ارزیابی حُسن تعابیر قرآنی، در برخی از ترجمه های فارسی بر اساس مدل کارمن گارسس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، هیأت علمی دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی(طلبه سطح چهار) مدرس حوزه و دانشگاه

چکیده

این پژوهش به شیوه تطبیقی، تحلیلی و توصیفی، در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که «ترجمه‌های فارسیِ حسن تعابیر قرآنی، با استفاده از سطح دوم الگوی ارزیابی ترجمه گارسس- سطح نحوی واژه شناختی- چگونه ارائه شده‌است؟». ارزیابی ترجمة این تعابیر در چهار ترجمه معروف، بر پایة ترجمه‌های تحت اللفظی و تفصیلی فارسیِ الهی قمشه‌ای، معزی، آیتی و مکارم شیرازی، به ویژه درکاربرد نمونه‌های نمایانندة کبر، بخل و خواری، انجام شد. یافته‌ها نشان‌دهندة آن است که تفاوت‌های فرهنگی موجود میانِ دو زبان فارسی و عربی، معادل‌یابی در سطح واژگانی و دستوری، از مهمترین چالش‌های این حوزه است. همچنین، در ترجمه تحت‌اللفظی، بلاغت ساختار این تعابیر سلب شده و با تکیه بر این نوع ترجمه، معنای مورد نظر قرآن پنهان مانده‌است. این امر، مشابهت‌های لفظی به زبان فارسی را محدود و کفایت و مقبولیت را کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of good Quranic verses in some Persian translations Based on Carmen Grosss Model

نویسندگان [English]

  • Ali Aswadi 1
  • Khadijeh Ahmadi bigash 2
1 Assistant Professor and Faculty Member, Kharazmi University
2 PhD student of Comparative Interpretation, Kousar Islamic Sciences Education Institute
چکیده [English]

Translation evaluation is one of the methods of critique that is used to determine the quality level of translated texts. The use of Qur’anic or moderate interpretations for unpleasant concepts has led to recognition of these interpretations and their influence on Quranic textures, and raised the problems of translating these interpretations into different languages including Persian. The exists the need for translators’ knowledge of the methodology of Qur’anic discourse, translation tools, and matching equivalents. In this comparative, analytical and descriptive study, Persian translations of these interpretations are presented using the second level of the Gaussian translation-grapheme syntax assessment model. The assessment of the translation of these interpretations in four well-known translations, from Persian literal and detailed translations, namely, Qumashi, Ma’azi, Ayati and Makarem Shirazi’s translation, especially in the use of examples of compassion, chastity, and eulogy, suggests that cultural differences existing between the Persian and Arabic languages, and equivalence at the lexical and grammatical levels are among the most important sources of challenge in this field. In rhetorical translation, the rhetoric of the structure of these interpretations is denied, and based on this kind of translation, the hidden meanings of Qur’an remain, verbal similarities in Persian are restricted, and the adequacy and acceptability are reduced.
     The term “good” Qur’anic terminology is a summation between two concepts; the first concept: idiomatic terms; the second concept: the stylized or good meaning of the term (nickname, word of mouth) that is defined in the new semantics of science: an expression that has a certain meaning and is obtained from the sum of words (Al-Bebalaki, 1990, p. 235; al-Qasemi, 1979, p. 25; Abuzlaal, 2006, p. 1 & 68). The stylization also means using a word or phrase as a mask or cover to cover painful, ugly and unpleasant concepts (Casas Gomez, 2009, pp. 725-739). For this reason, the compound term is the reference through a linguistic and explicit method. It seems to have become commonplace among linguists to use linguistic tools for what is ugly and banned in society, such as: disease, death, sexual relations, some parts of the body, poverty, natural disasters and some sensory and spiritual traits, etc. to make them interpreted as unobtrusive and acceptable. Regarding the stance of linguistic or stylized interpretation, it should be said that in the process of establishing communication, it is a positive and useful tool because it removes barriers from the ideal way of communication, promotes the level of dialogue, and transcends the boundary of passage implicitly and implicitly (Abu Khazdar, 2013, p. 10; Abuzlaal, 2006, p. 1 & 68; al-Qasemi, 1979, p. 25). It also brings about artistic dimensions through a rhetorical structure such as calligraphy, metaphor, and likeness. The Holy Qur’an, as the heavenly book at the height of eloquence and rhetoric, has a strong link with a well-interpreted or stylized discourse (Sini, 1996, p. 11).
     On the other hand, translation is institutionalized and expanded through the process of theorizing in the mind. In the translation process, an interpreter has two or more different languages; therefore, it is necessary to study and compare all levels (micro and macro) of these languages, to analyze them in the original text, then, to combine them in the context of the destination. The method for transfer from the source language to the target language is very important and requires the acquisition of translation techniques and strategies (Mobaraki, 1392, p. 151). The proper understanding of the concept of the text is the most important stage of correct equivalence and it is possible that the misunderstanding of the content generally changes the meaning of a text in general. Therefore, the translator must first and foremost, on the basis of a proper understanding, compare the words and phrases of the text to the correct equation, then, proceed to the next steps of the translation. Among these views, is the model of translation of Mrs. Carmen Grosses, one of the best and most recent models for the evaluation of literary translation, which is designed in four levels (lexical, grammatical, discourse, and lightness), in which the relevance of the translation of the text is an important issue. In this research, we aim to evaluate the use of the second level of the Garses-semantic grammatical level on four of the well-known translations, both literal and implicit types in Farsi (Elahi Qomshei, Ma’azi, Ayati and Makarem Shirazi) to the most important allegations of these translators, in the translation of the Qur’anic terminology to Farsi, and present a suitable way to solve the existing lexical challenges when translating from Arabic to Persian.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur’an
  • Evaluation
  • Goodness of definitions
  • Translation
  • Garcus Model
ابن سیده، علی بن إسماعیل (1978).  المخصص. بیروت: دارالفکر.
ابن فارس، أحمد (1979). مقاییس اللغة. تحقیق عبد السلام محمدهارون. مصر: دارالفکر.
ابن منظور، محمد بن مکرم (بی‌تا).  لسان العرب. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
أبو زلال، عصام الدین عبد السلام (2006). التعابیر الاصطلاحیة بین النظریة والتطبیق. مصر: دارالوفاءلدنیا الطباعة والنشر.
الألبانی، محمد ناصر الدین (1992). سلسلة الأحادیث الضعیفة والموضوعة وأثرها السیء فی الأمة. الریاض: مکتبة المعارف.
آیتی، عبدالمحمد (1374). ترجمه قرآن مجید. تهران: سروش.
البخاری، محمد بن إسماعیل (1422). الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله(ص) وسننه وأیامه. تحقیق محمد زهیر بن ناصر الناصر. بیروت: دارطوق النجاة.
بدخشان، ابراهیم و  سجاد موسوی (1393). «بررسی زبان شناختی به گویی در زبان فارسی». جستارهای زبانی. جلد ۵. شمارة ۱. صص ۱-۲۶.
البغوی، الحسین بن مسعود (1997). معالم التنزیل. تحقیق محمدعبدالله النمر. الریاض: دارطیبة.
بیاتی، لیلا (1389). بررسی ساختاری حسن تعبیر در فارسی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
پاینده، ابوالقاسم (1324). نهج الفصاحه. تهران: انتشارات جاوید.
تجلی، غفار (1369). « ارزش کاربردی اصول و مبانی ترجمه». ترجمة ویلن کومیساروف. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. شمارة 2. صص 101-113.
الجرجانی، علی الزین الشریف (1983).کتاب التعریفات. بیروت: دارالکتب العلمیة.
الجوهری، إسماعیل بن حماد (1956)، الصحاح: تاج اللغة وصحاح العربیة. تحقیق أحمدعبدالغفور. القاهره: دار العلم للملایین.
الحایک، سمیر (1999). ترجمات القرآن الکریم إلى لغات الشعوب والجماعات الإسلامیة. تحریر محمد الأرناؤوط. عمان: جامعة آل البیت.
حقانی، نادر (1386). نظرها و نظریه های ترجمه. تهران: انتشارات امیر کبیر.
رشیدی، ناصر و شهید فرزانه (1389). « ارزیابی و مقایسه ترجمه‌های فارسی رمان انگلیسی شاهزاده و گدا، اثر مارک تواین بر اساس الگوی گارسس(1994)». زبان پژوهی.سال 2. شماره3 . صص57-107.
الزبیدی، محمد مرتضى الحسینی (2001). تاج العروس من جواهر القاموس. تحقیق مصطفى حجازی. الکویت: سلسلة التراث العربی.
الشربجی، علی(2002 ). تفسیر البشائر وتنویر البصائر. دمشق: دارالبشائر.
صینی، محمود، مختار طاهر حسین و سید عوض الکریم الدوش (1996). المعجم السیاقی للتعبیرات الاصطلاحیة. بیروت: مکتبة لبنان.
طهماسبی، عدنان و وحید صمدی(1395). شیوه ترجمه ادبی مبتنی بر ترجمه نمایشنامه صاحبه الجلاله. تهران: انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی.
العسکری، أبوهلال (1998).  الفروق اللغویة. تحقیق محمد إبراهیم سلیم. مصر: دارالعلم والثقافة.
فرهادی، پروین (1392).  بررسی نقد و ارزیابی ترجمه متون عربی (مطالعه موردی: نقد و ارزیابی آثار ترجمه شده غسان کنفانی در سه بخش قصص، روایات و مسرحیات. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
القاسمی، علی(1979). «التعابیر الاصطلاحیة والسیاقیة و معجم عربی لها». اللسان العربی. العدد 17. مجلد 1. صص 17-34.
قرآن کریم (1384). ترجمه مهدی محی‌الدین الهی قمشه‌ای. قم: موسسة الهادی.
متقی زاده، علی و  سید علاء نقی زاده (1396). ارزیابی ترجمه متون ادبی فارسی به عربی بر اساس مدل کارمن گارسس (پیام رهبر انقلاب به مناسبت موسم حج 1395 برای نمونه). تهران: پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی.
مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
مصطفی ابراهیم، محمد (1387). معجم الوسیط. قم: موسسه فرهنگی تبیان.
معروف، یحیی (1397). فن ترجمه: اصول نظری و عملی ترجمه از عربی به فارسی و از فارسی به عربی. تهران: سمت.
معزی، محمد کاظم (بی تا).  ترجمه قرآن کریم. تهران: جمهوری اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر (1380). ترجمه قرآن کریم. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
نور آبادی، قاسم (1390). تحلیل زبان‌شناختی فرآیند حسن تعبیر فارسی و جایگاه آن در مواد آموزشی زبان فارسی برای غیر فارسی زبانان. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
الهی قمشه‌ای، مهدی (1377).  ترجمه قرآن. دارالکتب الاسلامیة: تهران.
الیازجی، إبراهیم (1985).  نجعة الرائد وشرعة الوارد فی المترادف و المتوارد. بیروت: مکتبة لبنان.
References
Abu Zalal, E. A. S. (2006). Inter-theoretical and comparative interpretation. Egypt: Dar al-Wafladiya al-Taba’i and Wazir [In Arabic].
Al-Albani, M. N. A. (1992). Al-Hadeeth al-Zaifi’s Theology and the effects of Al-Sisi. Al-Riyadh: Encyclopedia of Encyclopedia [In Arabic].
Al-Askari, B. (1998). Al-Farrukh al-Ghawi (M. I. Salim, Trans.). Egypt: Dar al-Alam & Walsafafi [In Arabic].
Al-Baghawi, A. I. M. (1997). Mu’aleem al-Tanzil (M. A. Al-Narmar, Trans.). Al-Riyadh: Daratibi [In Arabic].
Al-Bukhari, M. I. I. (2001). Al-Masjid al-Mas’id al-Sayyih al-Maktassar, commander of the Prophet (peace be upon him) and the sunnah of weyama (M. Z. B. Nasser al-Nasser, Trans.). Beirut: Daratuq al-Naja [In Arabic].
Al-Hayek, S. (1999). Al-Qur’an translated by (M. Al-Rana’at, Trans.). Oman: Al-Bayt Society [In Arabic].
Al-Jarjani, A. Z. Sh. (1983). The book of Talefics. Beirut: Dar al-Kutab Al-Alimi [In Arabic].
Al-Juhari, I. H. (1956). Al-Sahih: Taj al-Laghi and Al-Arabi (A. Abdul Ghafour, Trans.). Al-Qahira: Dar al-Alam Lemlaine [In Arabic].
Al-Qasimi, A. (1979). The Arabic and Arabic terminology. Al-Lusan al-Arabi Magazine, 17(1), 17-34 [In Arabic].
Al-Sharbji, A. (2002). Tafsir al-Bashaer and tawnir al-Basaer. Damascus: Dar al-Bashaer [In Arabic].
Al-Zabidi, M. M. A. (2001). Taj al-Erouz Man Jawar al-Qamous (M. Hejazi, Trans.). Al-Kuwait: Al-Tharath al-Arabi [In Arabic].
Ayati, A. M. (1995). Translation of Qur’an Majid. Soroush: Tehran [In Persian].
Badakhshan, A., & Mousavi, S. (2014). A study of linguistics as if in Farsi. Tehran: Two Monthly Linguistic Queries [In Arabic].
Bayati, L. (2010). Structural study of good interpretation in Farsi. Tehran: Islamic Azad University [In Persian].
Elahi Qomshei, M. (1999). Translation of Qur’an. Tehran: Dar al-Qalb al-Islami [In Persian].
Eliazji, I. (1985). Nejad al-Riyad and the lawyer of Elvard F. Al-Mitradif Walthamwart. Beirut: Lebanese School [In Arabic].
Famous, J. (2016). Translation technique: theoretical and practical principles of translation from Arabic to Farsi and from Farsi to Arabic. Tehran: Khome Publications [In Persian].
Farhadi, P. (2013). A critique and evaluation of the translation of Arabic texts (case study: critique and evaluation of Ghassan Kanafani’s translated works in three sections of fasas, narrations, and mashrahiyat [Unpublished Master’s thesis], University of Tehran, Tehran, Iran [In Persian].
Garcés, C. V. (1994). A methodological proposal for the assessment of translated literary works: a case study. The Scarlet Letter (N. Hawthorne, Trans.), Babel, 40(2), 77-102.
Haqqani, N. (2007). Translation theories and opinions. Tehran: Amir Kabir [In Persian].
Ibn al-Mutaq, M. I. M. (n.d). Lesan al-Arab. Beirut: Darahiah al-Tharath al-Arabi [In Arabic].
Ibn Fars, A. (1979). Al-Maqasiyyah (A. S. Mohammedaron, Trans.). Egypt: Dar al-Fakr [In Arabic].
Ibn Sayyid, A. I. I. (1978). Al-Maisid. Beirut: Dar al-Fakir [In Arabic].
Makarem Shirazi, N. (2001). Translation of the Holy Qur’an. Tehran: Office of Islamic History and Studies [In Persian].
Maro'f, J. (2016). Translation technique: theoretical and practical principles of translation from Arabic to Farsi and from Farsi to Arabic.Tehran: SAMT [In Persian].
Moezzi, M. K. (n.d). Translation of the Holy Qur’an. Tehran: Joumhuri-e-Eslami [In Persian].
Mostafavi, H. (1981). Al-Karim Al-Karim words research. Tehran: Translation and Publishing Company [In Persian].
Motaghi Zadeh, A. & Naghi Zadah, S. A. (2017). Evaluating the translation of Persian literary texts into Arabic based on the Carmen Garses model (Message of the Leader of the Revolution on the occasion of Hajj 1395 for example). Tehran: Translation Studies in Arabic Language and Literature [In Persian].
Mustafa Ebrahim, M. (2008). Mo’amiz al-Wasit. Qom: Tebian Cultural Institute [In Persian].
Newmark, P.) 1988(. A textbook of translation. New York: Prentice-Hall.
Noorabadi, Q. (2011). Linguistic analysis of the Farsi interpretation process and its position in Persian language teaching materials for non-Persian speakers. Isfahan: University of Isfahan [In Persian].
Payandeh, A. (1945). Nahj al-Fasheh. Tehran: Javid [In Persian].
Rashidi, N., & Shahid, F. (2010). Evaluation and comparison of Persian translations of the English novel of the Prince and the Beggar, by Mark Twain on the basis of the Garces Model (1994). Journal of Language Studies, 2(3), 57-107 [In Persian].
Sini, M., Taher Hosein, M., & Al-doush, S. A. (1996). Al-Mujam al-Saqiqi for experimental studies. Beirut: Lebanese School [In Arabic].
Tahmasebi, A., & Samadi, V. (2016). A literary translation method based on the translation of the play by Saheb al-Jalaleh. Tehran: Jahad Daneshgahi [In Persian].
Tajli, Gh. (1989). Practical value of translation principles, (V. Komysarov, Trans.). Journal of Social and Human Sciences, Shiraz University, 2, 101-113 [In Persian].
The Holy Qur’an. (M. M. Elahi Qomshehei Trans.). Qom: Al-Hadi Institute (2005). [In Persian & Arabic].