خوانش گفتمانی خاستگاه‌ فقر فرهنگی در داستان‌های کوتاه ذنون أیوب ( مطالعه موردی مجموعۀ «الضحایا»)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه رازی،

2 عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه پیام نور

3 مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

چکیده

تحلیلِ گفتمان، از اندیشه ­های زبان­شناسان، نشانه ­شناسان و پژوهشگران دانشِ هرمونتیک سرچشمه می­گیرد. این شیوة تحلیل، با بررسی بافتِ متن و بافتِ موقعیتی، گفتمانِ حاکم بر جامعه و تفکرِ چیره بر آن را تبیین می‌کند. مجموعة داستان­ کوتاهِ «الضحایا»، نوشتۀ ذنون ایوب- نویسندۀ عراقی- بازنمودی از واقعیت‌ها و گرفتاری‌های جامعۀ سنتی عراق است. این داستان تصویری جهت‌مند از فرایندهای ایدئولوژیکی حاکم بر جامعه را ارائه می‌دهد. اهمیت این تصاویرِ بازنمایی‌شـده از آن جهت است که فقر فرهنگی را در جامعه ترسیم می‌کنند. همچنین، شخصیت‌هایی در این داستان­ها به نمایش در می­آیند که بازنمودی از شخصیت­های حقیقی جامعه ­اند و رفتاری همسو با کلیشه ­های نادرستِ موجود در جامعه خویش را به نمایش می­گذارند. مقاله حاضر،  با روش توصیفی-تحلیلی و در قالب تحلیل گفتمان، بر آن است به این پرسش پاسخ دهد که چگونه نظام یا نظام­هاى گفتمانى حاکم بر‌ جامعه،‌ بستری برای تقویت و بازتولیدِ فقرِ فرهنگی، در جامعه سنتی عراق شده ­اند؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reading the discursive origins of cultural poverty in the short stories Znoon ayoub (A case study: the series of "Al-zhaya")

نویسندگان [English]

  • Jahangir Amiri 1
  • Shiva Sadeghi 2
  • Norudin Parvin 3
1 Razi University
2 Faculty Member of Arabic Language and Literature Department.Payame NoorUniversity
3 Shahid Mahallati Higher Education Complex
چکیده [English]

Discourse analysis originates from the ideas of linguists, hermeneutics analysts and researchers. This method explains the analysis by examining the textual context and situational context, the dominant discourse on society, and the dominant thought on it. The short story of Al-Changiya, written by Iraqi writer Xenon Ayub, is a representation of the realities and problems of the traditional Iraqi society, which provides a directional image of the ideological processes governing society; the significance of these illustrated images is that of cultural poverty in the society, and the characters depicted in these stories represent a the true personalities of the society and display behavior consistent with the false stereotypes in their society.  The present paper uses a descriptive-analytic method in the form of discourse analysis to answer the question of how the discourse-based system or systems governing the community have become a bedrock for the promotion and reproduction of cultural poverty in traditional Iraqi society.
Zenon Ayoub (1908-1988) is a posthumous of short story in Iraq, with about fourteen short story collections. The dominant thought and theme behind his work is a reflection of a rebellious spirit and a realistic attitude influenced by French and Russian realists, a vision that directs his work to a new structure with a focus on human freedom, especially women’s freedom and defended of their rights. In his view, the greatest task that any literary writer, especially the storyteller, must fulfill is to expose the truth and criticize inaccurate political and social realities they see in society, without fear of its consequences or the hope of reward.
“Zahaya” is the title of a series of short stories by Zenon, the subject of which is to criticize traditional society and to deal with characters who, with their traditionalism and false beliefs, are the ground of oppression and their surroundings, in a better sense, we come across characters who are each a victim of cultural poverty and false traditions. The collection consists of six short stories, titled: “Al-Saqetah”, “Man Vera al-Hijab”, “Al-Aatraq al-Khalas”, “Al-Sharif”, “Jonun” and “Al-Jarima and Al-Aqaba”, all of which are in the tradition index. Commonism and witness are the same, stories that all share the same traditionalism and bear witness to the same look, which gives insight into the attitudes of intellectual writers with deep human concerns.
Discourse analysis came up with a term called discourse analysis. The term is originally a Greek word for dis which means different aspects and course means movement. A linguistic approach is to discover and analyze the way the speaker or audience thinks based on the existing text. Discourse analysis is one of the topics of modern linguistics in the field of contemporary literary criticism which has also been translated into spoken and word analysis in Persian. In discourse analysis, we do not merely deal with the lexical elements that constitute the sentence as the main basis of the description of meaning, that is, the context of the text, but beyond that we consider factors outside the context, namely situational, cultural, social, and so on. In other words, the followers of this school describe how the units of linguistics crystallize and form meaning and message in relation to intrinsic factors (text, syntactic and linguistic elements, etc.) and extrinsic factors (social, cultural, political, etc.). 
The theme of the Al-Changiya story series provides an opportunity to enter the inner layers of the cultural problems of women and men in the traditional Iraqi society, and the author, by illustrating the routine social relations, a simple language and a thriller for complex issues in relationships of human; by analyzing the lives of the characters of these stories, will have some kind of critical and social perspective. In analyzing these stories, we will see that cultural poverty is a pervasive problem in the feminine and masculine discourses in the story, and it is not just for the lower classes of society. In this collection of stories, life is suppressed, suicidal characters prefer to survive, the personality is on his own suspicion to preserve dignity, and the other inevitably leads to a tidal vortex, but the common point of all these stories is a bitter and fatal fate, which is the result of incorrect and false cultural beliefs embodied in the minds of the patriarchal society. The most important cultural expressions that have meant the meaning of cultural poverty in the “Al-Changiya” collection are: superstition and the belief in magic, discrimination and adultery, and belief in the superiority of men over women, the masculinity of science, maternal look to woman, poverty and financial dependency of woman, forced marriage, violence and ultimately hot shame, all of which are traversed by traditional and patriarchal society, which incorporate gender stereotypes from the beginning in the minds of each man and woman. In other words, these discourses show the plurality of power relations in the context of the story and, consequently, in the society of the Xenon Age, which is inevitable due to the kind of education, low cultural level, social connection, etc. and even dominated by society in many cases. The dominant discourse on each of the stories of this set of poverty is social culture and false customs, which all take place on the basis of people’s words and sentiments, not through the use of reason. The review of Xenon’s stories in this collection illustrates the fact that his stance in his stories is neither patriarchal nor feminist, therefore, he did not have any effort to stabilize the stereotypes. Rather, it tries to inform the audience through narrative, to counteract cultural poverty and incorrect beliefs and traditions that have left women in the dark and kept them in shadow, and in many cases denied their social rights, and the negative consequences of some of the stereotypes that have mutually challenged man’s life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse analysis
  • Text context
  • Situational context
  • Short story
  • Xenon Ayub
احمد، عبدالاله (2001).  الأدب القصصی فی العراق منذ الحرب العالمیة الثانیة. دمشق: اتحاد کتاب العرب.
اسفندیاری، اسماعیل (1382). «فقر و انحرافات اجتماعی؛ زمینه یا انگیزه». مطالعات راهبردی زنان. سال6. شمارة 21. صص 47-75.
امیرشجاعی، آناهیتا، حسین قریشی (1395). «بررسی نشانه­ای- فرهنگی و تغییر ایدئولوژی در ترجمه (بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی) مطالعه موردی: پیرمرد و دریا، اثر ارنست همینگوی». زبان‌پژوهی. سال 8. شماره 19.صص 8-32.
ایله‌ای، احمد یحیایی (بی‌تا). «تحلیل گفتمان چیست؟». نخستین نشریه بین المللی روابط عمومی/علمی/آموزشی: تحقیقات روابط عمومی. صص58-64.
أیوب، ذنون (1977).  الآثار الکاملة لأدب ذی النون ایوب. ج1. ط4. عراق: وزارة الاعلام.
تاجیک، محمدرضا (1379) گفتمان و تحلیل گفتمان، مجموعه مقاله ­ها. تهران: منشورات فرهنگ گفتمان.
حری، ابوالفضل (1388). «کارکرد تصریف در دو سوره‌ی قرآنی ناظر به داستان آفرینش در پرتو فراکارکرد متنی هلیدی». پژوهش زبان‌های خارجی. شماره 55. صص 101-116.
حسن امین، عبدالقاهر (1955).  القصص فی الادب العراقی الحدیث. رسالة ماجستیر. الجامعة الامیرکیة بیروت.
حنفی، حسن (1998). تحلیل الخطاب العربی، المؤتمر العلمی الثالث. عمان: جامعة فیلادلفیا.
سلدن، رامان و ویدسون، پیتر(1384). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمة عباس مخبر. تهران: طرح نو.
بهرام‌پور، شعبان‌علی (1379). «درآمدی بر تحلیل گفتمان». مجموعه مقالات گفتمان و تحلیل گفتمانی. به کوشش محمدرضا تاجیک. تهران: فرهنگ گفتمان. صص 21-64.
فاولر، راجر (1381). زبان‌شناسی و نقد ادبی. ترجمة حسین پاینده و مریم خوزان. تهران: نی.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه فاطمه شایسته پیران، شعبان‌علی بهرام پور، رضا ذوقدار مقدم، رامین کریمیان، پیروز ایزدی، محمود نیستانی و محمد جواد غلام‌رضا کاشی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ ها.
فیصل، عاطفه (1994). التمرد و الثورة فی لدی الشخصیات النسائیةفی الروایة العربیة السوریة. اطروحة الدکتوراه. جامعة دمشق.
کامو، آلبیر (1996). الانسان المتمرد. ترجمة نهاد رضا. بیروت: منشورات عویدات.
گافمن، اروینگ (1386). داغ ننگ؛ چاره­ اندیشی برای هویت ضایع شده. ترجمة مسعود کیان‌پور. تهران: نشر مرکز.
لطفی ­پورساعدی، کاظم(1372). «درآمدی بر سخن­کاوی». زبان­شناسی. شمارة 17. صص 109-122.
لوونتال، لئو (1386). رویکردی انتقادی در جامعه­ شناسی ادبیات. ترجمة محمدرضا شادرو. تهران: نشر نی.
علی الجمیلی نوری، محمد ظاهر (2003). فن القصة و الروایة فی الموصل مابین عامی 1368م-  1988م. اطروحة  الدکتورا. جامعة تکریت.
مقدادی، بهرام (1378). فرهنگ اصطلاحات ادبی از افلاطون تا عصر حاضر. تهران: فکر روز.
میرزایی، حسین و جواد یوسفی (1392). «مقوله فقر و انحرافات اجتماعی در جامعه». اصلاح و تربیت. سال 11. شمارة 131. صص 11-24.
میرزایی، فرامرز و ناهید نصیحت (1384) «روش گفتمان کاوی در شعر». الجمعیة العلمیة الایرانیة للغة العربیة و آدابها. شمارة 4. صص 43-67.
میلز، سارا (1382). گفتمان. ترجمة فتاح محمدی. تهران: نشر هزاره سوم.
نصری، عبدالله (1381). راز متن. تهران: آفتاب توسعه.
ون دایک، تئو (1382) مطالعاتی در تحلیل گفتمان از دستور متن تا گفتمان‌کاوی. ترجمه پیروز ایزدی، شعبان‌علی بهرام‌پور، ‌علیرضا خرمایی،‌ محمد‌جواد غلامرضا‌کاشی و تژا میرفخرایی. تهران‌: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
یارمحمدی، لطف‌الله (1383). گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی. چ 1. تهران: هرمس.
یارمحمدی، لطف­الله (1383).  گفتمان­ شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.
یزدخواستی، بهجت و حامد شیری (1387). «ارزش­های پدرسالاری و خشونت علیه زنان». مطالعات اجتماعی-روان­شناختی زنان (مطالعات زنان). سال 6.  شمارة 3. صص55-79.
یقطین، سعید (1997).  الفکر الأدبی العربی البنیات والأنساق. بیروت: منشورات ضفاف.
 
Ahmad, Abdullah (2001). An in-depth study of the world-class alphabet. Damascus: Al Arab Book Association [In Arabic].
Ali-al-Jamili Nouri, M. Z. (2003). The art of story and narration in Mosul, between 1368–1988 (PhD thesis). University of Tikrit, Tikrit, Iraq [In Arabic].
Amirshojaee, A., & Ghorishi, M. H. (2016). The semiotic-cultural analysis and the ideological changes in translation. Zabanpazhuhi, 8(19), 7-32 [In Persian].
Ayub, Z. (1977). Complete works of Xenon’s literature (4nd ed). Iraq: Wazarah al-A'lam [In Arabic].
Bahram Pour, Sh. A. (1999). An introduction to discourse analysis. In M. R. Tajik (Ed.), Symposium of Discourse and Discourse Analysis (pp. 21-64). Tehran: Farhang-e-Tajik [In Persian].
Camus, A. (1996). Alanzan Almatmard (N. Reza. Trans.). Beirut: Manshurat-Avayedat [In Arabic].
Esfandiari, E. (2004). Poverty and social deviations: Background or Motivation? Women’s Strategic Studies, 6(21), 47-75 [In Persian].
Fairclough, N. (2000). Critical discourse analysis (F. Piran, Sh. Shayesteh, A. Bahrampour, R. Zoghdar Moghadam, R. Karimian, P. Izadi, M. Neistani, & M. J. Gholamreza Kashi, Trans.). Tehran: Center for Studies and Research in the media [In Persian].
Feisal, A. (1994). Insurgency and revolution in the female characters in the Syrian Arab novel (PhD thesis). Damascus university, Dameshgh, Suria [In Arabic].
Fowler, R. (2002). Linguistics and literary criticism (H. Payandeh & M. Khouzan, Trans.). Tehran: Ney [In Persian].
Gaffman, I. (2007). Hot stigma; discretion for lost identity (M. Kianpour. Trans.) Tehran: Center publishing [In Persian].
Hanafi, H. (1998). Analyzing Arabic discourse. Academic conference. Oman: University of Philadelphia [In Arabic].
Hasan Amin, A. (1955). Stories in modern Iraqi literature (Master’s thesis). American University of Beirut, Beirut, Lebanon [In Arabic].
Horry, A. (2010). The functions of Tasrif in two Qur’anic stories of creation in the light of textual metafunction. Research in Contemporary World Literature, 55, 201-11 [In Persian].
Ilie, A. Y. (n.d). What is discourse analysis? The first Public Relations / Scientific / Educational Public Relations Public Relations Research, 58-64 [In Arabic].
Leventhal, Leo (2007). A critical approach in the sociology of literature (R. M. Shadro Trans.). Tehran: Ney [In Persian].
Lotfi Poursaadi, K. (1993). An introduction to speech. Linguistics, 17, 109-122 [In Persian].
Meqdadi, B. (1999). Dictionary of literary terms from Plato to the present. Tehran: Fekr-e-ruz [In Persian].
Mills, S. (2003). Conversation (F. Mohammadi, Trans.) Tehran: Hezare-e-Sevom [In Persian].
Mirzaei. F & Nahid, N. (2006). Methodology of discourse. Arabic Language and Literature, 4,43-67 [In Persian].
Mirzaei. H., & Yousefi, J. (2013). The category of poverty and social deviations in society. Correction and Rehabilitation, 11(131), 11-24 [In Persian].
Nasri, A (2004). Secret of text. Tehran: Aftabe Tosee Research Center Publication [In Persian].
Selden, R., & Widdon, P. (2005). Contemporary literary theory guide (A. Mokhtber Trans.). Tehran: New Design [In Persian].
Sha’ban, A. B. (1999). An introduction to discourse analysis. In M. R. Tajik (Ed.), Symposium of discourse and discourse analysis (pp. 21-64). Tehran: Farhang-e-Tajik [In Persian].
Tajik, M. R. (2000). Discourse analysis, collected papers. Tehran: Discourse Culture Lectures [In Persian].
Van Dijk, T. A. (2003). Studies in discourse analysis from text grammar to discourse analysis (P. Izadi, Sh. A. Bahrampour, A. R. Khormaee, M. J. Gholamreza Kashi & T. Mir Fakhraee Trans.). Tehran: The Ministry of Culture and Islamic Guidance, Bareauof Media Studies and Planning [In Persian].
Yaqatin, S. (1997). Al-Fakr al-'Adbi al-Arabi Al-Baniat and Al-Ansan. Beirut: Leaflets [In Arabic].
Yarmohammadi, L. (2004). Critical discourse (1nd ed.). Tehran: Hermes [In Persian].
Yarmohammadi, L. (2004). A common and critical discourse. Tehran: Hermes [In Persian].
Yazd-khasti, B., & Shiri, H. (2008). Patriarchy values and violence against women. Quarterly Journal of Women's Studies Sociological and Psychological (JWSSP), 6(3), 55-79 [In Persian].