بررسی نقش عامل تکرار در انسجام‌ خشی به خطبه‌ های نهج‌ البلاغه براساس الگوی انسجام هلیدی و حسن

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار و عضو هیأت‏علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)

چکیده

هلیدی و حسن معتقدند متن، واحدی معنایی و دارای عواملی است که بدان انسجام[1] می‏ بخشند و آن را از نامتن متمایز می­کنند. از‏نظر این دو زبان‏شناس، عوامل ایجاد‏کنندۀ انسجام عبارت‏اند از: ارجاع، حذف، جای‏گزینی، ادات پیوندی و انسجام واژگانی. انسجام واژگانی، خود شامل دو مقولۀ هم­آیی و تکرار است. تکرار یک واژه به‏ صورت‏های لفظی و معنایی، به‏میزان زیادی آن را در کانون متن قرار می­دهد و همچنین باعث پیوستگی جمله ‏های متن بهدلیل وجود عنصری مشترک بین آن‏ها می­شود. نهج ­البلاغه نیز به‏ عنوان یک متن اثرگذار دینی، از وجود این عامل مهم انسجامی خالی نیست؛ اما کارکرد این عامل در متن این کتاب گران‏قدر، از‏جنبه­هایی متعدد قابل بررسی است. محوریت واژۀ «الله»، زبان استعاری، تعدد موضوع‏های خطبه­ها و شیوۀ خاص تکرار، از کارکردهای ویژۀ عامل تکرار در نهج ­البلاغه است؛ همچنین ترادف (هم‏معنایی) به‏ عنوان گونه‏ای از تکرار، در ایجاد انسجام واژگانی و تداوم متنی در خطبه‏ های این کتاب، کارکرد و اهمیتی خاص دارد.
 
 


[1]. Cohesion

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Exploration of Repetition in the Cohesion of Sermons of Nahj al-Balagha (Based on Halliday & Hassan's cohesion model)

نویسندگان [English]

  • Khalil Parvini 1
  • Alireza Nazari 2
1 Tarbiat Modares University
2 Assistant Professor and Faculty Member of the Arabic Language and Literature Department at Imam Khomeini International University (RA)
چکیده [English]

  Halliday and Hassan are of the opinion that text is a semantic unit. Also, it includes some factors which give cohesion to the text and distinguishes it from a non text. They believe that these factors are such as reference, substitution, ellipsis, conjunction, and lexical cohesion. Lexical cohesion involves repetition and collocatin.The repetition of a word either literally or semanticly is located in the epicenter of a text. Moreover, due to a common element, it causes coherence between sentences of a text. Nahj al-Balagha, as an influential religious text has this important cohesive factor. However, the repetition of the word may be explored.The special functions of repetition of a word in Nahjo-albalaghe are the signification of Allah, metaphoric language, variety of sermon topic and the specific partial repetition method. Also, the synonym as a type of repetition in Nahj al-Balagha has a particular role of lexical cohesion and persistence of text. 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balagha
  • cohesion
  • repetitoin
  • homonymy
ـ قرآن کریم.
ـ نهج ­البلاغه (1415ق.). نسخة معجم‏المفهرس. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
ـ آقا‏گل­زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. چاپ اول. تهران: علمی و فرهنگی.
ـ ابن‏ابی‏الحدید، عزالدین ابوحامد (1337). شرح نهج ‏البلاغه . قم: کتابخانۀ عمومی آیت‏الله مرعشی نجفی.
ـ ابن‏عبدالکریم، جمعان (2009). اشکالیات النصّ: دراسه لسانیه نصّیه. چاپ اول. بیروت: مرکز الثقافی العربی.
ـ ابن‏میثم البحرانی، کمال­الدین (1987). مقدمه شرح نهج­البلاغه. تقدیم و تحقیق عبدالقادر حسین. چاپ اول. قاهره: دار‏الشروق.
ـ البرزی، پرویز (1386). مبانی زبان‏شناسی متن. چاپ اول. تهران: امیر کبیر.
ـ خطابی، محمد (2006). لسانیات‏النصّ. چاپ دوم. دار‏البیضاء: مرکز الثقافی العربی.
ـ دی بوجراند، روبرت و لفجانج دریسلر (1999). مدخل الی علم النصّ. چاپ دوم. ترجمة الهام ابوغزاله و علی خلیل حمد. قاهره: هیأت المصریه العامه للکتاب.
ـ عبد‏الراضی، احمد محمد (2008). نحو‏النصّ بین الاصاله و الحداثه. چاپ دوم. قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه.
ـ عمر، احمد مختار (1982). علم‏الدلاله. چاپ اول. کویت: مکتبه دار العروبه للنشر و التوزیع.
ـ فرج، حسام احمد (2007). نظریه علم النصّ. چاپ اول. قاهره: مکتبه‏الآداب.
ـ الفقی، صبحی ابراهیم (2000). علم اللغه النصّی بین النظریه و التطبیق. قاهره: دار قباء للطباعه و النشر و التوزیع.
ـ محمد، عزه شبل (2007). علم لغه النصّ. چاپ اول. قاهره: مکتبه‏الآداب.
ـ معادی‏خواه، عبدالمجید (1374). خورشید بی­غروب نهج‏البلاغه. چاپ اول. تهران: نشر ذره.
ـ مغنیه، محمد‏جواد (1980). فی ظلال نهج­البلاغه. چاپ سوم. بیروت: داراللعلم للملایین.
ـ مهاجر، مهران و محمد نبوی (1376). به‏سوی زبان‏شناسی شعر. چاپ اول. تهران: نشر مرکز.
ـ هاشمی، احمد (1381). جواهر‏البلاغه. چاپ اول. قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ قم.
ـ هاینه­مان، فولفجانج و دیتر فیهفجر (2004). مدخل الی علم لغه النصّ. چاپ اول. ترجمه، تعلیق و تمهید سعید حسن بحیری. قاهره: زهراء‏الشرق.