نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی علیزاده ¹
• محمد تقوی ²

¹ دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)؛

² دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه بیرجند؛

چکیده

ساخت ارگتیو و فروپاشی آن در گویش کرمانجی خراسان   علی علیزاده[1] محمد تقوی گلیان[2] تاریخ دریافت: 7/11/91                                                                           تاریخ تصویب: 26/9/92       چکیده گویش کرمانجی که دربخش هایی از خراسان نیز به آن تکلم می شود در واقع یکی از گویش‌های ایرانی شمال غربی است که به‌رغم هم‌جواری با بسیاری از زبان‌ها مانند فارسی، ترکی، عربی، روسی، و ارمنی و از دست دادن برخی از ویژگی‌های صرفی و نحوی خود، یکی از مهم‌ترین مشخصه­های تمایزدهندة صرفی و نحوی به نام نظام حالت­دهی ارگتیو-‌مطلق را حفظ نموده است. این نوع نظام حالت‌دهی ازجمله ویژگی­هایی است که هنوز در برخی از گویش‌های ایرانی (مانند کرمانجی، تالشی، تاتی، بلوچی و غیره) باقی مانده است در حالی که در برخی دیگر (مانند فارسی معاصر،کردی مرکزی و جنوبی، لری، مازندرانی، گیلکی و غیره) به‌کلی از بین رفته است و جای خود را به انواع نظام­های حالت­دهی دیگر از جمله فاعلی-‌ مفعولی داده است. در این تحقیق،ضمن بررسی انواع  نظام‌های حالت، نخست نظام حالت ارگتیو در گویش کرمانجی در خراسان بررسی و آن‌گاه با مراجعه به تعدادی از موارد فروپاشی و تبدیل آن به نظام‌های دیگر، خصوصاً نظام حالت‌دهی افقی، نشان خواهیم داد که این گویش از نظام حالت ارگتیو گسسته  برخوردار است.   واژه‌های کلیدی: گویش کرمانجی خراسان، نظام حالت­دهی ارگتیو- مطلق، نظام حالت­دهی فاعلی- مفعولی، نظام حالت­دهی افقی    
[1]دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)؛ alalizadeh@um.ac.ir [2] دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه بیرجند؛  mohammadtqavi@yahoo.com

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های کلیدی: گویش کرمانجی خراسان
• نظام حالت­دهی ارگتیو- مطلق
• نظام حالت­دهی فاعلی- مفعولی
• نظام حالت­دهی افقی

عنوان مقاله [English]

The Ergative Case System and its Decay in Khorasani Kurmanji Dialect

نویسندگان [English]

• Ali Alizadeh ¹
• Mohammad Tqavi ²

چکیده [English]

The Ergative Case System and its Decay in Khorasani Kurmanji Dialect   Ali Alizadeh[1] Mohammad Taghavi Gelian[2]     Received: 2013/01/27 Accepted: 2013/12/17     Abstract Khorasani  Kurmanji is one of the northwestern Iranian dialects that despite its proximity to many neighboring  languages including Persian, Turkish, Arabic, Russian, and Armenian and loss of some morphological and syntactic features, has maintained one of the most distinguishing morphological and syntactic characteristics called ergative- absolutive case marking system .The initial state of this system includes the features that still remain in some Iranian dialects (such as Kurmanji, Talyshi, Tati ,Baluchi, etc.) while in others (such as the contemporary Persian, Central and South Kurdish, Lory,  Mazandarani, Gilaki, etc.), they have disappeared completely and have been replaced by other types of case-marking systems, including nominative-accusative. In this study, different case marking systems, particularly ergative-absolutive in Khorasani Kurmanji dialect, are studied at first, then its decay and conversion to other systems especially the horizontal one are also explored. Finally it is shown that this dialect has a split ergative case system.     Keywords: Khorasani Kurmanji dialect, ergative-absolutive case system, nominative-accusative system, horizontal system  
[1] Associate Professor , Department of Linguistics, Ferdowsi University of Mashhad, alalizadeh@um.ac.ir [2] MA linguistics, University of Birjand,  mohammadtaqavi@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Khorasani Kurmanji dialect
• ergative-absolutive case system
• nominative-accusative system
• horizontal system