نویسنده

• وحید صادقی

استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی

چکیده

  بررسی آوایی تکیۀ واژگانی در زبان فارسی     وحید صادقی [1]   تاریخ دریافت: 20/1/90   تاریخ تصویب: 18/10/90     چکیده   در بیشتر پژوهش‏های انجام­شده دربارۀ تکیۀ واژگانی در زبان فارسی، تغییر‏های آوایی ناشی از جا‏به‏جایی محل تکیه در محیط دارای تکیۀ زیر‏و‏بمی بررسی شده و به همین سبب، F0 مهم‏ترین هم‏بستۀ آوایی تکیۀ واژگانی در‏نظر گرفته شده است؛ در ‏ حالی که F0 هم‏بستۀ آوایی تکیۀ زیر‏و‏بمی است؛ نه تکیۀ واژگانی؛ به­علاوه، در پژوهش‏های­ انجام­شده، میزان اعتبار عوامل دیگر از‏جمله تغییر شدت انرژی و دیرش، به‏عنوان هم‏بسته­های محتمل تکیۀ واژگانی آزموده نشده است. در این مقاله، هم‏بسته­های آوایی تکیۀ واژگانی را در زبان فارسی، در دو بافت نوایی متفاوت بررسی کرده‏ایم: یکی بافت دارای تکیۀ زیر‏و‏بمی و دیگری بافت بدون تکیۀ زیر‏و‏بمی؛ بدین منظور، یک آزمایش تولیدی انجام دادیم و در آن، دیرش هجا، شدت انرژی کل، شدت انرژی بسامد‏های بیش‏از پانصد هرتز و بسامد سازه­ها (به‏عنوان هم‏بسته‏های کیفیت واکه)، واکه­های تکیه­بر و بدون تکیه در جفت­واژه­های تکیه­ای زبان فارسی و معادل بی­معنی آن‏ها را با یکدیگر مقایسه کرده‏ایم. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که تغییر بسامد سازه­ها و همچنین تغییر شدت انرژی طیف بسامدی، چه در همۀ نواحی بسامدی و‏چه در نواحی بسامدی میانی و بالا، تابعی از تغییر زیر‏و‏بمی است و به همین دلیل، این عوامل، هم‏بسته­های تولیدی- صوت­شناختی برای تکیۀ زیر‏و‏بمی به‏شمار می‏روند؛ نه تکیۀ واژگانی؛ در‏مقابل، دیرش هجا در هر‏دو بافت نوایی، هجا‏های تکیه­بر را از هجا‏های بدون تکیه متمایز می­کند و بدین ترتیب، این عامل، مستقل از تغییر در زیر‏و‏بمی، معتبر‏ترین نشانۀ تولیدی- صوت­شناختی برای تکیۀ واژگانی فارسی به‏شمار می‏رود.     واژه‏های کلیدی: تکیۀ واژگانی، تکیۀ زیر‏و‏بمی، شدت انرژی کل، هم‏بسته­های تولیدی- صوت‏شناختی، محرک هدف.   1. استادیار دانشگاه بین‏المللی امام خمینی Vsadeghi5603@gmail.com   این پژوهش با استفاده از اعتبار پژوهشی دانشگاه بین‏المللی امام خمینی با شمارۀ حمایت 92- 386002 حمایت شده است.

کلیدواژه‌ها

• تکیۀ واژگانی
• تکیۀ زیر‏و‏بمی
• شدت انرژی کل
• هم‏بسته­های تولیدی
• صوت‏شناختی
• محرک هدف

عنوان مقاله [English]

The Acoustical Study of Lexical Stress in Persian

نویسنده [English]

• Vahid Sadeghi

Assistant Professor, Imam Khomeini International University

چکیده [English]

  The Acoustical Study of Lexical Stress in Persian     V. Sadeghi [1]   Received: 2011.04.09   Accepted: 2012.01.08     Abstract   This paper examines the effects of lexical stress on intensity and duration in Persian, both in the presence of the intonational prominence contrast, and in the abstraction from the compounding accent condition. A production study was conducted in which ten speakers produced Persian lexical and reiterant disyllabic minimal stress pairs spoken with and without an accent in a fixed carrier sentence. Duration, overall intensity, and spectral levels in four contiguous frequency bands were measured. Results showed a significant difference in overall intensity and spectral tilt between accented and unaccented syllables. However, no significant differences were found for these measures between stressed and unstressed syllables in the absence of the accent contrast. In contrast, duration proved the most reliable correlate of stress, as Persian speakers produced stressed syllables consistently longer than their unstressed counterparts independent of the accompanying intonational prominence contrast.     Keywords: Accent, spectral levels, overall intensity, accented and unaccented conditions.       [1] . Assistant professor; Imam Khomeini International University; Vsadeghi5603@gmail.com  

کلیدواژه‌ها [English]

• Accent
• spectral levels
• overall intensity
• accented and unaccented conditions