واکاوی الگوی انسجام متن در زبان علم و بازنمایی آن در متون آموزش زبان فارسی با اهداف دانشگاهی: رویکردی پیکره‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی زبان‌شناسی، گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 استاد گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 دانشیار گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

متن‌های آموزش زبان فارسی با اهداف دانشگاهی، نقش بسیار مهمی در آماده­ سازی فارسی ­آموزان برای درک متن‌های تخصصی وآشنایی با نگارش علمی دارند. بنابراین، تحلیل گفتمان این متن‌ها از دیدگاه رعایت ویژگی­های متن ­سازی علمی اهمیت ویژه­ای دارد. پژوهش حاضر، با هدف بررسی عناصر انسجام در متن‌های آموزش زبان فارسی با اهداف علوم ­اجتماعی بر مبنای نظریه انسجام  هلیدی و حسن (Halliday & Hassan, 1976) که به‌عنوان بخشی از دستور نظام­ مند نقش ­گرا پذیرفته شده، انجام پذیرفت. در این چارچوب، عناصر انسجام به‌عنوان عناصری که نقش به­ سزا و انکارناپذیری در متن ­سازی بر عهده دارند، مطرح شده ­اند. پژوهش حاضر در دو مرحله انجام گرفت. نخست، در پیکره­ای از متن‌های دانشگاهی علوم اجتماعی مشتمل بر 21133 واژه در قالب 858 جمله به بررسی فراوانی کاربرد عناصر انسجام پرداخته شد و الگویی از اولویت­ بندی کاربرد این عناصر به دست آمد. در مرحله بعد، کاربرد عناصر انسجام در پیکره متون آموزش زبان فارسی بررسی شد و الگوی مربوطه در این بخش از پیکره نیز استخراج گردید. الگوی کاربرد عناصر انسجام در هر دو بخش پیکره با یک‌دیگر مقایسه شد که یافته‌ها نمایان­گر مطابقت دو الگوی مستخرج بود. این یافته نشان می­دهد متون آموزش فارسی با اهداف علوم اجتماعی از دیدگاه میزان و نوع عناصر به‌کاررفته با متن‌های معیار فارسی همخوانی دارند. بنابراین، یکی از معیارهای ارزیابی متن‌های آموزش زبان فارسی با اهداف دانشگاهی می­تواند همخوانی نوع و میزان عناصر انسجام به‌کاررفته در مقایسه با متن‌های به نگارش‌درآمده برای فارسی ­زبانان و توجه به عامل‌های مؤثر متن­ سازی در زبان علم فارسی باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the text coherence model in Persian language of science and its representation in Persian language teaching texts with academic purpose: a corpus based approach

نویسندگان [English]

  • Zohreh Sedighifar 1
  • Jalal Rahimian 2
  • Alireza Khormaee 3
1 PhD candidate in Linguistics, Department of English Languages and Linguistics, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Professor, Department of English Languages and Linguistics, Shiraz University, Shiraz, Iran
3 Associate professor, Department of English Languages and Linguistics, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Considering the growing interest of non-Iranians in pursuing higher education in Iran, the Ministry of Science, Research, and Technology statistics indicate this trend. In 1398, out of 129 nationalities, 40,000 foreign students were studying in Iran, requiring Persian language courses as a prerequisite for university entry. These courses focus on teaching scientific Persian in humanities, technology, engineering, and medical sciences. Evaluating the content of available resources and assessing their efficiency in achieving academic language proficiency is crucial.
One of the linguistic theories in the field of language teaching text analysis that has been welcomed by many researchers is the systematic Functional grammar. A review of the conducted researches well confirms that this command has been well-known not only in English, but also in other languages, including Persian, in introducing practical ideas. To be effective for standardizing educational content. From the framework of systematic Functional grammar, we chose the category of coherence for studying Persian texts with academic purposes. Coherence in this command has been proposed as a powerful tool for textualization and texture, as Sojudi (Sojudi, 2009) considers the observance of two features in writing the content of the text, which are 1- coherence and 2- features A structure in which the observance of each affects a better comprehension and reading. He believes that the most basic element in the formation and texture of a text is coherence. Coherence, along with other factors such as text structure and words are the determining factors in the quality of text comprehension. Also, the issue of coherence in the view of some scholars such as Ghazizadeh & Ghonsoli (Ghazizadeh & Ghonsoli, 2011) and Ahmadi and Mirzapour (Mirzapour & Ahmadi, 2011) due to the objectivity of this category in the text as one of the methods of communication between the text and its audience is considered.
Therefore, paying attention to the use of cohesive elements in Persian educational texts with academic goals by the authors and also emphasizing the correct and principled teaching of coherent elements of the text in advanced writing classes causes on the one hand the learner with how Get acquainted with the production and creation of a coherent scientific text and become proficient in writing this register  of texts, and on the other hand, provide better processing and comprehension in these register s of texts that seem to have semantic complexity due to their content. . According to the issues raised, the present study has two main objectives. First, by studying the volume of academic scientific texts in the field of social sciences, to achieve the pattern of application of textual coherence tools in books in this field, and the second goal is to represent and match the pattern extracted in Persian language teaching texts with academic goals in the same scientific. It is worth mentioning that in the discussion of teaching Persian language to non-Persian speakers, in recent years, as much as the content assessment and educational needs assessment of Persian language teaching resources for general purposes, Persian books with academic purposes have not been paid enough attention.
1-What are the characteristics of the pattern of application of cohesive elements in academic scientific texts in the field of social sciences?
2-To what extent do social science texts for foreign learners correspond to the pattern extracted from the same academic texts in terms of lexical and grammatical coherence elements?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian scientific register
  • Persian with academic purposes
  • Systemic Functional Grammar
  • text coherence
  1. احمدی، حبیب (1383). جامعه­شناسی انحرافات. تهران: سمت. Retrieved from <https://samt.ac.ir/fa/book/625/>
  2. آقایی، خدیجه و مجتبی رجبی (1398). «بررسی ابزارهای انسجام متن­های خوارزمی و گفتاری (فارسی بیاموزیم) بر پایة انگاره، هلیدی و حسن». پژوهشنامه آموزش فارسی به غیر فارسی‌زبانان. دورة 8. شمارة 1(17). صص 157-182. https://doi.org/10.30479/jtpsol.2019.8890.137
  3. باقری نجف آباد، زینب  و جلال رحیمیان (1398). «تحلیل محتوای درسی متون زبان فارسی (آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان): از نظر تناسب آن­ها با سن زبان­آموزان».  فناوری آموزش. دورة 13. شمارة 1. شمارة 49. صص 135-144. https://doi.org/10.22061/jte.2018.2887.1761
  4. حامدی شیروانی، زهرا و حمیده عباس­نژاد (1395). «بررسی تطبیقی کاربرد ابزارهای انسجام بخش­ در نوشته­های فارسی­آموزان غیرفارسی زبان». زبان­کاوی. دورة 2. شمارة 3. صص 62-37. Retrieved from <https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1277168>
  5. داوری اردکانی، نگار و هاجر آقا ابراهیمی (1391). «ارزیابی اصالت متون سه کتاب آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان از دیدگاه انسجام». پژوهش نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. دورة 1. شمارة 1 (1). صص 168-151. Retrieved from <https://jtpsol.journals.ikiu.ac.ir/article_144.html>
  6. رستم بیک، آتوسا، امین حاجی­رضایی، سید مصطفی عاصی و مهسا پهلوان­زاده (1395). «ابزارهای انسجام دستوری در گفتمان نوشتاری دانش­آموزان فارسی­زبان». زبان و زبان­شناسی. دورة 12. شمارة  24. صص 45-72. Retrieved from <https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_2468.html>
  7. زندی، بهمن، علی پورچوادی و مریم آرمیون (1385). «ویژگی­های زبان علم در کتاب­های شیمی دوره متوسطه ایران». پژوهشنامه پیک نور. دورة 3. شمارة 4. صص 36-48. Retrieved from <https://www.sid.ir/paper/128783/fa>
  8. شارع­پور، محمود (1387). جامعه­شناسی شهری. تهران: سمت. Retrieved from <https://samt.ac.ir/fa/book/1055/>
  9.  صدیق سروستانی، رحمت­الله (1386). آسیب­شناسی اجتماعی (جامعه­شناسی انحرافات اجتماعی). تهران: سمت.  Retrieved from <https://samt.ac.ir/fa/book/1551/>
  10. علیزاده معمار، زهرا و عطیه کامیابی­گل (1399). «بررسی ابزارهای انسجامی در نوشتار فارسی­آموزان سطح پیشرفته». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان. دورة 10. شمارة 22. صص 53-8  https://doi.org/10.3479/JTPSOL.2020.13069.1480
  11. قیوم­زاده، سعیده و بهمن زندی (1396). «بررسی عوامل انسجام در متون فیزیک دانشگاهی». مجموعه مقالات اولین همایش ملی نقد متون و کتب علوم انسانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. به کوشش . صص 51-64.  Retrieved from <https://ensani.ir/file/download/article/20171223151512-10133-30.pdf>
  12. محمد­نژاد عالی­زمینی، یوسف و لیلا الهیان (1396). «تحلیل فرایندهای کتاب­های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی­زبانان: مطالعه موردی رویکرد نقش­گرای نظام­مند». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی­زبانان. دورة 2. شمارة 6. صص 17-38.Retrieved from <https://www.magiran.com/paper/1890725>
  13. مهرابی ساری، ایران (1394). «روند رشد کاربرد ابزار انسجام واژگانی در کودکان فارسی­زبان». جستارهای زبانی. دورة 6. شمارة 7. صص 183-204. Retrieved from <http://lrr.modares.ac.ir/article-14-9615-fa.html>
  14. وکیلی­فرد، امیررضا، محمدباقر میرزایی حصاریان و هانیه بهرامی (1399). فارسی­نامه علوم اجتماعی. تهران: نشر فرهیختگان.  Retrieved from <https://www.gisoom.com/book/11669569/>
  15. وکیلی­فرد، امیررضا، میرزایی، محمدباقی و احمدی خلخالی، نادیا. (1398). «فارسی برای اهداف دانشگاهی». پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. دورة 23. شمارة 44. صص 21-48. https://doi.org/10.30487/RWAB.2019.36379
  16. Aghaei, K. & Rajabi, M. (2019). Exploring the cohesives in written and spoken texts of “lets learn Persian to speakers of other languages” on Halliday and Hassans (1976). Journal of Teaching Persian to Speakers of other languages, 8, 1(17), 157-182. https://doi.org/10.30479/jtpsol.2019.8890.1375 [In Persian].
  17. Ahmadi, H. (2004). Sociology of Deviance, Tehran: Samt. Retrieved from <https://samt.ac.ir/fa/book/625/> [In Persian].
  18. Akindele, J. (2012). Cohesive Devices in Selected ESL Academic Papers. African Nebula, 1(3), 99-112. 
  19. Alizadeh Memmar, Z. & Kamyabigil, A. (2021). A study on Cohesive Devices in the Writing of advanced Persian Learners. Journal of Teaching Persian to Speakers of other Languag,10, 53-81. https://doi.org/10.3479/JTPSOL.2020.13069.1480 [In Persian].
  20. Ansary, H. (2000). Scientific English discourse for Teacher Education, Allameh Tabatabai University Press, Tehran [In Persian].
  21. Bagheri Najafabad, Z. & Rahimian, J. (2019). Analysis of the content of Persian textbooks (teaching Persian language to non-Persian speakers) based on learners' age. Technology of Education, 13(1), 49, 135-144. https://doi.org/10.22061/jte.2018.2887.1761 [In Persian].
  22. Bamford, J. (2005). “Subjective or Objective evaluation?: Prediction in Academic Lectures”. In E. Tognini Bonelli & G. Dell Lungo Camiciotti (Eds.) Strategies in Academic Discourse (pp. 17-29). Amesterdom/ Philadelphia: Benjamin Publishing Company. https://doi.org/10.1075/scl.19.
  23. Charles, M. (2013). English for Academic Purposes. In B. Paltridge & S. Starfield (Eds.), The Handbook of English for Specific Purposes (pp. 137-153). English Language- Study and Teaching. https://doi.org/10.1002/9781118339855.ch7
  24. Crossly, S. A., & McNamara, D. S. (2016). Predicting Second language writing Proficiency: The Roles of Cohesion and Linguistic Sophistication. Journal of Research in Reading, 35, 15-135. https://doi.org/10.1111/j.1467-9817.2010.01449.x
  25. Darian, S. (2003). Understanding the Language of Science. Austin: University of Texas Press. Retrieved from <https://utpress.utexas.edu/9780292716186/>
  26. Davari Ardakani, N., & Aghaebrahimi, H. (2012). The Authenticity of Three PFL Textbook from the Cohesion Viewpoint. Journal of Teaching Persian to Speakers of Other Language, 1(1), 1511-168. Retrieved from <https://jtpsol.journals.ikiu.ac.ir/article_144.html> [In Persian].
  27. Eun-Young, J & Hoc kyeung, K. (2016). Pedagogical Potentials devices for EFL writing. English Language Teaching, 28(2), 29-45. Retrieved from < https://www.cambridge.org/core/journals/language-teaching/all-issues>
  28. Ghazizadeh, K., & Ghonsoli, B. (2011). A Study of Registers in Written Texts in Public Means of Transportation based on Hallidays seven functions of language. Language and Translation Studies, 1, 111-125. Retrieved from < https://jlts.um.ac.ir/?lang=en>
  29. Qayyumzadeh, S., & Zandi, B. (2016). Examining cohesion factors in academic physics texts. Proceedings of the first national conference on criticism of humanities texts and books. Tehran, Research Institute of Humanities and Cultural Studies. 51-64. Retrieved from < https://ensani.ir/file/download/article/20171223151512-10133-30.pdf> [In Persian].
  30. Halliday, M. A. K. & Hassan, R. (1976). Cohesion in English. London: Longman. https://doi.org/10.4324/9781315836010
  31. Halliday, M. A. K., & Hassan, R. (1986). Language, Context: Aspects of Language in a Social-Semiotic Perspective. Deakin University Press. Retrieved from <https://www.amazon.com/Language-Context-Text-Social-Semiotic-Perspective/dp/0194371549.>
  32. Hamedi shirvan, Z. & Abbasnejad, H. (2016). A Comparative Analysis of Cohesive Devices in Non-Persian Learners Writing. Language Analysis, 2(3), 37-62. Retrieved from <https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1277168> [In Persian].
  33. Krejcie, R. V. and Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
  34. Mehrabi Sari, I. (2016). Developmental process in the use of lexical cohesive devices in Persian-speaking children. Language Related Research, 6(7), 183-204. Retrieved from http://lrr.modares.ac.ir/article-14-9615-fa.html
  35. Mirzapour, F. & Ahmadi, M. (2011). Study on Lexical Cohesion in English and Persian Research Articles:  A Comparative Study. English Language Teaching, 4(4), 245-253. https://doi.org/10.5539/elt.v4n4p245
  36. Mohammadnezhad Alizamini, Y & Elahian, L. (2017). Exploring the representation of processes in Persian language learning textbooks: A case study based on systemic functional linguistics. Journal of Teaching Persian to Speakers of Other Languages, 6(14), 17-38. Retrieved from <https://www.magiran.com/paper/1890725/> [In Persian].
  37. Rostambeyk Tafreshi, A., Hajirezaei, A., Assi, M., & Pahlavanzadeh, M. (2017). An analysis of the development of grammatical cohesion in Persian: Speaking student’s writing discourse. Journal of Language and Linguistics, 24(12), 45-72. Retrieved from < https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_2468.html> [In Persian].
  38. Schleppegrell, M. J. (2004). The language of schooling: A functional linguistics perspective. Routledge.
  39. Sedigh Sarvestani, R. (2008). Social Pathology. Tehran: SAMT. Retrieved from <https://samt.ac.ir/fa/book/1551/> [In Persian].
  40. Sharepour, M. (2009). Urban Sociology, Tehran: SAMT. Retrieved from <https://samt.ac.ir/fa/book/1055/> [In Persian]. 
  41. Strevens, P. (1988). Esp after twenty years: are- appraisal. In M. Tickoo (Ed.) Esp: state of the Art. Singapore: SEAMEO Regional language center. Retrieved from <https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2487136.>
  42. Strevens, P. (1976). Problems of learning and teaching science through a foreign language. Studies in Science Education, 3(1), 55-65. Retrieved from <https://eric.ed.gov/?id=EJ134984>
  43. Vakilifard, A., Mirzaee Hesarian, M., & Ahmadi Khalkhali, N. (2019). Persian for Academic Purpose: Analysis of Textbook, Persian Specific for Social science. Biannual Journal University Textbooks, Research and Writing, 23(44), 21-48. https://doi.org/10.30487/RWAB.2019.36379 [In Persian].
  44. Vakilifard, A., Mirzaee Hesarian, M., & Bahremi, H. (2019). Social Science, Tehran: Farhikhtegan   Publication. Retrieved from <https://www.gisoom.com/book/11669569/> [In Persian].
  45. Widdowson, H. (1979). Explorations in Applied Linguistics. Oxford: OUP. (Vol.1). https://doi.org/10.25159/0256-5986/5386.
  46. Widdowson, H. (1983). Learning purpose and language use. Oxford: Oxford University press. Retrieved from <https://www.researchgate.net/publication/49617977_HG_WIDDOWSON_Learning_Purpose_and_Language_Use_HG_WID>
  47. Zandi, B, Poorjavadi, A & Armion, M. (2006). Features of the Scientific Language in The Chemistry Books of The Iranian High School, Quarterly Peyke Noor Journal, 3(4), 36-48. Retrieved from <https://www.sid.ir/paper/128783/fa> [In Persian].