بررسی نشانه­ای- فرهنگی و تغییر ایدئولوژی در ترجمه (بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی) مطالعة موردی: پیرمرد و دریا، اثر ارنست همینگوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مجتمع آموزش عالی بم

2 دانشگاه کردستان

چکیده

بررسی نشانه­ای- فرهنگی و تغییر ایدئولوژی در ترجمه (بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی)   مطالعة موردی: پیرمرد و دریا، اثر ارنست همینگوی   آناهیتا امیرشجاعی[1] محمد حسین قریشی[2]   تاریخ دریافت: 18/11/91                                                                                                                    تاریخ تصویب: 26/11/92   چکیده در این مقاله به اهمیت تحلیل گفتمان انتقادی در ترجمه پرداخته شده است تا مشخص شود که این تحلیل چگونه می­تواند انتقال ایدئولوژیک را در فرایند ترجمه منعکس کند. با تکیه بر دلایل احتمالی که در حین انتقال زبان منجر به تحریف در ترجمه می­گردد،  این مقاله بر آن است تا رابطة ساختارهای گفتمان­مدار و کارکردهای اجتماعی را نشان دهد. در این باب، پس از تعریف مفاهیم کلیدی، برخی مزایای تحلیل گفتمان انتقادی نسبت به رویکردهای دیگر بر­شمرده می‌شوند. از آنجایی که روابط قدرت و ایدئولوژی را می­توان به‌عنوان مفاهیم مشترک در ترجمه و گفتمان انتقادی در نظر گرفت، به‌اجمال به توضیح آنها پرداخته خواهد شد. پس از معرفی برخی تحلیلگران انتقادی، جهت نشان دادن انتقال ایدئولوژیکی و فرهنگی در فرایند ترجمة ادبی «پیرمرد و دریا»، از نظریة فان­دیک و هاکین کمک گرفته می­شود. در نهایت، بر اساس چارچوب یادشده، مشخص می‌شود که به‌دلیل اشتراک مفاهیم یادشده در گفتمان انتقادی و ترجمه، تحلیل انتقادی گفتمان به تحلیلگر و مترجم در درک مشکلات فرهنگی و اجتماعی کمک می­کند و برای تفسیر، توصیف و بررسی تغییرات فرهنگی و اجتماعی صورت‌گرفته در متن ضروری می­باشد. این تحلیل در فرایند ترجمة نام‌برده، نگارندگان را به این نتیجه می­رساند که مترجم با اقتباس شیوة بومی‌سازی، طبیعی­سازی ایدئولوژیک، و ترجمة اصطلاحی، سعی بر انتقال ایدئولوژی و گفتمان غالب داشته است.                       واژه‌های کلیدی:  ایدئولوژی، انتقال فرهنگی، پیرمرد و دریا، تحلیل گفتمان انتقادی، ساختارهای اجتماعی، ترجمه، فان‌دیک، هاکین
[1] مربی و عضو هیئت علمی مجتمع آموزش عالی بم (نویسنده مسئول)؛  amirshojaiana@bam.ac.ir [2] دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند؛ smhghoreashi@birjand.ac.ir

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Semiotic-Cultural Analysis and the Ideological Changes in Translation

نویسندگان [English]

  • Anahita Amirshojaee 1
  • Mohamad hossain Ghorishi 2
1
2
چکیده [English]

The Semiotic-Cultural Analysis and the Ideological Changes in Translation   Anahita Amirshojai[1] Mohammad Hossein Ghoreishi[2]     Received: 2013/02/06 Accepted: 2014/02/15     Abstract   This paper makes an effort to explain the significance of Critical Discourse Analysis (CDA) in translation to show how CDA can be used to indicate the ideological deviation during a translation process. Based on some possible reasons behind translation distortion that occurs when language is transferred from source text (ST) to target text (TT), it attempts to elucidate the relation of discourse and social structures. In this regard, after defining the key concepts, it goes forward to explain some of the privileges of CDA over the other discourse analyses (structuralism & functionalism). Since power and ideology can be regarded as common concepts in translation and CDA, they have been elaborated. Having introduced some prominent Critical Discourse Analysts, it draws upon Van Dijk and Huckin Theory to show the cultural and ideological transmission in the process of the literary translationof The Old Man and the Sea. Finally based on the above-mentioned framework, it concludes that CDA can help both analysts and translators understand social and cultural problems during the process of translation, so it is indispensable for interpreting, describing, and analyzing, social and cultural changes in a text. This analysis in the process of the mentioned translation allows writers to conclude that the translator has tried to convey the dominant ideology, by adopting domestication, ideological naturalization, and idiomatic translation.   Keywords: Critical Discourse Analysis, cultural transmission, culture, ideology, social structure, translation, Van Dijk & Huckin Theory.      
[1] Lecturer, Faculty Member of the Higher Education Complex of Bam (corresponding author); amirshojaiana@bam.ac.ir [2] Assistant Professor, The Faculty Member of University of Birjand; Smhghoreishi@birjand.ac.ir

کلیدواژه‌ها [English]

  • critical discourse analysis
  • cultural transmission
  • culture
  • ideology
  • Social Structure
  • translation
  • Van Dijk & Huckin Theory

مراجع

دریابندری، نجف (1363). پیرمرد و دریا. تهران: انتشارات خوارزمی. 
شریعتی، علی (1356). ایدئولوژی و تمدن، انسان و اسلام. تهران: نشر بیجا.
فرح زاد، فرزانه و فرح  مدنی گیوی (1388). «ایدئولوژی و ترجمه: مطالعة موردی». مطالعات ترجمه. شمارة 26. صص 30-11.
Cook, G. (2003). Applied Linguistics. Oxford University Press.
Fairclough, N. (1995). Critical Discourse Analysis. London: Longman.
Farahzad, F. (2009). "Translation Criticism: A CDA Approach". Translation Studies. 6 (24). pp. 39-47.
Halliday, M. (1978). Language as Social Semiotic: The Social Interpretation of Language and Meaning. London: Edward Arnold.  
Hemingway, E. (1952). The Old Man and the Sea. Charles Scribner's Sons.
Huckin, T. N. (1997). "Critical Discourse Analysis". Functional Approaches to Written Text. T. Miller (ed.).  English Language Programs. United States Information Agency. Washington D.C. pp. 220-228
Khaje, Z. & H. Khan Mohammad (2009). "Transmission of Ideology through Translation: A CriticalDiscourse Analysis of Chomsky's "Media Control" and its Persian Translations". Electronic Journal of Iranian Journal of Applied Language Studies. 1(1). pp. 24-42.
Luke, A. (1997). "Theory and Practice in Critical Science Discourse". International Encyclopedia of the Sociology of Education. L. Saha (ed.).  Australian National University, ACT, Australia. Article No. 504057.
McGregor, S. (2003). "Critical Science Approach-A Primer". Kappa Omicron Nu Working Paper Series. 
Mey, J. (1998). Concise Encyclopedia of Pragmatics. Oxford: Elsevier.
Munday, J. (2001). Introducing Translation Studies, Theories and Application. London and New York: Routledge.
Reiss, K. (2000). Categories and Criteria for Translation Quality Assessment. St. Jerome Publishing Manchester, UK.
Schaffner, C. (1995). Cultural Function of Translation. Multilingual Matters Series.
Threadgold, T. (2003). "Cultural Studies, Critical Theory and Critical Discourse Analysis: Histories, Remembering and Futures". Linguistik online. 14. 2/03. London/New York. pp. 1-10.
Van Dijk, T. A. (1988). News as Discourse. Hillside, NJ: Erlbaum.
_______ (1993). "Discourse, Power and Access". Studies in Critical Discourse Analysis. C. R. Caldas (ed.). London: Routledge. pp. 350-358. 
_______ (1999). "Critical Discourse Analysis and Conversation Analysis". Discourse and Society. 10 (4). pp. 459-470.
Widdoson, H. G. (1995). "Discourse Analysis: A Critical View". Language & Literature. 4 (3). pp.157-172.
Wodac, R. & M. Meyer (2009). "Critical Discourse Analysis: History, Agenda, Theory and Methodology". Methods for Critical Discourse Analysis. Sage (2nd Revised Edition), London. pp. 1-33.
Zotzmann, K. (2007). A Critical Discourse Analysis of the Academic Field of Intercultural Business Communication. PhD Thesis. Lancaster University
زبان پژوهی
دوره 8، شماره 19
تابستا ن 95
تیر 1395
صفحه 7-32

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار