بررسی طرح و‌اره‌های موجود در ضرب المثل‌های شمال خوزستان در گویش دزفولی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه آزاد ،واحداهواز

2 استادیار گروه زبان شناسی و ادبیات زبانهای خارجی دانشگاه پیام نورایران

3 استادیار گروه زبان شناسی و ادبیات زبانهای خارجی دانشگاه پیام نور اهواز

چکیده

در پژوهش حاضر، استعاره‌های ­رایج در پیکرۀ ضرب‌المثل‌های شمال خوزستان، در ­­­­­چارچوب معنی‌شناسی شناختی بر اساس مدل انتخابی «طرحواره‌های تصویری گرین و ایوانز» (2006) بررسی می‌شوند.­­ثبت و ضبط کردن زبان‌ها و ­­­­گویش‌ها یکی از عوامل حفظ و انتقال صحیح زبان از نسلی به نسلدیگر است. یکی از علل فراموشی تدریجی زبان‌های محلی را می‌توان در نبود متون ادبی آنها دانست. در این راستا، ­­ضرب‌المثل‌ها می‌توانند به‌عنوان بخشی از فرهنگ­ هویت ملی، هویت فردی و اجتماعی نقش عظیمی را در انتقال و ­شناخت مفاهیم و مطالعات زبانی ایفا کنند. نقش ضرب‌المثل‌ها و کشف ساختار نظام شناختی آنها در راستای ارتباط با محیط پیرامون خود، تأثیربسزایی بر چگونگی انتخاب عناوین و پردازش هدفمند آنها در گویش‌های مختلف ایرانی دارند. از این ‌رو انجام این تحقیق در قالب معنی‌شناسی شناختی اهمیت پیدا می‌کند. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- استقرایی انجام‌گرفته و بخشی از داده‌های جمع‌آوری‌شده از طریق روش میدانی از گویشوران بومی منطقه بوده است. نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان می‌دهد که تعامل تجربه و محیط پیرامون در شکل‌گیری طرحواره‌ها و استعاره‌های مفهومی نقش ارزشمندی­ را­ در کاربرد مفاهیم شناخته‌شده­ در گفتمان ­مخاطبان­  ایفا می‌کند؛ همچنین انواع کلی طرحواره‌های مشخص‌شده در مدل گرین و ایوانز (2006) ازجمله طرحوارة فضا، طرحوارة حرکتی، طرحوارة ظرف (حجم)، نیروی متقابل، طرحوارة اتحاد و طرحوارة موجودیت، در ضرب‌المثل‌های شمال خوزستان در گویش دزفولی یافت می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A linguistic Study of image schemas in the body of proverbs in northern Khuzestan in Dezfuli Dialect

نویسندگان [English]

  • Mohammad Paknezhad 1
  • Mohammad Paknezhad 2
  • Mahmod Naghizadeh 3
1 Aahvaz Azad Universitu
2 Assistant Professor of Linguistics and Foreign Languages Literature, Payam Nooran University
3 Assistant Professor of Linguistics and Foreign Languages Literature, Payam Nooran University
چکیده [English]

Abstract
 
In the present research, the common metaphors in body of proverbs in northern Khuzestan within the framework of cognitive semantics, based on Evans and Green Schematic Model (2006) are studied. Recordings of languages and dialects plays an important role in preserving language and cultural transmission from one generation to another one.Therefore, one reason of gradual loss of local languages may be attributed to the lack of literary texts. In this regard, proverbs as a component of culture, national, personal and social identity are significant. Proverbs can play a major role in transferring and recognizing concepts and language studies. The role of proverbs and discovering their cognitive structure in regard with the surrounding environment can have a major effect on how to select topics and their purposeful processing in Iranian dialects. Therefore, the need for this study in the framework of cognitive semantics is of great importance. The present study was done through descriptive –inductive method and some data were gathered based on a field study of local speakers. Results of the study revealed that the interaction between experience and environment in forming schemata and conceptual metaphors have a valuable role which appear as practical concepts in audience discourse. Furthermore, the overall schema types specified in Green and Evans Model (2006) including space schema, containment schema, force schema, unity schema, and existence schema were traced in proverbs of Dezfuli Dialect in the north of Khuzestan.
 
 
 
Keywords: Cognitive semantics, image schemas, Dezfuli dialect, proverbs, surrounding environment
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Terms :"Cognitive semantics"
  • "image schemas"
  • "Dezfuli dialect"
  • "proverbs
  • "surrounding environment"
افراشی، آزیتا. (۱۳۹۰). «نگاهی به معنی‌شناسی شناختی.» برگرفته در تاریخ 20 اردیبهشت 1391.                                     http://lingoistica.com/articles>>
امام، سیدمحمد علی (1373). مثل‌های تاریخی دزفول. دزفول: همراه.
خلف تبریزی، محمد حسین (1335). برهان قاطع . ویراستة محمد معین.تهران: امیرکبیر
دبیر مقدم، محمد (1378). زبان‌شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی. تهران: سخن.
دهخدا، علی اکبر (1330).  لغتنامة دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
روشن، بلقیس (1392الف). مقدمه‌ای بر معناشناسی شناختی. تهران: نشر علم.
روشن، بلقیس(1392ب). «در مبنای طرحواره‌ای استعاره‌های موجود در ضرب‌المثل‌های شرق گیلان». زبان شناخت. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال چهارم. پاییز و زمستان. شمارة 2 (پیاپی 8).
سوسور، فردینان (١٣٧٨). دورة زبان‌شناسی عمومی. ترجمة کوروش صفوی. تهران: هرمس.
صمیمی، احمد صادق (1384). فرهنگ واژگان: گویش دزفولی. تهران: نشانه.
عبدالکریمی، سپیده (1393). فرهنگ توصیفی زبان‌شناسی شناختی. تهران: نشر علمی.
عرب، محمد حسن (1381). مثل‌های دزفولی، معادلات ادبی. دزفول: افهام.
فاضلی، محمد تقی (1383). فرهنگ گویش شوشتری. تهران: پارینه.
گری، مارتین (1382). فرهنگ اصطلاحت ادبی (در زبان انگلیسی). ترجمة منصوره شریف‌زاده. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
Asgari,Tayebeh (2013)." The Study of Image Schemas in Hafez Poems: Cognitive Perspective". International Journal of Language and Linguistics. vol 1. No 4. pp.182-190.
         doi:10.11648/j.ijll.20130104023.
Cieslika, Anna (2002)."Comprehension and Interpretation of Proverbs in L2". Stydia Anglica Posnaniensia. 37.  pp.173-200.
Evans,Vyvyan & Melanie Green (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh University Press.
Gorjian, Bahman & Molina, Synlett (Tr.) (1999). The Concise Dictionary of Proverbs. J. Simpson (ed.).Oxford University Press.
Herskovits, Annette (1986). Language and Spatial Cognition: An Interdisciplinary Study of the Prepositions in English. Cambridge: Cambridge University Press.
Honeck, Richard P. (1997)."A Proverb in Mind: The Cognitive Sciences of Proverbial Wit and Wisdom".Mahwah, NewJersey: Lawrence Erlbaum Associate, Inc.
Johnson, Mark. (1987). The Body in Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and Reason. The University of Chicago Press.
Krzeszowski, Tomaz P. (1993). The Axiological Parameter in Perconceptual Image Schemata. Berlin: Mouton de Gruyter.
Lakoff, George & Mark Johnson  (1980). Metaphors we Live by. Chicago: The University of Chicago Press.
Lakoff, R. (1990). "Extract from Language and Women`s Place". The Feminist Critique of Language: A Reader. D. Cameron (ed.). London & New York: Routledge. pp. 221-234.
Langacker, Ronald W. (1987). Foundations of Cognitive Grammar. vol 11. Standford, CA: Standford University Press.
Mandler, Jean M. (2004). The Foundation of Mind: Origins of Conceptual Thought. Oxford University Press.
Mandler, Jean M. & Cristobal Pagan Canovas (2014). "On Defining Image Schema". Language and Cognition. Avalible on CJO2014.
          doi:10.1017/langlog.2014014.
New Oxford American Dictionary (2012) (3rd  Edition). Reference Type: English Dictionary. Current Version: Oxford Dictionary of English (3rd Edition). 
Rohrer, T. (2006)."Three Dogmas of Embodiment: Cognitive Linguistics as a Cognitive Science". Cognitive Linguistics: Current Applications and Future Applications. R. Dirven, G. Kristiansen & M.Achard (eds.). Berlin/New York: Mouton de Gruyter.
Sweetser, Eve (1990). From Etymology to Pragmatics. Cambridge: Cambridge University Press.
Talmy, Leonard (2000). Toward a Cognitive Semantics (2 vols). Cambridge, MA, MIT Press.
Tomkins, Penny & James Lawley (2000). "Methaphors in Mind".Transformation Through Symbols Modelling Developing Company Press.
Yu, Ning (2003)"Chinese Metaphors of Thinking". Cognitive Linguistics. pp. 14-2/3.
Ziemke, Tom, Jordan Zlatev & Roslyn M. Frank (eds.) (2007)."Body, Language, and Mind: Embodiment". Berline: Mouton de Gruyter