توزیع رسایی در خوشة دوهمخوانیِ مرز هجا در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ملبورن

2 دانشگاه زنجان

3 دانشگاه صنعتی شریف

چکیده

توزیع رسایی در خوشة دوهمخوانیمرز هجا در زبان فارسی
 
افشین رحیمی[1]
محرم اسلامی[2]
بهرام وزیرنژاد[3]
دریافت: 11/7/91
تصویب: 26/8/92
 
چکیده
در این مقاله، توزیع رسایی درخوشه‌های دوهمخوانی مرز دو هجای CVC-CVC در واژه‌های زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. محدودیت رسایی در مرز هجا بیانگر  تمایل جهانی در جهت تغییر افتان رسایی همخوان‌ها در مرز هجا است. در این بررسی، تعداد 4202 واژه از واژه‌های زایای زبان فارسی که دارای ساختار هجایی CVC.CVC بودند، مطالعه شده‌اند. همخوان‌های زبان فارسی از نظر رسایی به 5 طبقة مختلف تقسیم شده‌ و ارتباط شیب رسایی در مرز هجا و بسامد در واژگان مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که بی‌نشانی یک ساختار باعث افزایش بسامد آن به‌صورت هم‌زمانی و در‌زمانی می‌گردد، می‌توان میزان بی‌نشانی یک ساختار را از بسامد آن دریافت. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که افتان بودن شیب رسایی در خوشه‌های دوهمخوانی در مرز هجاهای CVC در زبان فارسی به‌صورت مقوله‌ای عمل نکرده و ساختارها را به دو طبقة خوش‌ساخت و غیرخوش‌ساخت تقسیم نمی‌کند. هم‌چنین، در سطح واژه‌ها، بسامد خوشه‌های دوهمخوانی با کاهش شیب رسایی (از +۴ به -۴) افزایش می‌یابد. دلیل افزایش بسامد تمایل بیشتر همخوان‌های با رسایی پایین، مانند انفجاری‌ها و انسایشی‌ها، به حضور در جایگاه آغازه و عدم تمایل آنها به حضور در جایگاه پایانه می‌باشد. هم‌چنین، همخوان‌های رساتر، مانند سایشی‌ها، خیشومی‌ها و روان‌ها، تمایل بیشتری به حضور در جایگاه پایانه نسبت به جایگاه آغازه دارند. بسامد واحد (بسامد در پیکره) ساختارهایی که از همخوان‌های نارسای انفجاری استفاده می‌کنند در مقایسه با ساختارهایی که از سایر همخوان‌ها استفاده می‌کنند به شدت کاهش می‌یابد. استفاده از بسامد نرمال (معیار اطلاعات مشترک نقطه‌ای) نشان می‌دهد که تمایل به هم‌رخدادی در خوشه‌های با شیب رسایی افتان بیشتر از خوشه‌هایی با شیب رسایی خیزان نبوده و حضور گروه‌های مختلف رسایی در پایانه و آغازه در مرز هجا مستقل از یکدیگر صورت می‌گیرد. با توجه به تمایل همخوان‌های نارسا به حضور در جایگاه آغازه و تمایل همخوان‌های رسا به حضور در جایگاه پایانه و نقش مهم این تمایل در شکل‌گیری الگوهای مرز هجا، به نظر می‌رسد توصیف مبتنی بر آواشناسی ادراکی این پدیدة واج‌شناختی (نظریة جواز ادراکی) قابل‌قبول‌تر از توصیف این پدیده با استفاده از محدودیت‌های واج‌شناختی باشد.
 
واژه‌های کلیدی: قانون اتصال هجا، رسایی، مرز هجای CVC،خوشة دوهمخوانی، رسایی افتان، رسایی خیزان



[1] آزمایشگاه پردازش گفتار و زبان، مرکز زبان‌ها و زبان‌شناسی، دانشگاه صنعتی شریف؛ a_rahimi@ce.sharif.edu


[2] دانشکدة زبان‌شناسی، دانشگاه زنجان؛ meslami@znu.ac.ir


[3] آزمایشگاه پردازش گفتار و زبان، مرکز زبان‌ها و زبان‌شناسی، دانشگاه صنعتی شریف؛ bahram@sharif.edu
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sonority Dispersion of Two Consonant Clusters in Syllable Boundary Position in Persian

نویسندگان [English]

  • Afshin Rahimi 1
  • Moharam Eslami 2
  • Bahram Vazirnezhad 3
1
2
3
چکیده [English]

Sonority Dispersion of Two Consonant Clusters in Syllable Boundary Position in Persian
Afshin Rahimi[1], Moharram Eslami2, Bahram Vazinezhad3
Received: 2012/10/02
Accepted: 2013/11/17
 
Abstract
This study  explories the sonority dispersion between two consonants in syllable boundary in Persian. Sonority restriction in syllable boundary demonstrates a universal tendency in falling sonority of consonants at syllable boundary. In this study, 4202 lexemes consisting of syllable structure of CVC.CVC were subject to analyses which were extracted from Persian Generative Lexicon. From the point of view of sonority, the Persian consonants have been classified in five distinct classes in which the relation of sonority scale in syllable boundary and frequency in lexemes has been investigated. Unmarkedness of a structure has direct relation with frequency both diachronically and synchronically, and the results show that falling in sonority in two cluster consonants in the boundary CVC syllables do not act categorically in Persian and do not divide the structures into two wellformed and illformed ones. The frequency of two consonant clusters in lexemes increases with decreasing of the slope of sonority from +4 to -4. Contrary to sonorant consonants which are likely to appear in offset position, non-sonorant consonants have a tendency to appear in onset position in syllable boundary. Using Pointwise Mutual Information demonstrates that co-occurrence tendency in clusters with the falling slope of sonority is not higher than rising equivalent and different sonority based consonant classes appear independently in offset and onset. Based on the above said tendency and the important role of this tendency in the structure of patterns in syllable boundary, it is more justified to describe this phonological phenomenon in the framework of auditory phonetics than describe it with phonological constraints. 
Keywords: syllable contact law, sonority, CVC syllable boundary, two consonant clusters, falling sonority, rising sonority
 



[1] Afshin Rahimi, PhD Candidate in Computer Science, University of Melbourne, arahimi@student.unimelb.edu.au
2 Moharram Eslami,  Associate Professor. of linguistics, University of Zanjan, meslami@znu.ac.ir ( correspondent author)
3 Bahram Vazirnezhad, Assistant Professor. Sharif  University of Technology, bahram@sharif.edu
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • syllable contact law
  • sonority
  • CVC syllable boundary
  • two consonant clusters
  • falling sonority
  • rising sonority

مراجع

اسلامی، محرم، مسعود شریفی آتشگاه، صدیقه علیزاده لمجیری و طاهره زندی (1389). «واژگان زایای زبان فارسی».  زبان فارسی و رایانه. ج1 . به کوشش حسین صامتی و محمود بی‌جن‌خان. تهران: انتشارات سمت. صص 38-30.
Ahmadkhani, M. (2010). "Phonological Metathesis in Persian: Synchronic,
Diachronic, and the Optimality Theory". Pazhuhesh-e Zbanhay-e
Khareji. 56. Special Issue, English. Spring 2010. pp. 5-24.

Burquest, Donald A. & David L. Payne (1993). Phonological Analysis: A Functional Approach. Dallas: Summer Institute of Linguistics.

Clements, G. N. (1990). "The Role of the Sonority Cycle in Core Syllabification".
Papers in Laboratory Phonology I: Between the Grammar and the Physics of
Speech. New York: Cambridge University Press. pp. 283-333.
Gouskova, M. (2004)."Relational Hierarchies in Optimality Theory: The Case of
Syllable Contact".Phonology. 21. Cambridge Univ Press. pp. 201-250.
Harris, J. (2005). "The Phonology of Being Understood: Further Arguments against
Sonority". Lingua. vol 116. Issue 10. pp 1483-1494.
Keshavarz, M. (2000). "A Sociolinguistic Analysis of ethathsis in Persian". Journal of Humanities.Winter-Spring 2000. vol. 7. No. 1. pp. 16-22.
 
Ladefoged, Peter & Keith Johnson (2011).  A Course in Phonetics. 6th edition.
Wadsworth, Cengage Learning.
McGowan, K. (2008). Gradient Lexical Reflexes of Syllable Contact Law. In: <https://kbmcgowan.github.io/publications/mcgowan-cls45.pdf>
Selkrik, Elizabeth (1984). "On the Major Class Features and Syllable Theory". Language Sound Structure: Studies in Phonology Dedicated to Morris Halle by his Students. M. Aronoff and R.T. Oherle (eds). MIT Press, Cambridge, Mass. pp.107-136.
Steriade, D. (1997). Phonetics in Phonology: The case of Laryngeal Neutralization. UCLA ms.
Vennemann, T. (1988). Preference Laws for Syllable Structure and the Explanation
of Sound Change: With Special Reference to German, Germanic, Italian, and
Latin. Berlin: Mouton de Gruyter.
Wright, R. A. (2004). "A Review of Perceptual Cues and Cue Robustness".  Phonetically Based Phonology.  B. Hayes, R. Kirchner & D. Steriade (eds.). Cambridge; New York: Cambridge University Press. pp. 34-57.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار