بازمانده‏ های ماده‏های «ائوریست» باستان (ماضی نامعیّن، مادۀ «س»دار) در فارسی نو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه اصفهان

چکیده

 زبان فارسی نو دنبالة زبان­ فارسی باستان است و در‏حوزة نحو، از زبان­ فارسی باستان اثر پذیرفته است؛ البته از ‏ره‏گذر پژوهش می­توانیم دریابیم ساختار‏های دستوری رایج در زبان فارسی نو از کدام ساخت دستوری رایج در زبان فارسی باستان حاصل شده ­اند. یکی از ساختارهای نظام فعلی در فارسی باستان، مادة «ائوریست» یا ماضی نامعیّن است که در یک حالت، به ریشۀ واژه، «s» افزوده می­ شده است. امروزه، این‏گونه ساخت دستوری در زبان فارسی نو به‏کار نمی­رود؛ اما اثر آن در واژه­های فارسی نو بر‏جای مانده است؛ از این روی، در پژوهش حاضر، نخست، ساخت مادة فعلی «ائوریست» را در زبان هند‏و‏اروپایی و زبان­های ایرانی باستان (اوستا و فارسی باستان) شرح داده و سپس هر‏یک از واژه­هایی را که در زبان فارسی نو، به احتمال زیاد، بر‏پایۀ این مادۀ فعلی باستانی ساخته شده­اند، با توجه به شواهد بر‏جای‏ مانده از دورة هند‏و‏اروپایی تا فارسی نو بازسازی کرده­ایم.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Survivors of the Old Aorist Stems in the New Persian

نویسنده [English]

  • Behzad Moeini sam
najafabad
چکیده [English]

The new Persian is the trail of the old Persian ,and has influenced it in the field of syntax and vocabulary. For  this reason, we should find the trail of these structures in the new Persian. The aorist stem (root+s) is one of the verbal structures in the Old Persian on which the new Persian has been added. As a result, we have explained the structure of the aorist stem in the Indo-European, Avesta and Old Persian languages. Then, we have reconstructed the words based on the ancient texts which have remained from this verbal structure from the Indo-European until the new Persian.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aorist
  • Indo-European
  • Old Persian
  • Avesta
  • New and Middle Persian
ابوالقاسمی، محسن (1373). ماده­های فعل­های فارسی دری. تهران: ققنوس.
- ------------- (1375). دستور تاریخی زبان فارسی. تهران: سمت.
- هوبشمان، هاینریش (1386). تحول آوایی زبان فارسی از هند‏و‏اروپایی تا فارسی نو. ترجمۀ بهزاد معینی سام. تهران: امیر‏کبیر.
 
- Bartholomae, Ch. (1878). Altiranische Verbum in Formenlehre und Syntax. Munchen: Teheodor Ackermann.
- ----------------------- (1904). Altiranisches Wörterbuch. Strassburg: Verlag von Karl Trunber.
- Beekes, R. S. P. (1995). Comparative Indo-European Linguistics. Amesterdam/ Phildelphia: John Benjamins Publishing Company.
- Buck. C. D. (1988). Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo-European Languages. Chicago.
- Cheung, J. (2007). Etymological Dictionary of the Iranian Verb. Leiden-Boston.
- Cowgill, W. and M. Mayrhofer (1986). Indo-Germanischr Grammatik. Carl Winter. Universitatverlag. Heidelberg.
- Crahe, H. (1945). Indogermanische Sprachwissenschaft. Wurzburg.
- Darmesteter, J . (1971). Étude iraninnes. Amesterdam: Phillo Presss.
- De Harlez, C. (1882). La Langue de Ľavesta, Grammaire, Antholigie, Lexique. Paris: Maisonneuve et Libraries-Editeurs.
- Durkin-Meisterernst, D. (2004). Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian. London.
- Forston, B. W. (2004). Indo-European Language and Culture. United Kingdom: Blackwell Publishing.
- Geiger, W. (1879). Handbuch der Awestasprache, Grammatik, Chrestomathie  und Glossary. Erlangen: Verlag von Andreas Deichert.
- -------------- (1974). Grundriss der Iranischen Philologie. Strassburg: Verlag von Karl Trubner.
- Hoffman, K. and B. Forssman (2004). Avestische Laut-und Flexionslehre. Innsbruck.
- Horn, P. (1893). Grundriss der Neupersischen Etymologie. Verlag von Karl j. Trubner. Straussburg.
- Jackson, A. V. W. (1892). An Avesta Grammar in Comparison with Sanskrit. Stuttgart: W. Kohlhammer.
- ------------------------ (1893). Avesta Reader Easier Texts, Nots and Vocabulary. Stuttgart: W. Kohlhammer.
- Johnson. E. D. (1917). Hiatorical Grammar of the Ancient Persian Language. Chicago: American Book Company.
- Justi, F. (1868). Der Bundehesh zum Erst Male. Leipzig: Verlag von F. C. Vogel.
- Kanga, K. E. (1867). A Practical Grammar of the Avesta Language. Byculla: Education Societys Press.
- Karanjia, E. R. P. (2005). Teach Yourself Avesta Language. Bombay.
- Kent, R. (1969). Old Persian Grammar. New Haven Connecticut: American Ariental Society.
- Lubotsky. A. (2007). Proto-Indo-European Etymology Dictionary. Moscow: Dnghu Association Publishing.
- Mackenzie, D. N. (1971). A Coincise Pahlavi Dictionary. London: Oxford University Press.
- Mallory, J. P. and D. Q. Adams (2004). Encyclopedia Indo-European Culture. London-Chicago.
- ----------------------------------------- (2006). The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World. Oxford.
- Mayrhofer, M. (1956). Kurzgefasstes Etymologisches Worterbuch des Altindische. Heidelberg.
- ----------------- (1996). Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen. Carl Winetr. Universitätsverlag. Heidelberg:
- ------------------- (2005). Die Fortsetung der Indogermanischen Laryngel im Indo-Iranischen. Verlag der Osterreischen Akademie der Wiesbaden. Wien.
- Meier-Brügger, M. (2003). Indo-European Linguistics. Translated by Ch. Gertmenian. New York: Walter de Gruyter.
- Meillet, A. (1916). Grammaire du Viex Perse. Paris.
- ------------ (1966). Introduction à Ľétude Comparative des Langues Indo-Européennes. Massachusetts: University of Alabama Press.
- Misra, S. S. (1987). The Avestan a Historical and Comparative Grammar. Delhi: Chaukhambh Oriental.
- Monier-Williams, M. (1999). A Sanskrit-English Dictionary. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers.
- Reichelt, H. (1967). Awestischen Elementarbuch. Heidelberg: Carl Winter Universitat Verlag.
- Rix, Helmut (2001). Lexicon der Indogermanischen Verben. Dr. Ludwig Reichert Verlag. Wiesbaden.
- Skjærvø, P. O. (2002). An Introduction to Old Persian. Harvard University.
- ------------------ (2003). An Introduction to Young Avesta. Harvard University.
- Spiegel, F. (1882). Der Altiranischen Sprachen. Leipzig: Verlag von Wilhelm Engelmann.
- Szemerenyi, S. (1990). Einführung in die Vergleichende Sprach Wissenschaft. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
- Webster, Marriam (1983). Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary. Massachussetts.
- Windfuhr, G. (2009). The Iranian Languages. New York: Routledge Taylor and Francis Group.