فضای واکه ای واکه های خیشومی شدۀ زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه آموزشی زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

واکه ­ها، طبقه ­ای رسا از آواهای زبانی هستند. برای توصیفِ دقیقِ تولیدی واکه ­ها می­توان از یک فضای دوبعدی به نام فضای واکه­ای بهره برد. نمودارِ فضای واکه­ای، روشی گرافیکی است که نشان می­دهد یک واکه از جنبة صوت­ شناختی و تولیدی در چه ناحیه ­ای قرار گرفته‌است. هدف اصلیِ این پژوهش، بررسیِ صوت­ شناختیِ واکه‌های خیشومی­ شدۀ زبان فارسی، ترسیمِ نمودارِ فضایِ واکه­ای آن­ها و مقایسۀ آن با فضایِ واکه­ای واکه­ های دهانی این زبان بوده‌است. به این منظور، 2400 داده، استخراج شدند که به وسیلة 10 گویشور زن و مرد فارسی زبان تولید شدند. سپس داده‌ها، در چارچوب قواعد حاکم بر آواشناسی صوت­ شناختی بررسی شدند. در این پژوهش، تأثیر خیشومی ­شدگی بر میزان بسامد سازه­های اول و دوم واکه­ های زبان فارسی بررسی شد. همچنین، تأثیر این عامل بر گسترۀ بسامدی سازه­های اول و دوم واکه­ های این زبان مورد مطالعه قرار گرفته‌است. این پژوهش، همچنین تأثیر متغیر جنسیت را بر میزان بسامد سازه­های اول و دوم واکه ­های زبان فارسی در دو بافت دهانی و خیشومی­ شده موردِ بررسی قرار داده‌است. یافته‌های به‌دست‌آمده از تحلیل­های آماری نشان می­دهد که خیشومی­ شدگی بر میزان بسامد سازۀ اول و دوم تمامی واکه ­های زبان فارسی تأثیر معنادار دارد. همچنین، خیشومی­ شدگی بر گسترۀ بسامدی سازۀ اول و دوم واکه ­های زبان فارسی تأثیر معناداری ندارد. علاوه بر این، متغیر جنسیت در هر دو بافت دهانی و خیشومی‌شده بر میزان بسامد سازۀ اول و دوم واکه ­ها به جز واکه /u/ تأثیر معنادار دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Vowel Space of Persian Nasalized Vowels

نویسندگان [English]

  • Zeynab Jafari
  • Batool Alinezhad
Linguistics Department, Faculty of Foreign Languages, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

This paper is an acoustic analysis of Persian nasalized vowels which aims to develop an acoustic vowel space of these vowels compared to that of oral vowels (the vowel space provides a graphical method for showing where a speech sound, such as a vowel, is located in both “acoustic” and “articulatory” space. The illustration shows an acoustic vowel space based on the first two formants for vowels. The vertical axis represents the frequency of the first formant (F1) and the horizontal axis shows the frequency gap between the first two formants (F2-F1) (Giacomino, 2012). In this regard, such a survey is investigating the effect of nasalization on the first and second formants of Persian vowels as well as the effect of this factor on their F1span and F2span. In addition, this article studies the effect of gender on the first two formants of oral and nasalized vowels.
In order to reach the purposes of this survey, the speech of a total of ten Persian speakers, including five women and five men were recorded. All of the speakers were between the ages of 25 and 35. A list of forty-eight words (the words were embedded in a common carrier sentence) was presented to the speakers and their utterances of the words were recorded with a Huawei G750-U10 sound recorder. The words the participants had to pronounce were two to three syllabic nouns and adjectives. The findings of this paper are based on the pronunciation of six vowels, i.e., /i/, /e/, /a/, /A/, /o/ and /u/ found in the unstressed syllable of these words. Some of these unstressed syllables contained a consonant-vowel-consonant phoneme structure (i.e. /CVC/) and some others contained a nasal-vowel-nasal one (i.e. /NVN/) in order to examine oral and nasal vowels, respectively.
Each word was uttered five times by each speaker, so each one provided 240 tokens. Collectively, 2400 tokens were provided by the participants. The recorded words were converted to .WAV files and analyzed acoustically with the free program, Praat (an online open source software designed for acoustic phonetic analyses). The data taken were the first two vowel formants, i.e., F1 and F2. For the purposes of this study the central part of each vowel, which reaches a practically steady state, was measured. Averages were taken for each value for each speaker and then calculated for the entire group. It should be mentioned that mahalanobis distance criterion was used to remove outlier data. Generally, this criterion is used when the data are two-dimensional.      
The data, when so analyzed statistically, reveal that nasalization significantly affects all vowels’ first and second formants. In fact, the F1 frequency of the nasalized vowels, except for the vowel /a/, is more than that of oral vowels. In comparison with the oral vowel /a/, the F1 frequency of its nasalized counterpart is less. Moreover, the F2 frequency of the nasalized vowels is more than that of oral vowels.     
It is also found that nasalization has no significant effect on vowels’ F1span and F2span.
The data show that, gender significantly affects the frequency of the first two formants in both oral and nasalized vowels, except for the vowel /u/. The effects may be indicated as follows.
a. In nasalized vowels as well as oral ones, the F1 frequency of the vowels /o/, /A/, /e/ and /a/ for female speakers is more than that of these vowels for male ones. Additionally, the F1 frequency of the nasalized vowel /i/ for females is less than that of this vowel for males, but conversely, the F1 frequency of the oral one for females is more than that of this vowel for males.
b. In both nasalized and oral vowels, the F2 frequency of the vowels /A/, /i/, /e/ and /a/ for female speakers is more than that of these vowels for male ones. Furthermore, the F2 frequency of the nasalized vowel /o/ for females is less than that of this vowel for males but conversely, the F2 frequency of the oral one for females is more than that of this vowel for males.  
Finally, it should be noted that the vowel space has been studied in different languages, for instance, the studies of Barney and Peterson (1952), and Hillenbrand et al. (1995) on English vowels, Klein’s study (1970) on Dutch vowels, the survey of Johngman et al. (1989) on modern Greek and German vowels, and the article of Most et al. (2000) on Hebrew Vowels. There are also some papers on Persian vowel space, such as Gharaati (2010), Mohammadi et al. (2011), Bijankhan (2013), Modarresi Ghavami (2013), Esfandiari and Alinezhad (2015), and Alinezhad (2016).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vowel space
  • Oral vowels
  • Nasalized vowels
  • Persian
اسفندیاری، نسیم و علی­نژاد، بتول (1394). «بهنجارسازی فضای واکه­ ای زبان فارسی». پژوهش­های زبان­شناسی. سال 7. شمارة 2. صص 15-34.
بی­جن­خان، محمود (1392).  نظام آوایی زبان فارسی. تهران: انتشارات سمت.
حق­شناس، علی محمد (1356). آواشناسی (فونتیک). تهران: انتشارات آگاه.
جعفری، زینب و بتول علی­نژاد (1396). بررسی صوت­ شناختی ناحیه بسامدی پادسازه در خیشومی­ های زبان فارسی. زبان­ پژوهی. دوره 9. شماره 24. صص 58-33.
علی­نژاد، بتول و فهیمه حسینی­ بالام (1391). مبانیآواشناسیآکوستیکی. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
علی­نژاد، بتول (1395). «تأثیر تعداد واکه بر مساحت فضای واکه­ ای زبان فارسی و مازندرانی: پیش­بینی کلیدی نظریۀ پراکندگی سازگار یافته». پژوهش­های زبانی. سال 7. شمارۀ 1. صص 97-115.
قرائتی، سپیده (1389). بررسی صوت­ شناختی تکیه واژگانی در زبان فارسی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه، مهدیه سیدزاده اقدم و فردوس آقاگل زاده (1391). «بررسی ویژگی­های خانواده ­های زبانی و تأثیر آن بر روی انواع خطاهای تولیدی در افراد دارای شکاف کام پس از عمل جراحی». زبان‌شناخت. سال 3. شمارۀ 5. صص 53-70.
محمدی، هیوا، ریحانه محمدی، فرهاد ترابی­ نژاد و منصور رضایی (1390). «تعیین ساختار سازه­ای و فضای واکه ­ای در واکه­ های زبان فارسی».  شنوایی شناسی. دورة 20. شمارة 2. صص 79-85.
مدرسی قوامی، گلناز (1390). آواشناسی: بررسی علمی گفتار. تهران: انتشارات سمت.
مدرسی قوامی، گلناز (1392). «تأثیر تکیۀ واژگانی بر ویژگی­های کیفی واکه ­های ساده زبان فارسی». علم زبان. سال 1. شمارۀ 1. صص 41-56.
References
Alinezhad, B. (2016). The effect of the number of vowels on the size of vowel spaces: adaptive dispersion theory’s key prediction. Journal of Language Researches, 7(1), 97-115 [In Persian].
Alinezhad, B., & Hosseinibalam, F. (2012). Fundamentals of acoustics phonetics. Isfahan: Isfahan University Press [In Persian].
Becker-Kristal, R. (2010). Acoustic typology of vowel inventories and dispersion theory: insights from a large cross-linguistic corpus [Unpublished PhD dissertation], University of California, Los Angeles, California.
Bijankhan, M. (2013). Phonetic system of the Persian language. Tehran: Samt [In Persian].
Esfandiari, N., & Alinezhad, B. (2015). Persian vowel space normalization. Journal of Researches in Linguistics, 2(2), 15-34 [In Persian]. 
Esfandiari, N., Alinezhad, B., & Rafiei, A. (2015). Vowel classification and vowel space in Persian. Theory and Practice in Language Studies, 5(2), 426-434.
Essner, G. (1947). Recherche sur la structure des voyelles orales. Archives Neerlandaises de Phonetique Experimentale, 20, 40-77.
Gharaati, S. (2010). An acoustic study of lexical stress in Persian [Unpublished Master’s thesis], University of Isfahan, Isfahan, Iran [In Persian].
Giacomino, L. (2012). Comparative analysis of vowel space of L1 Spanish speakers and general American English. Linguistic Portfolios, 1, 1-15. https://pdfs.semanticscholar.org/17b8/8cb078f32379a9a7a3a5246192c5e4459162.pdf>
Haghshenas, A. M. (1977). Phonetics. Tehran: Agah [In Persian].
Harrington, J. (2010). Phonetic analysis of speech corpora. London: Wiley-Blackwell Publication.
Hayward, K. (2000). Experimental phonetics. London: Longman Linguistics Library.
Hillenbrand, J. M., Getty, L. A., Clark, M. J., & Wheeler, K. (1995). Acoustics characteristics of American English vowels. Journal of the Acoustical Society of America, 97(5), 3099-3111.
Jafari, Z., & Alinezhad, B. (2017). An acoustic study of frequency area of antiformant in Persian Nasals. Zabanpazhuhi, 9(24), 33-58 [In Persian].
Johnson, K. (2012). Acoustic and auditory phonetics (3rd ed.). Oxford: Blackwell Publishing.
Johnson, R. A., & Wichern, D. W. (2002). Applied multivariate analysis (5th ed.). United States: Prentice Hall Publishing.
Jongman, A., Fourakis, M., & Sereno, J. A. (1989). The acoustic vowel space of modern Greek and German. Language and Speech, 32(3), 221-248.
Joos, M. (1948). Acoustic Phonetics. Language, 24, 1-136.
Klein, W., Plomp, R., & Pols, L. C. W.  (1970). Vowel spectra, vowel spaces, and vowel identification. The Journal of the Acoustical Society of America, 48, 999-1009.
Kord Zaferanloo Kamboozia, A., Seyyedzade Aghdam, M., & Aghagolzade, F. (2012). Study of language family and effect of disorder articulation in cleft palate persons after surgery. Language Study, 3(1), 53-70 [In Persian].
Ladefoged, P. (2001). Vowels and consonants: an introduction to the sounds of languages. Oxford: Blackwell Publishing.
Modarresi Ghavami, G. (2011). Phonetics: the scientific study of speech. Tehran: SAMT [In Persian].
Modarresi Ghavami, G. (2013). The effect of lexical stress on Persian simple vowels’ qualitative features. Language Science, 1(1), 41-56 [In Persian].
Mohammadi, H., Mohammadi, R., Torabinezhad, F., & Rezaei, M. (2011). Formant structure and vowel space in Persian vowels. Audiol, 20(2), 79-85 [In Persian].
Most, T., Amir, O., & Tobin, Y. (2000). The Hebrew vowel system: raw and normalized acoustic data. Language and Speech, 43(3), 295-308.
Packer, C. B., & Lorincz, K. (2013). Acoustic vowel space analysis of an English language learner. Linguistic Portfolios, 2, 17-30. https://pdfs.semanticscholar.org/bf72/da25e777fdae96e2028c0a92d5e9de2a7851.pdf
Padgett, J., & Tabain, M. (2005). Adaptive dispersion theory and phonological vowel reduction in Russian. Phonetica, 62, 14-54.
Peterson, G. E., & Barney, H. L. (1952). Control methods used in a study of the vowels. The Journal of the Acoustical Society of America, 24(2), 175-184.
Schwartz, M. F. (1968). The acoustics of normal and nasal vowel production. Cleft Palate Journal, 5, 125-140.
Stevens, K. N. (1999). Acoustic phonetics. Cambridge: MIT Press.
Wright, J. T. (1986). The behavior of nasalized vowels in the perceptual vowel space. In J. J. Ohala & J. J. Jaeger (Eds.), Experimental Phonology (pp. 45-67). New York: Academic Press.