نفرین در زبان عامیانه بر اساس روش تحلیل محتوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی ، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران؛

چکیده

بخش قابل توجهی از فرهنگ و روحیات گویشوران در جامعة زبانی را می‌توان در زبان آن‌ها یافت؛ از این ‌روی، نفرین‌ها به عنوان یک بخش‌ از زبان و فرهنگ، قابلِ بررسی است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی-تحلیلی و با هدف طبقه‌بندی مضمونیِ نفرین‌های فارسی به شیوۀ تحلیل محتوا در چارچوب نظری رابطۀ متقابل زبان و فرهنگ (زباهنگ) انجام ‌شد. نخست، با بررسی تمام گونه‌ها و نمونه‌های نفرین‌های ثبت‌شده در فرهنگ‌های معتبر زبان عامیانه، دویست و بیست و پنج نفرین گرد‌آوری شد. پس از گرد­آوری داده­ها و انتخاب هر نفرین به عنوان واحد تحلیل،  با استفاده از شیوۀ کد­گذاری محوری مضامین اولیه بر اساس محتوا استخراج و در مرحلۀ دوم کدگذاری مضامین اصلی نفرین‌ها مشخص شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که دویست و بیست و پنج نوع نفرین ثبت شده در منبع‌های دیگر را می‌توان بر مبنای طبقه‌بندی محتوایی نفرین‌های فارسی، در ده مضمون اصلی مرگ، درد و بیماری، ‌خیرندیدن و بدبختی، عضو و نقص فیزیکی، رزق و روزی، مصیبت، حساب و کتاب، شرافت خانوادگی، بی‌سعادتی و پس از مرگ دسته‌بندی‌کرد. این ده مضمون و فراوانی‌های مربوط به آن‌ها انعکاسی از درجۀ تأثیر ارتباط متقابل فرهنگ و زبان در استفاده از نفرین‌هاست. یافته‌ها نشان‌ داد که فراوان­ترین مضمون در نفرین­های زبان فارسی از آنِ طبقۀ مرگ است (فراوانی= 94 نوع، معادل 77. 41 درصد). نفرین‌های دارای کمترین فراوانی دربردارندۀ مضمون بی‌سعادتی و مضمون زندگی پس از مرگ هستند که هر یک فقط 33. 1 درصد داده‌ها را تشکیل ‌می­دهند. اگرچه این یافته‌ها نمایانگر فراوانی بالای نفرین‌های مربوط به مرگ در زبان فارسی هیتند، پژوهش‌های بیشتری برای درک بهتر آن‌ها در پیکره‌های نوشتاری و گفتاری فارسی پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Content Analysis of Themes in Persian Curses

نویسندگان [English]

  • Maryam Jafarzadeh 1
  • Hossein Ghorbanpoor Arani 2
  • Abbas Zare-ee 3
1 PhD student of Persian language and literature, University of Kashan, Iran, Kashan
2 Assistant professor, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Kashan. Iran, Kashan
3 Associate professor, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Kashan, Iran, Kashan
چکیده [English]

Undoubtedly, traces of culture and spirit of people of any language community can be found in their language. With the careful analysis of each language, one can understand the culture it reflects. Pishghadam (2012) introduces the Persian concept of Zabahang that refer to the interrelationship between language and culture. He claims that each concept like the curse in a language is one manifestation of the culture that it represents and believes that cross-cultural and cross-linguistic research can use the concept of Zabahang to explore the representation of culture through language. Curse, as part of the vernacular/culture of society, is one of the most important speech acts in any language. This has been rarely noticed by researchers and it is necessary to provide a systematic classification of the themes of curses. In this study, the researchers intended to answer the following questions: What is the distribution of types of curses? Which types of curses have more tokens? And what is the connection between the types of curses and the culture of the society?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Content Analysis
  • Curse
  • Persian Culture
  • Persian Language

مراجع

  1. قرآن کریم (1388). ترجمه مهدی الهی قمشه ای. قم: اسوه.
  2. انوری، حسن (۱۳۸۲). فرهنگ بزرگ سخن. ج 8. تهران: انتشارات سخن.
  3. امینی، امیرقلی (1353). فرهنگ عوام. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
  4. ببی، ارل (1384) روش تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمة رضا فاضل. چ 2. تهران: سمت.
  5. پیشقدم، رضا (1391) «معرفی «زباهنگ» به عنوان ابزاری تحول‌گرا در فرهنگ کاوی زبان». مطالعات زبان و ترجمه (دانشکدة ادبیات و علوم انسانی). شمارة 14. صص 47-62. 
  6. پیشقدم، رضا و پریا  نوروز کرمانشاهی (1395). «ارتباط میان زبان، مذهب و فرهنگ: تحقیق و تدقیقی در کارکردهای «حاجی» لقب و وابسته‌های واژه در زبان فارسی». زبان‌پژوهی. سال 8. شمارۀ 20. صص 71-45.  
  7. پیشقدم رضا و فاطمه وحیدنیا (1394). «کاربردهای دعا در فیلم‌های فارسی و انگلیسی در پرتو الگوی هایمز». جستارهای زبانی. شمارة 7. پیاپی 28. صص 72-53.
  8. پیشقدم، رضا، مریم طباطبائیان و صفورا ناوری (1392). تحلیل انتقادی و کاربردی نظریه‌های فراگیری زبان اول از پیدایش تا تکوین. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. 
  9. پیشقدم، رضا، فاطمه وحیدنیا و آیلین فیروزیان پوراصفهانی (1393). «نگاهی جامعه شناختی به کنش گفتار نفرین: مقایسه زبان‌های فارسی و انگلیسی». مطالعات زبان و ترجمه. دورة 47 . شمارة 2. صص 71-45.  
  10. یپشقدم، رضا، آیدا فیروزیان پوراصفهانی و آیلین فیروزیان پوراصفهانی (1399). «معرفی زباهنگ مرگ‌محوری و شادی‌گریزی از طریق تفحص در گفتمان‌شناسی «مرگ» در زبان فارسی». مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات. سال 21. شمارة 49. صص 206- 181.
  11. ترادگیل، پیتر (1376). زبان شناسی اجتماعی درآمدی بر زبان و جامعه. ترجمة محمد طباطبایی. تهران: مؤسسه انتشارات آگاه. 
  12. ثروت، رضا و منصور انزابی نژاد (1377). فرهنگ لغات عامیانه و معاصر. تهران: سخن.
  13. جمال‌زاده، سید محمدعلی (1341). فرهنگ لغات عامیانه. به کوشش محمدجعفر محجوب. تهران: ابن سینا.
  14. چندلر، دانیل(1386). مبانی نشانه‌شناسی. ترجمة مهدی پارسا. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
  15. حسینی تهرانی، محمدحسین(1379). معادشناسی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  16. دهخدا، علی اکبر(1370)  لغت‌نامه دهخدا. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  17. دهرامی، مهدی و مجتبی فهیمی پور(1396). «آفرین و نفرین در آثار ایرانی باستان و  میانه». مطالعات ایرانی. سال 16. شمارة 31. صص 79-65.
  18. راغب اصفهانی، حسن (1412ق). المفردات فی غریب القرآن (مفردات الفاظ قرآن). بیروت/دمشق: دارالعلم.
  19. ساروخانی، باقر(1382). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  20. سرامی، قدمعلی(1368). از رنگ گل تا رنج خار. چ 4. تهران: نشر علمی و فرهنگی. 
  21. سید امامی، کاووس (1386). پژوهش در علوم سیاسی(رویکردهای اثبات گرا، تفسیری و انتقادی). تهران: دانشگاه امام صادق.
  22. شاملو، احمد و آیدا سرکیسیان (1397). کتاب کوچه . 14ج. تهران: انتشارات مازیار.
  23. صنعتی، محمد (1383). «فاجعه و زیبایی‌شناسی سیاه مرگ‌اندیشی و هنر ایرانی». کتاب ماه هنر. شمارة 75- 76. صص 13-3. 
  24. غلامحسین‌زاده، غلامحسین، محمود روح‌الأمینی و افسون قنبری (1389). «عوامل چشم‌زخم در شعر شاعران فارسی». کهن‌نامۀ ادب پارسی. سال 1. شمارة 1. صص 93 ـ 110.
  25. فاولر، راجر (1395) سبک و زبان در نقد ادبی. مریم مشرّف. تهران: نشر سخن.
  26. قنبری عدیوی، عباس (1386). «آفرین و ناآفرین در فرهنگ مردم بختیاری». فرهنگ مردم ایران. شمارة 11. صص 88-69.
  27. مدرسی، یحیی (1391). درآمدی بر جامعه شناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  28. معین، محمد (1380) فرهنگ فارسی(متوسط).ج 4. چ17. تهران: امیرکبیر. 
  29. نجفی، ابوالحسن (1378) فرهنگ فارسی عامیانه. تهران: نیلوفر.
  30. نراقی، محمدمهدی (1386) ترجمه جامع السعادات: علم اخلاق اسلامی. ج 1. ترجمة سیدجلال الدین مجتبوى. چ9. تهران: حکمت. 
  31. Quran.
  32. Amini, A, G. (1974). The Culture of the People. Isfahan: Isfahan: Isfahan University Press [In Persian]. 
  33. Anvari, H. (2003) .Comprehensive dictionary Persian to Persian. Tehran: Sokhan [In Persian]
  34. Babbie, E. (2005). The Practice of Social Research. (R. Fazel, Trans.), Tehran: SAMT [In Persian]
  35. Bagatin, M. (2019). ROMANO-ARABICA XIX Curses and Profanity in the Languages and Cultures of the Middle East and North Africa editura universităţii din bucureşti. XIX. 207-222.
  36. Chandler, D. (2007). The Basics Semiotics Mehdi Parsa. Tehran :Sure-ye Mehr [In Persian]
  37. D’Anna, L. (2014). Aspects of verbal Politeness in Maghrebi Arabic Dialects (Unpublished PhD Dissertation.( University of Nepal, Naples, Italy. 
  38. Dehkhoda, A, A. (2000). Dehkhoda Dictionary. Tehran: Publishing and Printing Institute of the University of Tehran [In Persian] 
  39. Dehrami, M., & Fahimipour, M. (2017) .Blessing and Imprecation in Ancient Iranian and Middle Persian Works. Journal of the Iranian Studies. 16 (31), 65-79 [In Persian].
  40. Fowler, R. (2016). Style and Language in Literary Criticism. (M. Mosharraf, Trans.), Tehran: Sokhan [In Persian]
  41. Ghanbari Adivi, A. (2007) Prayer and curse in the culture of Bakhtiari people ". Culture of the Iranian people, 11, 69-88 [In Persian]. 
  42. Gholāmhossein Zādeh, Gh. H. Rouh-ol-Amini, M., & Ghanbari, A.  (2010). The Holders of Evil Eye in the Poetry of Persian Poets. kohan-name-ye-Adab-e Parsi. 1 (1), 93-110 [In Persian].
  43. Hosseini Tehrani, M. H. (2000) .Resurrection. Tehran: Islamic Culture Publishing Office [In Persian].
  44. Hughes, G. (2015). An encyclopedia of swearing: The social history of oaths, profanity, foul language, and ethnic slurs in the English-speaking world. United Kingdom: Routledge.
  45. Jamalzadeh, S. M. A. (1962). Vocabulaire du Persan populaire. Tehrrn: Ibn-Sina [In Persian].
  46. Jay, T. (2000). Why We Curse: A Neuro-Psycho-Social Theory of Speech. Philadelphia & Amsterdam: John Benjamins.
  47. Sharifi, Sh., and Ebrahimi, Sh. (2012), Assessing Speech Acts of Curses and Prayers in Persian. Theory and Practice in Language Studies, 2 (9), 1911-1916.
  48. Modarressi, Y. (2012). An Introduction to the Sociology of Language. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies [In Persian]
  49. Moin, M. (2001). Moin Encyclopedic Dictionary. Tehran: Amirkabir [In Persian]
    Najafi, A. (1995). Folk Persian culture. Tehran: Niloufar [In Persian]
  50. Naraqi, M. M. (2007). Jami-Al-saadat, Seyed Jalal-al-din Mojtabavi. Vol 9. Tehran: Hekmat [In Persian]
  51. Pishghadam, Firouzian Pour Esfahani, A., Firouzian Pour Esfahani, I. (2020) Introducing Cherophobia Cultuling: A Close Look into the Discursive Functions of Death-oriented Terms in Persian Language. Culture-Communication Studies  21 (49), 181-206 [In Persian] 
  52. Pishghadam, R. (2012). Introduced " Zbahang " as a transformational tool in the culture of mining Language Language and Translation Studies, 4, 47-62 [In Persian].
  53. Pishghadam, R., and Norouz Kermanshahi, P. (2016). Relationship between language, religion and culture: research and analysis of the functions of the Hajji and related terms in Persian language. Zabanpazhuhi 8(20), 45-71 [In Persian]. 
  54. Pishghadam, R., and Vahidniya, F. (2015) Uses of Praying in Persian and English Movies in the Light of Hymes` Model.  Language Related Research. 6 (7), 53-72 [In Persian].
  55. Pishghadam, Reza et al. (2014) A Sociological Look into Speech Act of Cursing: A comparison of Persian and English Languages. Language and Translation. 2(47), 45-71.
    Pishghadam, Reza., Tabatabian, M., & Navari, S., (2013).  A Critical and Practical Analysis of First language Acqquisition Theories the Origin and Development. Mashhad:  Ferdowsi University of Mashhad [In Persian] .
  56. Pishghadam, Reza., Vahid nia, F.,  Firouzian Pour Esfahani, I. (2015) A Sociological Look into Speech Act of Cursing: A comparison of Persian and English Languages. Language and Translation 47(2), 45-71[In Persian].  
  57. Ragheb Isfahani, H. (1992) .Vocabulary of Quranic words. Beirut/Damascus: Dar-al-Elm [In Arabic] 
  58. Sanati, M. (2004) .Disaster and beauty of the Death mindedness and Iranian Art. Monthly Book of the Month of Art. 75-76, 3-13 [In Persian].
  59. Saroukhani, B. (2003). Research Methods in social sciences. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies [In Persian] 
  60. Sarrami, Gh. A.  (1989). From the color of flowers to the the Sting of Thorn: The morphology of the tales of Shahnameh. Tehran: Elmi-Farhangi [In Persian] 
  61. Servat, M., and Enzabi Nejad, R. (1998).  Folk and contemporary vocabulary. Tehran: Sokhan [In Persian]
  62. Seyed-Emami, K. (2007). Research in political science (positivist, interpretive and critical approaches). Tehran: Emam Sadegh University [In Persian]
    Shamlou, A., and Sarkisyan, A. (2018). Kuce. 14 Vols .Tehran: Maziyar. [In Persian]. 
    The Holy Qur’an. (2009). (M. Ellahi Ghomshei, Trans.) Qom: Osveh [In Arabic & Persian].
    Trudgill, P. (1997).  Sociolinguistics: An introduction to language and society. (M. Tabatabai, Trans.). Tehran: Agah [In Persian]. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار