نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشگاه بوعلی سینا
2 دانشچوی دکتری دانشگاه بوعلی
چکیده
ابیات وصفی، قسمتی بزرگ از معلقات سبع را تشکیل می‌دهد. سرایندگان این قصاید، علاوهبر غرض‌های شعری خود، منازل یار، پدیده‌های طبیعی، مرکب، صحنه‌های نبرد و عناصری دیگر را توصیف کرده و به تصویر کشیده‌اند و به همین منظور و برای ملموسکردن تصاویر ادبیشان، این ابیات را با موسیقی مناسب، به‌ویژه موسیقی آوایی حروف همراه کرده‌اند. با توجه به اینکه در فرایند توصیف حسی، شاعر برای تأثیر بیشتر هدف خود، نیازمند ذکر دقیق اوصاف و احوال امور مورد نظرش است، اصحاب معلقات سبع در توصیف‌های حسی خود، از عنصر موسیقی بهرۀ فراوان برده‌اند تا طنین آوایی پدیده‌های مورد نظرشان را نیز برای شنونده محسوس کنند. از آنجا که موسیقی حروف برخلاف وزن عروضی می‌تواند در هر بیت، با دیگر بیت‌ها متفاوت باشد، این هفت شاعر در ابیات وصفی خود، با استفاده از چیدمان مناسب حروف، به تقویت موسیقی و انسجام آوایی و تطابق آن با معنای مورد نظر خود پرداخته‌اند. درمیان این هفت شاعر، امرؤالقیس و لبید از تطابق لفظ و معنی و موسیقی حروف بیشتری بهره جستهاند و تأثیر چیدمان حروف در شعر این دو شاعر، به‌ویژه دروصف طبیعت، بیشاز بقیه است. شاید دلیل این مسئله، وجود تعداد بیشتر ابیات وصفی مربوط به طبیعت در معلقه‌های ایشان و توجه زیاد این دو شاعر به طبیعت نسبت به دیگر اصحاب معلقات سبع باشد. عنتره و عمرو بن کلثوم نیز از موسیقی رزمی برخاسته از چینش هجایی و حروف، به بیشترین میزان استفاده کرده‌اند و موسیقی ابیات آنها در توصیف صحنه‌های نبرد، ملموس‌تر است؛ زیرا این دو شاعر، حروفی را بهکار برده‌اند که درکنار یکدیگر، صدای بههمخوردن شمشیرها و نیزه‌ها، و هیاهوی جنگ را تداعی میکنند. درمقابل شعر این شاعران، ابیات وصفی طرفه، زهیر و حارث از موسیقی حروف، بهرهای کمتر دارد و تطابق لفظ و معنا در شعر این سه شاعر، نسبت به بقیه، کمتر است. این مسئله دو دلیل مهم دارد: نخست آنکه این سه شاعر، در مقایسه با امرؤالقیس و لبید، به توصیف-های حسی طبیعت، چندان توجهی نکردهاند و دوم اینکه این شاعران، موسیقی شعر خود را بیشتر در وزن عروضی قرار داده‌اند
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Survey of the impact of typesetting in music and the meaning of discretional verses of the seven suspended odes (Mu'allaqat Saba’a’a)
نویسندگان [English]
- Morteza Ghaemi 1
- Majid Samadi 2
1 buali sina university
2 Boali University
چکیده [English]
Discretional Verses from a great part in mu'allaqat saba’a. The composers of these qaŞaid have not only pictured their own poetic intentions, but also described their lovers’ places of resident, natural phenomena, roadster (camel), warfare, and other events. To do so and to give a bare outline of the scenes they are describing, they have kept a rhythmic effect, especially through the phonetic music of the letters. Since the poet needs to unveil the exact features and status of the described event to prolong the audience gaze in the process of sensational description, the poets of Mu'allaqat Saba’a have enriched their sensational descriptions with the element of music so that the phonetic aspect of their desired phenomena becomes more vivid to the audience. As the music of the letters unlike the metre can be different in each bayt from other bayts, using a proper typesetting, these seven poets have intensified the music and maintained a phonetic solidarity and adapted it to the desired meaning. Among these seven poets, Imru ' al-Qais and Labid, have demonstrated more adjustment of word, meaning and the music of the letters, and the typesetting effect (especially naturalistic ones) in their poems, is more rigorous. The reason may be the greater number of discretional verses about nature in their mu'allaqats and their being more attentive to nature compared to other poets Mu'allaqat Saba’a. Antare and Imro-ibn-kolsum have also taken advantage of martial music resulted from letters and epigram typesetting to the greatest extent, so in describing warfare the music of their poems is sharper and clearer, as these two have utilized letters which when put together recall the clinging of swords and harpoons and the commotion of war. One the other hand, discretional poems of Tarafa, Zuhayr, and Harith embrace less phonetics and the adaptation of word and meaning in their poems is less precise, which can be explained by two Imru ' al-Qais and Labid these three poets have been less concerned with sensational descriptions of nature, and second, they have achieved music in their poems through the prosodic metre.
کلیدواژه‌ها [English]
- music
- typesetting
- Mu'allaqat saba
)