بررسی چندمعنایی فعل «خوردن»؛ نمونه‏ای از عدم کارایی رده‏شناسی واژگانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای زبان‌شناسی؛

چکیده

چندمعنایی پدیده‏ای زبانی است که نه‌تنها در سنت مطالعة معنی همواره مطرح بوده بلکه در پژوهش‏های رده‏شناختی واژگانی نیز مورد توجه قرار گرفته است. بررسی چندمعنایی فعل «خوردن» در رده‏شناسی واژگانی، که زیرشاخة رده‏شناسی معنایی به حساب می‏آید، در زبان‏های متعددی صورت گرفته است. در نوشتة حاضر، ضمن معرفی پژوهش‏های انجام‌شده در برخی از زبان‏های آسیایی، به بررسی این پدیده در مورد فعل «خوردن» در زبان فارسی می‏پردازیم. مقایسة داده‏های این زبان‏ها با نمونه‏های متعدد از زبان فارسی نشان می‏دهد که «خوردن» در زبان فارسی از چندمعنایی قابل‌ملاحظه‏ای نسبت به سایر زبان‏ها برخوردار است و یکی از پرکاربردترین افعال چندمعنی در زبان فارسی به حساب می‏آید. پژوهش حاضر نشان می‏دهد که در چارچوب رویکرد رده‏شناسی واژگانی نمی‏توان تبیین مطلوبی از چندمعنایی فعل «خوردن» در زبان فارسی به دست داد، آن هم به این دلیل که تبیین دقیق معنی‏دار بودن واژه‏ها هیچ‏گاه در قالب واژه‏های منفرد و بیرون از بافت امکان‏پذیر نیست. با توجه به این‏که تمام واژه‏ها از چندمعنایی نامتناهی برخوردارند و این بافت وقوع واژه است که در یک زبان و از زبانی به زبان دیگر تفاوت دارد و سبب بروز چندمعنایی می‏شود، رده‏شناسی واژگانی در تبیین چندمعنایی ناکارامد می‏نماید.
 
واژه‏های کلیدی: چندمعنایی، رده‏شناسی معنایی، رده‏شناسی واژگانی، چندمعنایی نامتناهی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Polysemy of verb “xordan”: A case study of inefficiency of lexical typology

نویسنده [English]

  • Rahele Gandomkar
 
انوری، حسن (1382). فرهنگ فشردة سخن. جلد اول. تهران: انتشارات سخن.
صفوی، کورش (1379). درآمدی بر معنی‏شناسی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. حوزة هنری. پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
_______ (1391).آشنایی با زبان‏شناسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: انتشارات علمی.
Bonvini, E. (2008). "About ‘Eating’ in a few Niger-Congo Languages". From Polysemy to Semantic Change. Vanhove Martine (ed.). John Benjamins Publishing Company. pp. 267-289.
Cohen, L. J. (1985)."A Problem about Ambiguity in Truth-Theoretic Semantics."Analysis.45. pp. 129–134.
Croft, W. (2003).Typology and Universals. 2nd Edition. Cambridge University Press.
Davidson, D. (1986)."A Nice Derangement of Epitaphs". Truth and Interpretation: Perspectives of the Philosophy of Donald Davidson. Ernest Lepore (ed.). Oxford: Basil Blackwell.
Family, N. (2008). "Mapping Semantic Spaces: A Constructionist Account of the ‘Light verb’ xordæn ‘eat’ in Persian". From Polysemy to Semantic Change. Vanhove Martine (ed.). John Benjamins Publishing Company. pp. 139-161.
Fenk-Oczlon, G. & A. Fenk (2010). "Frequency Effects on the Emergence of Polysemy and Homophony".International Journal “Information Technologies and Knowledge”. Vol. 4. No. 2. pp. 103-109.
Gauker, C. (2003).Words without Meaning. Cambridge: MIT Press.
Hanks, P. (2004)."Corpus Pattern Analysis". Euralex International Congress: Proceedings.(3 volumes).Williams G. & S. Vessier (eds.). Lorient, France: Universite´ de Bretagne-Sud. pp. 87–97.
Hook, P. E. & P. Pardeshi (2009). "The Semantic Evolution of EAT- Expressions". The Linguistics of Eating and Drinking. J. Newman (ed.). John Benjamins. pp. 153-172.
Lehmann, C. (1990)."Towards Lexical Typology". Studies in Typology and Diachrony; Papers presented to Joseph H. Greenberg on his 75th birthday. William A. Croft & Suzanne Kemmer & Keith Denning (eds.). John Benjamins Publishing Company. pp. 161-187.
Lycan, W. G. (2008). Philosophy of Language; a Contemporary Introduction. 2nd  Edition. Routledge.
Lyons, J. (1977). Semantics. Vol. 1. Cambridge University Press.
_______ (1995). Linguistic Semantics. Cambridge University Press.
Munshi, S. (2009). "Indo- Aryan Languages". Concise Encyclopedia of  Languages of the World. K. Brown & S. Ogilvie (eds.). pp. 522-534.
Ravin, Y. & C. Leacock (2000). "Polysemy: An Overview".  Polysemy: Theoretical and Computational Approaches. Ravin Yael & Leacock Claudia (eds.). Oxford University Press. pp. 1-29.
Ross, J. F. (1981). Portraying Analogy. New York. Cambridge University Press.
Severo, P. R. (2006).Theories and Reality: Five Essays on Quine and Undetermination. M.A. Dissertation in University of Illinoist at Chicago.
Ullmann, S. (1962). Semantics: An Introduction to the Study of Meaning. Oxford: Basil Blackwell.
Koptjevskaja-Tamm, M. (2008)."Approaching Lexical Typology. From Polysemy to Semantic Change".Vanhove Martine (ed.). John Benjamins Publishing Company. pp. 3-52.
Weinreich, U. (1966) "Explorations in Semantic Theory". Theoretical Foundations. T. A. Sebeok (ed.). The Hague: Mouton.