تحلیل روایی فرایند تشخیص در چارچوب نشانه – معناشناسی گفتمانی: مطالعۀ موردی "دسته گل" اثر چوبک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان فرانسه دانشگاه تربیت‌مدرس، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران.

2 فارغ التحصیل دکتری زبانشناسی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ایران

چکیده

مطالعة تشخیص، امری جدای از بافت گفتمانی نیست. این فرایند، وابسته به پیوستار روایت است و اگر در شرایط گسستی و ناپیوستار مطالعه شود، معنای صادرشده از آن بدون بافت، با روند طبیعی گفتمان ارتباط مؤثر ندارد. دادن مؤلفة انسانی به غیرانسان، توصیف سنتی تشخیص است. با هدف گذر از این محدودیت، ضمن تحلیل داستانی کوتاه از چوبک با عنوان «دسته گل»، در چارچوب روش نشانه-معناشناسی گفتمانی، تمامی عوامل اثرگذار در ایجاد فرایند تشخیص را مورد بررسی قرار می‌دهیم. فرض بر این است که در ایجاد فرایند تشخیص، نظام تقابلی، نظام حائلی، عامل پس‌تنیدگی و کارکرد القایی، فرایند تَنِشی، نظام فشاره‌ای و گستره‌ای، از عوامل مهم هستند. در بُعد عاطفی گفتمان، ریتم، افعال مؤثر و نمود در شکل‌گیری فرایند تشخیص، از عوامل اثرگذار به شمار می‌روند. هدف اصلی این مقاله، بررسی و تحلیل تشخیص به‌عنوان امری فرایندی، در متن ادبی و تأثیر آن بر کارکرد نظام روایی گفتمان، در داستان کوتاه معاصر فارسی می‌باشد.این فرایند، دو سویه دارد. چنانچه روند مسیر فرایند به‌سوی استعلا و افزایش ابعاد انسانی باشد، به‌سمت تشخیص بیشینه‌ای می‌رویم و اگر روال، مسیری در جهت افت و کاهش ابعاد انسانی باشد، به‌سمت تشخیص کمینه‌ای هدایت می‌شویم.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Discursive –semiotics criticism of Personification as a process in literary discourse: A case study of “a bunch of flowers” by Choobak’.

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Shairi 1
  • Pantea Nabian 2
1 Professor in linguistics and semiotics, Director of French language in Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran.
2 science and research branch of islamic azad university , department of linguistics , tehran, iran
چکیده [English]

Attributing human traits to non-human entities is traditionally described as personification. In this article, we set out to go beyond the limits of this definition. We hypothesized that personification is a process which is formed by many factors in a context and without considering these factors, we can’t draw an appropriate conclusion which matches with the real nature of discourse. A short-Persian story entitled” a bunch of flowers”, by Choobak, a famous Iranian writer, was chosen to be analyzed on the basis of discursive-semiotics, to show how the process of personification forms. It was estimated that manipulative and tensive-function, adversative process and protension factor affect the formation of the process of personification. At last, the results supported our hypothesis. Our findings revealed that the process has a minimal and a maximal side. This article tries to show that personification forms as a process within a text and there are many factors which help this formation happen. While the process of personification is taking place, an object can manipulate the subject in a way that leads the subject to become more and more passive and lose his abilities as a human. The object gradually puts the subject in a position that he has no humanistic trait such as the power to choose, the power to act or even think. We have to consider that there are many linguistic factors playing crucial roles in this process. In the story, we showed how a letter as an object gets personified and the reader of the letter as a human gets depersonified. This is why we considered this process as a two sided axis. The human whose humanistic traits decreases gets near to the minimum side of axis and the letter whose humanistic abilities increases gets closer to the maximum side. We also tried to go further than the traditional description of personification to show how it works and to prove that there are many linguistic factors which are important in forming the process of personification. In the story, the reader is threatened and he loses his ability to control and think just because of the words and sentences in the letter. Finally he finds himself in a situation that the letter has the power to control him and even it is able to kill him. It should once again be emphasized that personification cannot take place without a context.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discursive-semiotics
  • Personification process
  • Contemporary literature
  • Tension

مراجع

آیتی، اکرم (1392). «بررسی نشانه-معناشناسی گفتمان در شعر پی دارو چوپان نیما یوشیج». جستارهای ادبی. ش1. صص123-105.
آسیابادی، علی (1385). «فرافکنی و شخصیت‌بخشی در شعر حافظ». دانشکدة ادبیات وعلوم‌انسانی. س14. ش52 و53 . صص134-111.
اسماعیلی، عصمت  و ابراهیم کنعانی (1391). «بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر غزل برای گل آفتابگردان، سرودة شفیعی‌کدکنی بر اساس رویکرد نشانه-معناشناختی». پژوهش‌های ادبی. س 9. ش36-37. صص33-9.
ایران‌پورممان، فردین (1389). «تشخیص در اشعار شفیعی‌کدکنی». رشدآموزش زبان و  ادب فارسی. ش 96. صص70-62.
بدوی، عبدالرحمن (1947).  الانسانیّه و الوجودیّه فی الفکر العربی. مصر.
برامکی، اعظم و غلامعلی فلاح (1392) .«بازسازی معناهای عاطفی در فرایند ارزشی گفتمان در داستان نبرد رستم و سهراب: رویکرد  نشانه- معناشناختی». جستارهای زبانی. د6. ش4. پیاپی20. صص66-45.
پوشنه، اتنا (1391). «نظام ارزشی در گفتمان اتیک بر اساس داستان در خم راه». مجموعه مقالات دومین همایش ملی نقد ادبی با رویکرد نشانه­شناسی ادبیات. به کوشش دکتر حمیدرضا شعیری. خانة کتاب: تهران. صص488-463.
چوبک، صادق (1384).  روز اول قبر. چ2.  جامه‌دران: تهران.
داورپناه، امیر (1386).« شخصیت‌بخشی به مفاهیم انتزاعی در غزلیات شمس». پژوهشگاه  علوم   انسانی. ش63-64. صص 324 -294.
شعیری، حمیدرضا (1385). تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان. سمت: تهران.
شعیری، حمیدرضا (1388). «از نشانه‌شناسی ساخت‌گرا تا نشانه-معناشناسی گفتمانی».  فصلنامة  ادبی. س 2. ش 8. صص 51-33.
شعیری، حمیدرضا (1394). «تحلیل نشانه-معناشناختی هویت و مد، تن به مثابة حایل بین زبان و دنیا،نقد نشانه معناشناختی اجرای شعر پرفورمنس محمد آزرم.» فرهنگ امروز.
          < http:// farhangemrooz.com/news/36356/>
شعیری، حمیدرضا (1395). نشانه-معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. دانشگاه تربیت مدرس: تهران.
شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی (1388). راهی به نشانه-معناشناسی سیّال، بررسی موردی  ققنوس نیما. انتشارات علمی و فرهنگی: تهران.
شعیری، حمیدرضا و دینا آریانا (1390). «چگونگی تداوم معنا در چهل نامة کوتاه به  همسرم از نادر ابراهیمی». فصلنامةنقد ادبی. س 4. ش14. صص185-161.
شعیری، حمیدرضا و سمیه کریمی­نژاد (1391).«تحلیل نظام بودشی گفتمان: مطالعة موردی داستان داش‌آکل صادق هدایت». مطالعاتزبان وترجمه. ش3. صص 45-24.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1370). صورخیال در شعر فارسی. آگاه: تهران.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1372).  صورخیال در شعر فارسی. آگاه: تهران.
شمیسا، سیروس (1373). بیان. فردوس: تهران.
صفا، پریوش (1380).«نمود و نقش های آن در زبان». مجلة مدرس.تهران. د 5. ش 23. صص97-11.
فاضلی، مهبود و معصومه شیرین علیزاده کلور (1394). «بررسی نظام عاطفی گفتمان در  شعر سفر به خیر شفیعی‌کدکنی با رویکرد نشانه- معناشناسی». جستارهای زبانی. د6. ش1. صص228-205.
کزازی، میرجلال‌الدین(1381). بیان، زیباشناسی سخن پارسی. مرکز: تهران.
گرمس، آلژیر داس ژولین (1389).  نقصان معنا. ترجمه و شرح دکتر حمیدرضا شعیری.  چ1. علم: تهران.
مجدی، وهبه (1974). معجم مصطلحات الادب انکلیزی فرنسی عربی.  بیروت.
مدی، ارژنگ (1371) .«بررسی صورخیال در هفت پیکر نظامی». فرهنگ. ش10.  صص408-331.
هاتفی، محمد (1388). بررسی و تحلیل نشانه-معناشناختی رابطة متن کلامی و تصویر در متون ادبی. رسالة دکتری. دانشگاه تربیت  مدرس. تهران.
همتی، امیرحسین (1383). «تشخیص در شعر سلمان ساوجی».کیهانفرهنگی. ش213. صص65-60.
 
Asiabadi, Ali (2007)."Personification in Hafez   Poetry". Humanitarian and Literature University. No. 52- 53. pp.11-134. [In Persian]
Ayati, A. (2014)."The Discursive Semiosemantic Study of a Poem by Nima Yushij". Jastarhaye Adabi. No.1. pp.105-123. [In Persian]
Badvi, A. (1947).Alensaniyah val Vojudiya fi Fekr al Arabi: Mesr. [In Arabic]
Baramaki, A. & G. Falah (2014)."Reconstructing the Emotional Meaning in the Process of Discourse in Rostam and Sohrab on the Basis of Semiosemantic Framework”. Jastarhaye Zabani. No. 4. pp.54-66. [In Persian]
Chubak, S. (2006). The First Day in the Tomb. Jamedaran:Tehran. [In Persian]
Cuddon, J.A. (1992). A Dictionary of Literary Terms. Tabriz: Chehr.
Davarpanah, A. (2008)."Personification in Shams Poetry”. Pazhuheshgah Olum Ensani. No. 63-64. pp. 294-324. [In Persian]
De Gruyter, W. (2008). The Powers of Personification. Berlin: Walter De Gruyter   GmbH& Co. KG,D, 10785.
Dirk, G.  Mouton de Gruyter (2006). Cognitive Linguistics. Berlin: Walter De Gruyter.  GmbH& Co. KG,D, 10785.
Esmaili, E. & E. Kanani (2013)."The Emotive Structure Study of Ghazal for Sunflower by Shafi Kadkani on the Basis of Semiosemantic Framework". Pazhuheshhaye Adabi. No. 36-37. pp.9-33. [In Persian]
Fazeli, M. & M. Alizadekolur (2016)."The Emotive System of Discourse in a Poet by Shafi Kadkani on the Basis of Semiosemantic Framework”. Jastarhay e Zabani. No.1. pp.205-228. [In Persian]
Fontanille, J. (1999). Sémiotique et Littérature. Paris: Essais  de Méthode. PUF.
Gray, M. (1986). A Dictionary of Literary Terms.  England:  Longman.
Greimas, A. J. (2011). Imperfection of Meaning. Elm:Tehran.Translator: Hamidreza Shairi. [In Persian]
Hamilton, A. CH. (1990). The Spenser Encyclopedia. London: University of           Toronto.
Hatefi, M. (2010)."Semiosemantic Study of the Relation between Images and Words in Literary Works”. Tarbiat Modares University: Tehran. [In Persian]
Hemati, A. (2005)."Personification in Savoji’s Poetry". Keyhanfarhangi. No. 213. pp.60-65. [In Persian]
Iranpoormaman, F. (2011)."Personification in Shafi Kadkani’s Poetry”. Roshde Amuzesh Zaban Adab Farsi. pp.62-70. [In Persian]
Kazazi, M. (2003). Expression, Aesthetic Study of Persian Expressions. Markaz:Tehran. [In Persian]
Khalida, M. (2013). TheUse of Personification in George Orwell’s   Novel             . Animal Farm. Dissertation. Ouargla: Kasdi Merbah University.        
Madi, A. (1993)."The Study of Images in Haft Peykar by Nezami". Farhang. No. 10. pp.331-408. [In Persian]
Majdi, V. (1974). Mojam Mostalahat al Adabekelizi Frensi Arabi: Beirut. [In Arabic]
Perrine, L. (1974) . Literature (Poetry the Elements of Poetry). New York:   Harcourt Brace Jovanovich, Inc.
Poushaneh, A. (2013). "Value System in Ethique Discourse: Based on the                            Road Story". Nameye Naqhd.  A Collection of Papers at the 2nd National Iranian Symposium on Literary Theory and Criticism. vol 2.  Hamidreza Shairi. Tehran: Book Home. pp:463-488. [In Persian]
Priminger, A. (1969). The Encyclopedia of Poetry and Poetics. U.S.A.: Princeton.
Safa, P. (2002)." Aspect and its Roles in Language". Tarbiat Modares University: Tehran. No .23. pp. 11-97.  [In Persian]
Shairi, H. (2006). Discursive Semiosemantic Analysis. Samt: Tehran. [In Persian]
Shairi, H. (2010)."From Formative Semiosis to Discursive       Semiosemantics".Faslname Naghde Adabi. No. 8. pp.33-51. [In Persian]
Shairi, Hamidreza & Tarane Vafayi (2010). A Way to Abstract Semiosemantic, A Case Study of Ghoghnus by Nima. Elmi Farhangi: Tehran. [In Persian]
Shairi, H. & D. Aryana (2012)."The Continuance of Meaning in Fourty Letters to my Wife by Nader Ebrahimi". Faslname Naghd Adabi. No. 1. pp.161-185. [In Persian]
Shairi, H. & S. Kariminejad (2013). "A Case study of Dashakol by Hedayat on the Basis of Presence System”. Motaleat Zaban va Tarjome. No. 3. pp. 24-45. [In Persian]
Shairi, H. (2015)." Semiosemantic study of Identity and Fashion”.Tarbiat Modares University. Under publishing: Tehran. [In Persian].
Shairi, H. (2017). Semiosemantic in Literature: Theory and Practical Discourse Analysis.Tarbiat Modares University: Tehran. [In Persian]
Shafi Kadkani, M. (1992). Images in Persian poetry. Agah: Tehran. [In Persian]
Shafi Kadkani, M. (1994). Images in Persian Poetry. Agah: Tehran. [In Persian]
Shamisa, S. (1995). Expression. Ferdos: Tehran. [In Persian]
Walter, G. (2008).  The Power of Personification. Gmbh & Co. KG,D:10785-Berlin: Germany.
زبان پژوهی
دوره 9، شماره 25
بهمن 1396
صفحه 25-58

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار