تحلیل گفتمان انتقادی در روایت‌های زنان تحت خشونت خانگی بر‌اساس مدل کنشگران اجتماعی ون لیُوِن (2008)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی روایت‌های زنان از تجربة شخصیِ خود نسبت به خشونت‌های خانگیِ اعمال‌شده بر آن‌ها و آشکار ساختن ایدئولوژی تولیدکنندگان روایت‌ها نسبت به خود و افراد خشونت‌گر انجام شده‌است. به این منظور، پنجاه روایتی که مستقیماً به وسیلة زنان خشونت‌دیده نقل شده بود، به صورت تصادفی انتخاب شده و با استفاده از مدل کنشگران اجتماعی ون لیُوِن (Van Leeuwen, T. (2008) بررسی شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که در روایت‌های مورد بررسی، کنشگران به صورت برجسته نشان داده شده‌اند و برای بازنمایی افراد خشونت‌گر، در مقایسه با افراد خشونت‌دیده، به میزان بیشتری از مؤلّفه‌های گفتمان‌مدار جامعه‌شناختی- معنایی استفاده شده‌است. تفاوت کاربرد برخی از مؤلّفه‌ها برای بازنمایی افراد خشونت‌گر و افراد خشونت‌دیده چشمگیر است. این تفاوت می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که زنان خشونت‌دیده جایگاه مناسبی برای خود در نظر نمی‌گیرند؛ در متحمّل‌ شدنِ خشونت، افزون بر اینکه افراد خشونت‌گر را عامل اصلی می‌دانند، احتمالاً خود را هم تا اندازه‌ای گناه‌کار می‌دانند؛ اعضای خانوادة خود را، حتی در مواردی که بی‌گمان خشونت‌گر هستند، به طور منفی ارزش‌گذاری نمی‌کنند؛ و نگاه بالا به پایینی که جامعه نسبت به زنان دارد، در گفتار و در نتیجه در ایدئولوژی خود زنان هم نمایان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Discourse Analysis in the Narratives of Women under Domestic Violence Based on Van Leeuwen’s Social Actors (2008)

نویسندگان [English]

  • Jalal Rahimian 1
  • Zahra Jahanbani 2
1 Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Shiraz University. Shiraz. Iran
2 Ph.D. candidate of Linguistics, Shiraz University. Shiraz. Iran
چکیده [English]

Critical Discourse Analysis (CDA) is a new approach in the field of Discourse Analysis that examines the relationship between language and thought and discovers the hidden ideology behind the texts. In Critical Discourse Analysis, language has two layers, the superficial and the underlying. At the superficial layer, the discursive structures and features are explored while, at the underlying layer, the ideology and worldview of that discourse’s producer are discovered. Discursive features depict social actors. Social actors are all people who are present in a discourse. They are represented in different ways in the discourse with the help of socio-semantic features. In CDA, it is believed that most texts are ideological and that events are reported from a particular perspective. As a result, adopting this approach, the dominant ideologies in different texts can be re-examined. In this research, an attempt has been made to study one of the most important issues using CDA. The problem is domestic violence against women, and the method used to investigate is the model of social actors of Van Leeuwen (2008).
Domestic violence has recently received more formal attention in Iran. Domestic violence is one of the most common types of gender-based violence, which includes physical, psychological, verbal, sexual, economic, and social harassment. Women and girls are the most affected by domestic violence. Violence against women has devastating consequences, especially at the family level. Therefore, paying attention to this issue and examining it from different dimensions can be helpful. This study tries to analyze the narratives of women who have experienced various forms of domestic violence, using a completely linguistic model. In other words, by examining the discursive features in these narratives, this study explores the ideologies of the producers of these texts and also examines the tools and strategies that these women use to persuade or influence their audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social actors representation
  • Discursive features
  • Domestic violence
  • Abused
  • Violent

مراجع

  1. آقاگل‌زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبان‌شناسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  2. آقاگل‌زاده، فردوس، رضا خیرآبادی و ارسلان گلفام (1392). «مطالعة تطبیقی شیوة بازنمایی کنشگران ایرانی و غربی در پروندة هسته‌ای ایران در رسانه‌های بین‌المللی». جستارهای زبانی. سال 4. شماره 1 (پیاپی 13). صص 1-19.
  3. اسدی، مسعود، ارسلان گلفام، فردوس آقاگل‌زاده و آزیتا افراشی (1394). «مؤلفه‌های زبان‌شناختی و جامعه‌شناختی- معنایی و بازنمایی کنشگران اجتماعی در متون مطبوعاتی». جستارهای زبانی. سال 6. شماره 2 (پیاپی 23). صص ۱-۲۴.
  4. اعزازی، شهلا (1383). «ساختار جامعه و خشونت علیه زنان». رفاه اجتمـاعی. سـال 4. شماره 14. صص ۲۲-۴۳.
  5. پهلوان‌نژاد، محمدرضا، رحمان صحراگرد و محمدهادی فلاحی (1388). «شیوه‌های بازنمایی کارگزاران اجتماعی در نشریّات دورة مشروطه از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی با عنایت به مؤلفه‌ها گفتمان‌مدار جامعه‌شناختی معنایی». زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان. شماره 1. صص ۵۱-۷۳.
  6. حلاج‌زاده بناب، حسین، سید فرید خلیفه‌لو و فردوس آقاگل‌زاده (۱۳۹۷). «توصیف و تحلیل ساخت‌های ایدئولوژیک در گفتمان دادگاه خانواده، زن‌های خواستار طلاق بر پایة دیدگاه ون‌دایک (۲۰۰۶): رویکرد زبان‌شناسی حقوقی». زبان‌پژوهی. سال 10. شماره ۲۸. صص ۳۱-۵۸.
  7. خانی، سعید، جمال ادهمی، علی حاتمی و جواد بنی‌عامریان (1389). «بررسی خشونت خانوادگی در میان خانواده‌های شهر دهگلان با تأکید بر خشونت علیه زنان». مطالعات جوانان. سال 1. شماره 3. صص ۶۷-۹۰.
  8. رحیمیان، جلال و فرشته محمدپور (1397). «تحلیل گفتمان انتقادی شخصیت زنان در داستان «مالیخولیای محبوب من»». مطالعات ادبیات تطبیقی. سال ۱۲. شماره 48. صص ۲۰۵-۲۲۴.
  9. صحراگرد، رحمان و حکیمه شیروانی (1391). «بازنمایی هویت شهروندان ایرانی مهاجر در متون مطبوعاتی داخل و خارج از کشور از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی با عنایت به مؤلفه‌های گفتمان‌مدار جامعه‌شناختی- معنایی». دومین هم‌اندیشی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. به کوشش فردوس آقاگل زاده. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. صص 256-273.
  10. صدّیق سروستانی، رحمت االله (1383). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه شناسـی انحرافـات اجتماعی). تهران: انتشارات آن.
  11. یارمحمدی، لطف‌الله (1385). ارتباطات از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی. تهران: انتشارات هرمس.
  12. یارمحمدی، لطف‌الله و لیدا سیف (۱۳۸۳). «بازنمایی کارگزاران اجتماعی در منازعات فلسطین و اسرائیل از طریق ساختارهای گفتمان‌مدار جامعه‌شناختی- معنایی». کنفرانس زبان‌شناسی ایران. شماره ۶. صص ۴۲۱-۴۴۰.
  13. Abdul Razzaq, Sh. Kh. (2012). Discourse analysis of the representation of migrant workers in the star online Newspaper. Asian Journal of Humanities and Social Sciences (AJHSS), 1 (3), 114-131.  https://ajhss.org/archives/Vol1Issue3.htm
  14. Aghagolzadeh, F. (2006). Critical discourse analysis. Tehran: Scientific-Research co. (in Persian)
  15. Aghagolzadeh, F., Kheirabadi, R., & Golfam, A. (2013). The comparative study of the linguistic representation of Iranian and Western actors of Iran’s nuclear program in international media (Van Leeuwen’s Model (2008)). Scientific Research Journal of Language Related Research, 4 (1), 1-19.([in Persian)  http://lrr.modares.ac.ir/article-14-2826-fa.html
  16. Asadi, M., Golfam, A., Aghagolzadeh, F., & Afrashi, A. (2015). Linguistic and socio-semantic components and representation of social actors in press texts. Language Related Research, 6(23), 1-24 (in Persian)  http://lrr.modares.ac.ir/article-14-1977-fa.html
  17. Ezazi, S. (2005). Society structure and violence against women, Social Welfare Quarterly, 4 (14), 59-96. (in Persian)  http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1894-fa.html
  18. Fairclough, N. (1989). Language and power. London: Longman.
  19. Fairclough, N. (2001). Language and power. London: Longman.
  20. Fowler, R. (1991). Language in the News: Discourse and ideology in the press. London: Routledge.
  21. HallajZadeh Bonab, H., KhalifeLoo, S. F., & AghagoolZadeh, F., (2018). Description and analysis of ideological structures in family court discourse, divorce demanding women¸ based on Van Dijk (2006). Journal of Language Research, 10 (28), 31-58. (in Persian)
  22. Jorgenson, M., & Philips, L. (2002). Discourse analysis as theory and method. London: Sage Publications.
  23. Khani, S., Adhami, J., Hatami, A., & Bani Amerian, J. (2011). A study of domestic violence among families of Dehgolan City, with emphasis on violence against women, Sociological Studies of Youth, 1 (3), 67-90. (in Persian)  http://noo.rs/CT6QC
  24. Martinez Lirola, M. (2014). Legitimating the Return of Immigrants in Spanish Media Discourse. Brno Studies in English, 40 (1), 129-147.
  25. Pahlavannezhad, M., Sahragard, R., & Fallahi, M. (2009). The methods of representing social activists in the publications of Mashroutiyat period from a critical discourse analysis perspective regarding socio-semantic discoursal features. Journal of Linguistics and Khorasan Dialects, 1 (1), 51-73. (in Persian)  http://noo.rs/pG2OB
  26. Rahimian, J., & Mohammadpour, F. (2019). Critical discourse analysis of women's personality in the story of "My Favorite Melancholy". Comparative Literature Studies, 12 (48), 205-224 (in Persian)  http://noo.rs/lGsCZ
  27. Rayhan, B. M., Heriyanto, M., & Citraresmana, E. (2013). The exclusion strategies of the representation of social actors in the case of FPI’s rejection to Lady Gaga’s performance in Indonesia on the Jakarta post newspaper headlines (A CDA Approach). International Journal of Language Learning and Applied Linguistics World (IJLLALW), 4 (3), 33-49. URL: https://www.yumpu.com/en/document/view/51848354/the-exclusion-strategies-of-the-representation-of-social-actors-in-the-
  28. Risdaneva. R. (2018). A critical discourse analysis of women’s portrayal
    in News reporting of sexual violence. Studies in English Language and Education, 5 (1), 126-136.  https://doi.org/10.24815/siele.v5i1.9433
  29. Sahragard, R., & Shirvani, H. (2013). Representation of the identity of Iranian immigrant citizens in press texts inside and outside the country from the perspective of critical discourse analysis regarding the socio-semantic features. In F. Aghagol Zadeh (Ed.), Second conference on discourse analysis and pragmatics (pp. 256-273).  Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. (in Persian)
  30. Sidiq Sarvestani, R. (2005). Social pathology (sociology of deviance). Tehran: An publication. (in Persian)
  31. Van Leeuwen, T. (1993). Language and representation: The recontextualisation of participants, activities and reactions (Doctoral dissertation). University of Sydney, Sydney, Australia.
  32. Van Leeuwen, T. (1996). The representation of social actors in C. R. Caldas- Coulthard and M. Coulthard (Eds.), Texts and practices: Readings in critical discourse analysis (32-70). London: Routledge.
  33. Van Leeuwen, T. (2008). Discourse and practice: New tools for critical discourse analysis. Oxford University Press.
  34. Yarmohammadi, L. (2006). Communication from the perspective of critical discourse analysis. Tehran: Hermes Publications. [(in Persian)
  35. Yarmohammadi, L. & Seif, L. (2004). Representation of social actors in Palestinian and Israeli conflicts through socio-semantic features. Iran Linguistics Conference, 6, 421-440. (in Persian) URL: http://noo.rs/vR16V
زبان پژوهی
دوره 15، شماره 46
اردیبهشت 1402
صفحه 85-110

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار