نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• لیلا کیاشمشکی ¹
• رضامراد صحرائی ²

¹ فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشتة آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان ـ عضو هستة گروه پژوهش های بنیادی برای توسعۀ آموزش زبان فارسی به خارجیان: دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشیار گروه زبان‌شناسی ـ دانشگاه علامه طباطبایی ـ مدیر هستة گروه پژوهش های بنیادی برای توسعۀ آموزش زبان فارسی به خارجیان دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

امروزه، با وجود منابع بسیاری که برای یادگیری زبان فارسی ارائه شده، شایسته است کتابی انتخاب شود که نیاز زبان‌آموز، مدرس و برنامۀ درسی را برآورده سازد. بر این مبنا، ارزیابی منابع آموزشی برای آشنایی با شیوه‌های تدوینِ مجموعه­ های آموزشی، ضرورت می‌یابد. گزینشِ یک منبعِ مناسب، نیازمند ارزیابی دقیق منابع موجود است که باید بر مبنای شاخص ­هایی انجام شود. هدف مقالۀ حاضر، ارزیابی کتاب مقدماتی فارسی شیرین است نوشتة شعبانی جدیدی و بروکشا  (Shabani-Jadidi & Brookshaw, 2010)، بر پایۀ شاخص ­های ارزیابی کتاب درسیِ مناسبِ کانینگزورث (Cunningsworth, 2005) است. مجموعۀ فارسی شیرین است، با تمرکز همزمان بر توانش دستوری و ارتباطی،  فارسی را آموزش دهد. به باور نگارندگان، این کتاب از یک سو برای افرادی که زبان مادری آن‌ها فارسی بوده و تا اندازه­ای با فارسی گفتاری آشنا هستند و از سوی دیگر برای کسانی که زبان مادری آن‌ها فارسی نبوده و در پی یادگیری فارسی هستند، مناسب است. کتاب دربرگیرندة پانزده درس است و در هر درس مهارت­های زبانی گوناگونی تلفیق می­شوند. به باور نگارندگان، ویژگی ­های کلیدی این کتاب، مشتمل بر مواردی از جمله تدریس زبان از طریق گفت­وگو و استفاده از متن­هایی با موضوع فرهنگ، تاریخ و سنت­های ایران، آشنایی با فارسی گفتاری از ابتدای آموزش، یادگیری تلفظ طبیعی با تقلید از فایل صوتی، وجود واژه­نامۀ جامع فارسی به انگلیسی و برعکس، استفاده از تمرین­های کنترل­شده برای تثبیت یادگیری نکته­های جدید دستوری و برقراری ارتباط بین دانش جدید زبان‌آموزان با دانش قبلی و موارد مشابه هستند. تمامی درس­ها، به جز درس نخست که دربارة آموزش الفبای فارسی است، دربردارندة چندین بخش هستند تا مهارت­های یادگیری زبان را تلفیق ­کنند. هر درس از ساختار مشخصی برخوردار است و مسیر از پیش­ تعیین ­شده­ای را برای زبان ­آموز تعیین می­کند که باید مطابق با آن پیش رفت. برای ارزیابی این کتاب از بازبینه ­های کانینگزورث که شامل 30 شاخص است، استفاده شد. در این کتاب گونه ­های بسیاری از پرسش‌های ارزیابی، ارائه می­شود تا با استفاده از آن­ها بتوان به شکل همه­ جانبه، ویژگی­ های مجموعه ­های درسی را ارزیابی کرد. کانینگزورث، در کتاب خود برای ارزیابی کتاب­های درسی، بازبینه­ای ارائه می­دهد که شامل 45 معیار است که در هشت بخشِ هدف­ها و رویکردها، طراحی و سازمان­دهی، محتوای زبانی، مهارت­ها، موضوع، روش­شناسی، کتاب معلّم و ملاحظات کاربردی گنجانده شده‌است. در فصل‌های سوم تا دوازدهم این کتاب، نویسنده­ها شاخص­ هایی را برای ارزیابی کتاب معرفی می­کنند و برای هر شاخص، پرسش‌هایی ارائه می‌دهد. در این مقاله، به جز شاخص ­های تخصصی که به یک مهارت تعلق دارند، شاخصِ منابعِ کمک آموزشیِ خواندن، روش­های یادگیری/آموزش، مهارت­های مطالعه، کتابِ راهنمای معلم و مواد آموزشی فارسی برای اهداف ویژه، مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی این شاخص ­ها، نشان داد مجموعۀ آموزشی فارسی شیرین است با وجود آن که بسیار در پی رعایت اصول جدید آموزش زبان است، اما به دلایلی از جمله نداشتن تنوع تکلیف­های ارتباطی، عدم توجه کافی به مهارت شنیدن و نوشتن، صحافی چپ به راست کتاب، فایل­ صوتی مصنوعی که اطلاعات پس‌زمینه را ندارد و مواردی از این دست، با یک مجموعۀ آموزشی استاندارد فاصلۀ بسیاری دارد.

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی
• شاخص ­های ارزیابی
• کانینگزورث
• فارسی شیرین است

عنوان مقاله [English]

Assessment of Course Book "Farsi Shirin Ast" Based on the Cunningsworth's indices

نویسندگان [English]

• Leila Kiashemshaki ¹
• null null ²

¹ Alameh Tabatabai University

چکیده [English]

Nowadays there are abundant resources for learning Persian (Farsi); nevertheless, among these available references, it is necessary to select books that meet the requirements of language learners and instructors. Evaluation of educational references seems to be necessary for getting familiar with methods of preparing educational books and selecting suitable resources; it requires scrutinizing available references via considering indices regarded as basics. The purpose of the present article is evaluating the elementary book titled “Farsi Shirin Ast “(2010), which means “Persian is a sweet language”; the evaluation is based on indices for evaluation of textbooks introduced by Cunningsworth. The set of Farsi Shirin Ast is written by Pouneh Shabani Jadidi and Dominic Parviz Brookshaw; it`s a book that attempts to teach grammatical as well as communicative competence simultaneously. Writers believe that this book is suitable for both native speakers of Persian, already familiar with this language, and non-native speakers of Persian who are learning Persian as foreign language. This book consists of 15 chapters; in each chapter different language skills are merged. Writers have stated that the key characteristics of this book include teaching language through conversation, using text with different topics (culture, history and Iranian traditions), teaching pronunciation by means of imitating the audio files, having comprehensive Persian-English and English-Persian dictionary, using controlled practices for stability of learning new grammatical points, making a link between new information and language learners` previous knowledge. The entire book, except the first chapter that teaches Persian alphabet, consists of merging several language learning skills. Each chapter consists of specific structure that follows pre-determined path for language learning. For evaluation of this book, 30 indices introduced by Cunningsworth were considered. In Cunningsworth`s book a wide range of evaluation questions is offered for evaluating the characteristics of textbooks. Cunningsworth has introduced 45 criteria for revising a textbook; these criteria are classified as follows: goals and approaches, organizing, linguistic content, skills, subject, methodology, teacher’s book and applied considerations. Chapters 3-12 introduce indices for evaluating textbooks and for each index, some questions are suggested. In this article, except specialty indices for a specific skill, other indices including educational assistant references for teaching/learning methods, studying methods, manual book of teacher, Persian educational materials for specific goals as well as other indices are evaluated. Examination of the mentioned indices revealed that in spite of attempts for meeting requirements necessary for teaching language, set of books titled “Farsi Shirin Ast” is very far from standard educational package; the reasons are as follows: lack of diversity of communication assignments, lack of enough attention to listening and writing skills, left to right book binding and artificial audio files that lack background information.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• assessment
• assessment indices
• Cunningsworth
• Farsi Shirin Ast