بررسی نحوی و کار‏برد‏شناختی ساخت‌های اسنادی‏ شده در زبان فارسی بر‏اساس دستور نقش و ارجاع

نویسندگان

گروه زبان شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

در این نوشتار، جمله‏های اسنادی‏شده در زبان فارسی را در‏چهار‏چوب نظریه‏ای نقش‏گرا، به‏ لحاظ نحوی و کار‏برد‏شناختی بررسی کرده ‏ایم. هدف از نگارش این مقاله، از یک سو، تبیین ویژگی‌های نحوی جمله ‏های اسنادی ‏شده در‏چهار‏چوب دستور نقش و ارجاع، و از سوی دیگر، یافتن ارتباط بخش ساخت اطلاع و به ‏ویژه ساخت کانون این نظریه در استفاده از این‏گونه جمله ‏ها و نیز پی‏بردن به عوامل مختلف اطلاعی در به‏ کار‏گیری آن‌هاست. بدین منظور، داده‌های عینی گفتاری را در زبان فارسی معاصر، از رادیو، تلویزیون، مکالمه‏ های روزمره و داده‌های نوشتاری را از روزنامه‌ها و رمان‌ها جمع‌آوری کرده و با توجه به مبانی نظری تحقیق، آن‏ها را تحلیل کرده‏ ایم. مطالعۀ داده‌ها نشان می‌دهد که در فرافکنی سازه‌ای، ضمیر اسنادی، به‏ عنوان گروه اسمی موضوع و سازۀ اسنادی‏شده، به‏عنوان هستۀ محمولی و فعل «بودن» به‏ صورت فعل اسنادی ظاهر می‌شود و بند پیرو نسبت‏به مرکز اصلی، در حاشیه قرار می‌گیرد. از‏نظر ساخت اطلاع و کانون نیز مشخص شد که در این ساخت‌ها، سازۀ اسنادی‏ شده، دارای ساخت کانونی محدود بی‌ابهام است و ساخت‌های اسنادی، قالب نحوی خاص خود را دارند و در گنجینۀ نحوی ذخیره می‌شوند. در‏نهایت، بررسی این ساخت‌ها نشان می‏دهد که علاوه‏بر تأکید، عواملی همچون تقابل و پرسش و پاسخ، در فرایند اسنادی ‏شدن مؤثرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Syntactic and Pragmatic Study of Cleft Constructions in Persian: An RRG Analysis

نویسندگان [English]

  • Vali Rezai
  • Mozhgan Neisani
Esfehan University
چکیده [English]

In this paper, cleft constructions are examined within the framework of Role and Reference Grammar that links the syntactic, semantic and pragmatic characteristics of the construction. In the other words, on the one hand this paper intends to explain the syntactic properties of the cleft sentences according to this theory of grammar; and on the other hand, it tries to find the relationship between information structure, particularly focus structure and the use of these sentences. The study also tries to figure out the various information reasons for using cleft constructions. Thus, the spoken data are collected from TV, radio and daily conversations and the written ones are obtained from novels and newspapers to be analyzed with respect to the theoretical basis of the project. The findings show that cleft pronoun and the clefted constituent appear as a noun phrase argument and a pragmatic predicate in the constituent projection respectively; and the copular verb shows up as an auxiliary verb, and the cleft clause is peripheral to the matrix core. Moreover, considering the information and focus structure, the cleft sentences have unambiguous focus structures which are stored with their syntactic template in the syntactic inventory. Finally, through a study of the cleft constructions, it is observed that setting emphasis aside, other reasons such as contrast, question-answer and known facts influence clefting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Role and Reference Grammar
  • Cleft-constructions
  • Information structure
  • Focus
  • Argument focus
  • Predicate Focus