نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه شهید بهشتی
2 دانشگاه بین المللی امام خمینی
چکیده
تصاویر شعری، از عناصر اصلی شعر است و یکی از معیارهای مهم نقد شعر نزد ناقدان ایرانی و عرب در همۀ دورهها بهشمار میرود. در دورۀ معاصر، توجه به این جنبه از زیباییشناختی شعر ازسوی ناقدان دو زبان مورد بحث، بیشتر شد؛ تا جایی که برخی ناقدان برجستۀ فارسی و عربی، آثاری مستقل را در این حوزه، تألیف کردند. کمال ابودیب و دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، ازجمله این ناقدان هستند که در آثار ارزندۀ خود، دیدگاههایی جدید و روشن را درحوزۀ صور خیال، طرح کردهاند.
بررسی آثار ابودیب دربارۀ صور خیال شعری، بیانگر نگاه کلی ناقد به این پدیدۀ زیباییشناختی است و پژوهش او درواقع، کاوشی در ساختار زبانی اثر ادبی، بهشمار میرود. این ناقد بر دیدگاه عبدالقاهر جرجانی- که تصاویر شعری را از عناصر اصلی، بلکه زنده و پویا در خلق اثر هنری میداند- صحه گذاشته و تأکید کرده است. وی هماهنگی میان سطح معنایی و روانشناختی را از عوامل پویایی و غنای صور شعری، بهشمار آورده و آن را از دستاوردهای عبدالقاهر جرجانی دانسته است و با تکیه بر دستاوردهای جرجانی در این شکل از نقد کوشیده است تا غنای میراث ادبی خود را در این حوزه، اثبات کند.
اندیشههای شفیعی در کتاب صور خیال در شعر فارسی، ژرفاندیشی و نگاه نافذ او را به این جنبه از نقد شعر نشان میدهد. وی صور خیال را مجموعه ای از تصورهای بیانی و مجازی دانسته و روش او در این حوزه از نقد،برعکس شیوۀ ابودیب، جزئی و تفصیلی است. این ناقد همچون ابودیب، روش تطبیقی را انتخاب کرده و پساز شرح مسائل نظری در این حوزه، آنها را با نمونههای شعری، تطبیق داده است.
نگاهی انتقادی همراهبا بیان اندیشههای نقد جدید دربارۀ تصاویر شعری و تألیف کتاب مستقل در این حوزه، ما را بر آن داشت تا به بررسی و مقایسۀ دیدگاههای این دو ناقد درحوزۀ تصاویر شعری بپردازیم
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Poetic Images in the Persian and Arabic Literary Criticism
نویسندگان [English]
- Tayyebeh Seyfi 1
- Narjes Ansari 2
1 Shahid Beheshti University
2 Emam KHomini University
چکیده [English]
Poetic images are primary elements in the essays Kamal Abodeib and Mohammad Reza Shafiee Kadkani and are of the most important criteria in the poetry criticism of Iranian and Arabic critics in all periods of times. This aspects of aesthetic cognition of poetry in the contemporary period was considered by the critics of the two languages and some predominant Iranian and Arabian critics wrote independently on this topic. Kamal Abodeib and Shafiee Kadkani are instances of these critics which have presented new and bright viewpoints in the field of imaginative figures in their outstanding creations. A critical view with a new critical state in the field of poetic images and compilation of independent books on this topic have obliged use to take part in a research and comparison of the various opinions of these two critics in the field of poetry images. A research in the field of imaginary figures of poems illustrates a general view of the critic to this phenomenon of aesthetic cognition and his research is a research in the oral structure of a literary essay. This critic justified the opinion of Abdolghaher Jorjani who believes poetry images are primary, dynamic and lively elements in the creation of an artistic essay. He believes that coordination between meaning level and psychological level can improve poetry figures. Shafiee’s research on imaginary figures shows that he has a profound and impressive look in this field. He knows the imaginary figures as a collection of visual images. Unlike Abodeib’s manner, his course as a critic is completely partial and elaborated. This critic like Abodeib used an adaptive method and after a discussion of some theoretic problems in this zone adapted these with poetic instances.
کلیدواژه‌ها [English]
- Shafiee Kadkani
- Kamal Abodeib
- Persian and Arabic critique
- poetic images
)