نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شهلا شریفی ¹
• لیلا عرفانیان ²

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

انگیختگی به ‏معنی وجود سر‏نخی در صورت، برای رسیدن به معناست و به‏ طور مستقیم، ما را از صورت به معنا رهنمون می‏شود؛ بدان معنا که رابطۀ صورت و معنا همواره یا تنها قرار‏دادی نیست و یا اینکه گاه رابطۀ قرار‏دادی به رابطۀ تصویر‏گونه مبدل می‌شود. یکی از انواع انگیختگی‌، انگیختگی در‏سطح واژه‌های‌ مرکب است‌. واژۀ مرکب شفاف، واژه‌ای است که از مجموع معنای اجزای آن بتوان به معنای کلی دست یافت. دربارۀ انگیختگی، ‌گروهی بر این باورند که واژگان ابتدایی بشر انگیخته بوده‌اند و با گذشت زمان، به‏ دلیل روی‏دادن تغییر‏های آوایی و‏یا دگرگونی‏های دیگر، درجۀ انگیختگی واژگان کاهش یافته است. در این پژوهش، به ‏صورتی عمیق‌تر و دقیق‌تر به این پدیده نگریسته‌ایم و برای بررسی این فرضیه، با انتخاب چهار متن سفر‏نامه از زمان حال و استخراج 2800 واژۀ محتوایی از آنها، انگیختگی واژگان مرکب را در این متن‏ها بررسی کرده‏ ایم؛ سپس این واژه‏ها را با 2800 واژۀ استخراج‏شده از چهار متن در دویست سال پیش مقایسه کردیم تا با بررسی‌ها و مقایسه‌های آماری دریابیم که از دویست سال گذشته تا‏کنون‌، واژگان مرکب زبان فارسی به ‏سمت انگیختگی رفته‌اند یا نا‏انگیختگی. مقایسۀ نتایج حاصل از بررسی این دو دوره نشان می-دهد که در شمار واژگان مرکب نیمه‏ انگیخته در زبان فارسی‌، در زمان حال، افزایشی معنا‏دار نسبت به دویست سال پیش صورت گرفته است؛ اما در شمار واژگان مرکب انگیخته‌، نا‏انگیخته و در مجموع واژگان مرکب‌، تغییری معنا‏دار روی نداده است؛ بنابر‏این شاید بتوان گفت از دویست سال گذشته تا‏کنون، واژگان مرکب نیمه‌انگیخته در زبان فارسی، بیشتر به ‏سمت شفافیت پیش رفته‌اند تا تیرگی

کلیدواژه‌ها

• انگیختگی
• ترکیب‌پذیری
• صورت
• معنا

عنوان مقاله [English]

A Study of Lexical Motivation in Compound Words of The Persian Language at Two Milestones with a Two Hundred Year Interval Period (the present time and 200 years ago)

نویسندگان [English]

• Shahla Sharifi ¹
• Lila Erfaniyan ²

¹ Ferdosi University

² PhD student in Linguistics, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Motivation means the existence of a code in from to get meaning. It directly leads us from the form to the meaning. It means that the relation of form and meaning is not always conventional and sometimes, this relation may be an iconic one. One type of motivation is motivation in compound words. A clear motivated compound word is a word that is possible to get the meaning of the whole word through meaning of its components. Some scholars believe that primary words of the human being were motivated, and over the period of time, the lexical motivation has been reduced due to phonetic changes and other variation. This study has a deeper and more detailed look at the phenomena. In order to investigate this hypothesis, 2800 content words from four texts with an outline of a journey from the present time have been extracted and motivation in compound words has been considered. Next, the results of these texts have been compared with the results of 2800 words of texts from 200 years ago in order to answer this question that since 200 years ago, Persian language words have been more transparent or vice versa. Comparison of the results of two time courses showed a meaningful increase in the number of semi motivated compound words in the present time in comparison with 200 years ago. But there is no significant increase in the number of motivated, non-motivated compound words and totally compound words. Therefore, it may be claimed that in the last 200 years, semi motivated compound words have become more motivated and more transparent

کلیدواژه‌ها [English]

• motivation
• compositionality
• form
• meaning