نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نسا نبی فر ¹
• مجتبی منشی زاده ²

¹ دانشگاه آزاد. واحد تبریز

² دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

با‏وجود اهمیت ساخت سببی- که جزء جهانی‌هاست- و نیز انجام‏شدن پژوهش‏های گسترده دربارۀ این‏گونه ساخت‌ها در زبان‌های دیگر، تحقیق دربارۀ ساخت‌ سببی ریشه‏ای، تک‏واژی و کمکی ترکی آذری، محدود به بررسی‌های سنتی است، و توصیف‌ها به افزوده‏شدن تک‏واژ سببی دئر (dir) به پایه‏های فعلی‏ای چون قاچ دیرماق (qaçdirmaq)، یعنی دواندن/ دوانیدن و یاتدیرماق (yatdirmaq)، یعنی خواباندن/ خوابانیدن اختصاص دارند؛ بنابر‏این، در پژوهش حاضر، به بررسی معنایی، نحوی و کار‏برد‏شناختی ساخت سببی ریشه‏ای، تک‏واژی و کمکی در چهار‏چوب دستور نقش و ارجاع می‌پردازیم. مهم‌ترین نتایج حاصل از این بررسی به شرح ذیل است:
الف) سببی‌های ریشه‏ای، تک‏واژی و کمکی، القا‏کنندۀ سببی مستقیم هستند؛
ب) فعل‏ها بیشتر، فرایند‏های مفید و دست‏آورد را نشان می‏دهند؛
ج) ساخت‌های سببی در حالت بی‌نشان، دارای تأکید محمولی هستند؛ ولی در حالت نشان‌دار هم می‌توانند تأکید محدود و هم نوع جمله‌ای را داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

• ساخت سببی
• سببی ساده
• نقش‌های عمده
• ساخت منطقی
• گروه‌های فعلی

عنوان مقاله [English]

Making the root, morphological, and helping causatives in Azari Turkish

نویسندگان [English]

• Nesa Nabi Far ¹
• Mojtaba Monshizade ²

¹ Azad University

² Alame Tabatabai University

چکیده [English]

Despite the importance of causative construction- that is part of universalities-and in spite of extensive investigations on causative constructions in other languages, studies about root, morphological and helping causatives in Azeri Turkish are only limited to traditional studies; and descriptions about adding of a single causative morpheme /-dir/ has been allocated to the stem of verbs like: / qaçdirmaq/ cause to run /yatdirmaq/ ‘cause to sleep’. In the present study, we will study the semantic, syntactic and pragmatic characteristics of lexical causative constructions (root, morphological and helping ones) on the base of role and reference grammar. The important results of this study are (a) the root, morphological, and helping casualties imply direct causation; (b) most of the verbs show accomplishment and achievement processes; (c) causative sentences have predicate focus in unmarked form, whereas in marked ones, they may have narrowed and sentence focused forms.

کلیدواژه‌ها [English]

• causative construction
• simple casual
• major roles
• logical structure
• verb groups