نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباسعلی آهنگر ¹
• یدالله پرمون ²
• حامد مولایی کوهبنانی ³

¹ دانشگاه سیستان و بلوچستان

² سازمان میراث فرهنگی و گردشگری؛

³ دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)

چکیده

بررسی تعدادی از صورت‌های واکه‌ای زبان فارسی در بخش‌های کوهبنان و خرمدشت در استان کرمان   عباسعلی آهنگر[1] یدالله پرمون[2] حامد مولایی کوهبنانی[3]   تاریخ دریافت: 19/11/91 تاریخ تصویب: 24/8/93   چکیده پژوهش حاضر در‌ صدد است تا توزیع جغرافیایی تعدادی از صورت‌های واکه‌ای گویش کوهبنانی را در دو منطقة کوهبنان و خرمدشت، از توابع شهرستان کوهبنان در استان کرمان، مورد بررسی قرار دهد و با توجه به تفاوت‌های موجود در نحوة توزیع آنها در این دو منطقه، اطلس زبانی را رسم کند. در این راستا، توزیع جغرافیایی تعدادی از صورت‌های زبانی که از فارسی میانه در گویش کوهبنانی در مناطق مورد پژوهش باقی مانده‌اند نیز نشان داده خواهد شد. برای تعیین صورت‌های زبانی راهنما در سی نقطه از دو منطقة کوهبنان و خرمدشت، از یک یا دو نفر از افراد بی‌سواد بالای پنجاه و پنج سال گفتار آزاد تهیه شد و برای تعیین صورت‌های اصلی نیز گفتار آزاد و مصاحبه صورت گرفت، سپس بر اساس آنها پرسش‌نامه‌هایی در قالب فهرست واژگان تهیه گردید و در تمام سی نقطة مورد پژوهش به اجرا درآمد. در پایان، بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده، تفاوت‌ها و شباهت‌های موجود در توزیع صورت‌های زبانی مربوط و آثار باقی‌مانده از فارسی میانه در گویش کوهبنانی این مناطق به‌صورت نقشه‌هایی جداگانه نشان داده شد. بدین منظور و برای تعیین دقیق حوزة هر صورت زبانی و رسم خط مرزهای هم‌گویی از نرم‌افزار جغرافیایی جی‌آی‌اس استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که گویش کوهبنانی در مناطق مورد بررسی دارای ویژگی‌های تمایز‌دهنده‌ای است که از آن میان می‌توان به فرایندهایی از قبیل کشش واکه‌ای و حفظ تعدادی از واکه‌های دورة میانه که در فارسی معیار دچار تغییرات شده‌اند، اشاره کرد. همچنین فرایندهای افراشتگی واکه‌ای، افتادگی واکه‌ای، پیشین‌شدگی واکه‌ای، پسین‌شدگی واکه‌ای، ساده‌شدگی واکه‌های مرکب و مرکب‌شدگی واکه‌های ساده نیز در مناطق مورد نظر قابل‌مشاهده می‌باشد. بررسی صورت‌های واکه‌ای و اطلس‌های زبانی همچنین نشان‌دهندة آن است که واحدهای زبانی در این دو منطقه تا حد نسبتاً زیادی به‌صورت مشابه به کار می‌روند اما به‌جهت وجود تفاوت‌ها در رفتار زبانی گویشوران در دو منطقۀ کوهبنان و خرمدشت، باید قائل به وجود دو لهجۀ متفاوت در این مناطق شد که دلیل آن هم‌مرز بودن منطقۀ خرمدشت با استان یزد می‌باشد چرا که گویشوران این منطقه واحدهای زبانی را در اکثر موارد مشابه گویش یزدی به کار می‌برند.   واژه‌های کلیدی: خط مرز هم‌گویی،  افراشتگی واکه‌ای،افتادگی واکه‌ای، پیشین‌شدگی واکه‌ای،پسین‌شدگی واکه‌ای، ساده‌شدگی واکه‌ای
 [1]دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان؛  ahangar@english.usb.ac.ir  [2]استادیار زبان­شناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری؛ yadollahparmoon@yahoo.com [3] دانشجوی دکتری زبان­شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)؛ hamed.mowlaei@yahoo.com

کلیدواژه‌ها

• خط مرز هم‌گویی
• افراشتگی واکه‌ای
• افتادگی واکه‌ای
• پیشین‌شدگی واکه‌ای
• پسین‌شدگی واکه‌ای
• ساده‌شدگی واکه‌ای

20.1001.1.20088833.1395.8.19.2.2

عنوان مقاله [English]

The Study of Some Vowel Forms of Persian in Kuhbanan and Khoramdasht Regions in Kerman Province

نویسندگان [English]

• Abasali Ahangar ¹
• Yadollah Parmon ²
• Hamed Molaee kohbanani ³

چکیده [English]

The Study of Some Vowel Forms of Persian in Kuhbanan and Khoramdasht Regions in Kerman Province   Abbas Ali Ahangar[1] Yadollah Parmoon[2] Hamed Mowlaei[3]     Received: 2013/02/07 Accepted: 2014/11/15     Abstract   This study intends to investigate the geographical distribution of some vowel forms of Kuhbanani dialect spoken in Kuhbanan and Khoramdasht regions in Kerman Province and to draw the linguistic atlases based on the differences of Kuhbanani dialect in these two regions. In this regard, the geographical distribution of some Middle Persian linguistic forms observed in Kuhbanani dialect in the regions under investigation is also shown. In order to determine the guide linguistic forms in thirty places in Kuhbanan and Khoramdasht regions, the free speech was provided from one or two uneducated upper fifty five (55) year old men and women speakers and also to determine the main forms, the free speech recording and interview were carried out. Afterwards, based on the forms identified, questionnaires in the form of lexical lists have been prepared and carried out in all the thirty places under study. Finally, based on the phonological data collected, the differences and similarities observed in the distribution of the relevant linguistic forms as well as some remnants of Middle Persian ones in Kuhbanani dialect have been shown through isoglosses on linguistic atlases. To this aim, GIS software has been used to specify the exact area of each linguistic form and to draw the linguistic Atlases and isoglosses. The research findings show that Kuhbanani dialect spoken in the regions under investigation has distinctive features which we can refer to processes such as vowel lengthening, retention of some Middle Persian vowels undertaking changes in Standard Persian. Similarly, vowel raising, vowel lowering, vowel fronting, vowel backing, monophthongization of diphthong vowels and diphthongization of monophthong vowels can be observed as well. The investigation of vowel forms and linguistic atlases indicate that linguistic items are extensively used in a similar way in these two regions; however, because of some differences in the linguistic behavior of Kuhbanan and Khoramdasht regions, the findings suggest two different accents, the reason of which is that Khoramdasht borders Yazd province and the Khoramdashti speakers in this region use the majority of linguistic items more similar to Yazdi dialect.   Keywords:  isogloss, vowel raising, vowel lowering, vowel fronting, vowel backing, monophthongization of vowels.    
[1]. Associate Professor, University of Sistan and Baluchestan; ahangar@Engliish.usb.ac.ir [2] Assistant Professor, Cultural Heritage and Tourism Organization; yadollahparmoon@yahoo.com [3] MA, Linguistics, University of Sistan and Baluchestan (corresponding author); Hamed.mowlaei@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

• isogloss
• vowel raising
• vowel lowering
• vowel fronting
• vowel backing
• monophthongization of vowels