تحلیل سورۀ یاسین بر اساس نظریۀ سیستمی- نقشی هلیدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه،

2 دانشیار و عضو هیات علمی گروه زبان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه؛

چکیده

با‏وجود پژوهش‏های بسیاری که از دیرباز، در جهان اسلام انجام شده است، ضرورت مطالعۀ قرآن در‏چهارچوب یک نظریۀ زبان‏شناختی منسجم، بیش‏از هر زمان احساس می‏شود. این ضرورت با توجه به این حقیقت تقویت می‏شود که در چند دهۀ اخیر، ابزار‏نظری مناسب برای مطالعۀ انواع متون در‏پرتو نظریه‏های بزرگ زبان‏شناسی همچون ساخت‏گرایی و نقش‏گرا‏یی فراهم آمده است. در پژوهش حاضر، در‏پی آنیم که آیات سورۀ یاسین را در‏پرتو مفاهیم اصلی نقش‏گرایی هلیدی تحلیل کنیم. از‏نظر هلیدی، دستور زبان از سه ساختار اصلی تشکیل شده است: ساخت گذرایی، ساخت وجهی و ساخت مبتدایی. این سه ساختار، به‏ترتیب، مسئول تحقق‏بخشیدن به سه فرانقش بازنمودی، بینافردی و متنی‏اند؛ بدین ترتیب، زبان برای انجام‏دادن سه نقش، یعنی بازنمود رخ‏دادها، روابط بینافردی و متن‏سازی، نقش ایفا می‏کند. تحلیل سه ساختار یاد‏شده در سورۀ یاسین، علاوه‏بر نشان‏دادن قابلیت‏های نظریۀ نقش‏گرا در‏تبیین این‏گونه متون، متن مورد‏نظر را به‏عنوان‏ مجموعه‏ای از قول‏ها و گفتگو‏هایی نشان می‏دهد که از ساختار وجهی همانندی برخوردارند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Systemic Functional Approach to Chapter 36 (Yasin) in the Quran

نویسندگان [English]

  • Hoshang Batmani 1
  • Amer Ghitori 2
1
2
چکیده [English]

         Despite numerous research conducted by Muslim scholars, the need to study the Quran in the framework of a linguistic theory makes itself felt more than any other time. The need becomes particularly important when considered in light of the fact that the necessary theoretical tool to research into texts of different types is made available by modern approaches such as structuralism and functional linguistics. The present study aims to investigate chapter 36 of the Quran in light of major concepts of Halliday's Functional grammar. To Halliday, grammar consists of the three components of transitivity, mood, and thematic structures responsible for fulfilling the ideational, interpersonal, and textual metafunctions of language respectively. Language, thus, through these structures serves to represent events, encode interpersonal relations and make a text. Research into the three structures in chapter 36 of the Quran, apart from revealing the strengths of such a theory in accounting for such a text, would present the text in question as consisting of a set of speech acts and dialogues all similar in the  mood structure.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • systemic functional grammar
  • transitivity structure
  • mood structure
  • thematic structure

مراجع

-  قرآن کریم (1376). ترجمۀ بهاءالدین خرم‏شاهی. تهران: نیلوفر و جامی.
- ارژنگ، غلام‏رضا (1374). دستور زبان فارسی امروز. تهران: دیدگاه.
- پهلوان‏نژاد، محمد‏رضا و رضا زمردیان (1383). «تحلیل نحوی- معنایی ساختمان بند ساده در زبان فارسی بر‏پایۀ دستور نقش‏گرا‏ی نظام‏مند هالیدی». مجلۀ تخصصی زبان و ادبیات دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد. ش. 145.
- سعیدی، غلام‏عباس (1387). «مقایسۀ اشعار حافظ و سعدی با توجه به ادبیات نقش‏گرا‏ و نظریۀ هلیدی». سلسله‏ سخن‏رانی‏های ادبی. کنفرانس فردوسی‏شناسی مشهد.
- شکوهی، حسین (1387). «نقش ساخت اطلاعاتی از‏دیدگاه نقش‏گرا‏یی و روانی در ترجمه». مجلۀ پژوهش‏های زبان‏های خارجی. ش. 50. صص. 83 تا 99.
- طنطاوی، محمد سید (1994). معجم اعراب الفاظ القرآن الکریم. مکتبه لبنان: بیروت.
- گل‏فام، ارسلان و دیگران (1389). «بررسی تحولات معنایی و ساخت اطلاع ساخت‏های نشان‏دار در فرایند ترجمه از انگلیسی به فارسی».  فصلنامۀ مدرس علوم انسانی. س. چهاردهم. ش. 66.
                                                                          
 - Abdul-Araof, Hussein (2003). “Conceptual and Textual Chaining in Qur’anic Discourse”. In: Journal of Quranic Studies. Vol. 5: 2.
- ---------------------------- (2005). “Textual Progression and Presentation Technique in Qur'anic Discourse: An Investigation of Richard Bell's Claims of 'Disjointedness' with Especial Reference to Q. 17-20”. In: Journal of Quranic Studies. Vol. 5: 2.
- ---------------------------- (2007). “On the Stylistic Variation in the Qur’anic Genre”. In: Journal of Semitic Studies. Vol. 52:1.
- Anderson, J. (1995). The Linguistic Encyclopedia. Edited by Kirsten Malmkjer. London: Oxford University Press.
- Aronoff, M. and J. R. Miller (2001). The Handbook of Linguistics. London: Blackwell.
- Eggins, S. (2004). An Introduction to Systemic Functional Grammar. New York: Continuun.
- El-Awa, Salwa, M. S. (2006). Textual Relations in the Quran. London: Routledge.
- Halliday, M. A. K. (1985). An Introduction to Functional Grammar. First edition. New York: Edward Arnold.
- ------------------------- (2002). On Grmmar. London: Continuum.
- Halliday, M. A. K. and Christian Matthiessen (2004). An Introduction to Functional Grammar. Third edition. London: Arnold.
- Halliday M. A. K. and R. Hassan (1976). Cohesion in English. Longman.
- Hasan, R. (1985). Linguistics, Language and Verbal Art. Oxford.
- Jakobson, R. (1987). Language in Literature. Jakobson Trust.
- Kress, G. R. (1976). Halliday: System and Function in Language. London: Oxford.
- Martín-Asensio, Gustavo (2000). Transitivity-Based Foregrounding in the Acts of the Apostles. Heffield: Sheffield Academic Press.
- Mir, M. (2000). Literary Structures of Religious Meaning in the Qur'ān. Edited by Issa J. Boullata. London: Routledge.
- Morley, D. (2000). Syntax in Functional Grammar: An Introduction to Lexicogrammar in Systemic Linguistics. London: Ccontinuum.
- Porter, Stanley E. and D. A. Carson (1999). Linguistics and the New Testament: Critical Junctures. Sheffield. Sheffield Academic Press.
- Robinson, N. (1996). Discovering the Quran: A Contemporary Approach to a Veiled Text. London: SCM Press.
- Sampson, G. (1980). Schools of Linguistics. London: Hutchinson.
- Thompson, G. (1997). Introducing Functional Grammar. London: Arnold.
- Webster, Jonathan J. (2009). An Introduction to Continuum Companion to Systemic Functional Linguistics in: Continuum Companion to Systemic Functional Linguistics. Editted by: M. A. K.  Halliday and J. Jonathan. Webster, London, Continuum.
زبان پژوهی
دوره 5، شماره 901
اسفند 1392
صفحه 7-35

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار