تحلیل تعادل واژگانی بین متن مبدأ و ترجمه براساس نظریۀ بیکر: مواضع آیت‌الله خامنه‌ای در مورد فلسطین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

2 استادیار گروه مترجمی زبان عربی، هیأت علمی دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تبیین چالش‌ها و تشریح راهکارهای برقراری تعادل واژگانی بین متن مبدأ و ترجمه است تا دانشجویان مترجمی به صورت متمرکز با گونه‌های مختلف عدم تعادل واژگانی بین زبان‌های مبدأ و مقصد و همچنین با راهکارهای حل ‌و فصل آن‌ها آشنا گردند؛ بنابراین ساختار و محتوای این اثر، به دو بخش نظری و مقابله‌ای گروه‌بندی شده‌است: بخش نظری، دربارۀ تعادل بین زبان‌ها در سطح واژگان با نگاه ویژه به‌کتاب «In other words: A coursebook on translation» (ویرایش دوم) نوشتة بیکر (Baker, 2011) است. بیکر (همان) در این کتاب به یازده چالش برقراری تعادل واژگانی بین زبان‌ها اشاره کرده و از هشت راهکار نیز برای حل‌ و فصل آن‌ها نام برده‌است. بخش مقابله‌ای، براساس مبانی بخش نظری شکل گرفته و محدود به تحلیل مسائل تعادل واژگانی، بین متن فارسی و ترجمة عربی مواضع آیت‌الله خامنه‌ای دربارۀ فلسطین است. روش پژوهش، توصیفی‌تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان داد که گونه‌های مختلف عدم تعادل بین زبان‌های فارسی و عربی، در سطح واژگان با استفاده از یک واژۀ عام‌تر، یک واژۀ خنثی‌تر یا از نظر معنایی کمتر القائی، جایگزینی فرهنگی، دگرگویی با استفاده از واژه‌های مرتبط، دگرگویی با استفاده از واژه‌های غیر مرتبط و همچنین با حذف واژه‌ها حل‌وفصل شده‌است، با این وجود، تحقق یک‌جای معیارهای تعادل جامع، یعنی تعادل وابسته به معنای آشکار، تعادل وابسته به معنای ضمنی، تعادل هنجاری، تعادل منظورشناختی و تعادل صوری/ زیباشناختی، بین دو متن فارسی و عربی، ممکن به نظر نمی‌رسد، زیرا زبان‌ها نسبت به یکدیگر تفاوت‌های ذاتی دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Equivalence at The Level of Words Between Source Text and Translation based on Baker’s Theory: Ayatollah Khamenei’s Lectures on Palestine

نویسندگان [English]

  • Nafiseh Beaytari 1
  • Morteza Zare Beromi 2
1 M.A. in Arabic Language Translation, Faculty of Humanities, Damghan University, Iran, Damghan
2 PhD in Arabic Language and Literature, Assistant professor, Arabic Language Translation, Faculty of Humanities, Damghan University, Iran, Damghan
چکیده [English]

The concept of equivalence in translation has long been a bone of contention. This article provides a number of examples of situations in which producing equivalence in translation may be a challenge, e.g., when faced with culture-specific words, differences in expressive meaning between languages, differences in form, or words not (yet) lexicalized in the target language. Some of the strategies of producing what the translator considers equivalence include using a cultural substitution, a loanword, a loan translation, a less expressive word, a paraphrase, or an explanation. The translator may even choose to omit an aspect of meaning which, if transposed into the target language, would merely distract the reader from the key message. overall, it seems that equivalence in translation is not something that exists, but something the translator has to create.
If the language is a set of names used for naming, then language users can replace the Arabic name with a Persian name that conveys the meaning. If the language is similar to what has been said, learning a new language will be easy, but anyone who has learned a language has realized that languages are not just a collection of nouns, and that language concepts can be different from concepts in another language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Equivalence
  • Lectures
  • Linguistics
  • Translation
  • Words

مراجع

  1. انوشیروانی، علیرضا (1384). «تعادل واژگانی در ترجمۀ متون دینی: چالش‌ها و راهکارها». پژوهش‌های ادبیات معاصر جهان. دورۀ 10. شمارۀ 28. ص 34-19.
  2. جهانگیر، منصور (1400). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دوران.
  3. خامنه‌ای، سید علی (1390). فلسطین از منظر حضرت آیت‌الله العظمی سیدعلی خامنه‌ای(مد ظله‌العالی) رهبر معظم انقلاب اسلامی. به کوشش سعید صلح میرزایی. چ 1 . تهران: انقلاب اسلامی (وابسته به مؤسسۀ پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی).
  4. الخامنئی، سید علی (2012). فلسطین فی مواقف آیة الله العظمى الإمام الخامنئی. باهتمام سعید صلح میرزائی. مؤسسة أبناء روح الله الدولیة للثقافة والفنون.
  5. زند، فاطمه و فاطمه زهرا نظری رباطی (1398). «ترجمۀ زبان مخفی در رمان‌های خاطرات یک بچه چلمن و دنیای معرکۀ تام گیتس». زبان‌پژوهی. سال 11. شمارۀ 33. صص 182-161.
  6. قرآن کریم (1388). ترجمه مهدی الهی قمشه ای. قم: اسوه.
  7. لوده‌رر، مارین (1396). ترجمه در روزگار ما. ترجمة فاطمه میرزا ابراهیم تهرانی. چ اول. تهران: قطره.
  8. مُوقت، أحمد (1997). علم اللغة والترجمة مشکلات دلالیة فی الترجمة من العربیة إلی الإنکلیزیة. الطبعة الأولی. حلب: القلم العربی.
  9. میرحاجی، حمیدرضا، جلال مرامی و رضا امانی (1390). «کاربردشناسی اصل تعادل ترجمه‌ای واژگان در فرایند ترجمۀ قرآن». ادب عربی. دورۀ 3. شمارۀ 2. ص 164-137.
  10. ولی‌پور، واله (1382). «بررسی نظریات معادل‌یابی در ترجمه». متن‌پژوهی ادبی. دورۀ 7. شمارۀ 18. ص 73-62.
  11. Al-Khamenei, S. A. (2012). Ayatollah Al-Imam Al-Khamenei’s Lectures on Palestine. With the efforts of Saeed Solh Mirzaei. Tehran: Ruhollah Sons International Institute for Culture and Arts [In Persian]
  12. Anoushirvani, A. R. (2005). Vocabulary equivalence in the translation of religious texts: Challenges and solutions. Research in Contemporary World Literature. 10 (28), 19-34 [In Persian].
  13. Baker, M. (1992). In Other Words: A Coursebook on translation. London and New York: Routledge
  14. Baker, M. (2011). In Other Words: A coursebook on translation. (2nd ed). London and New York: Routledge
  15. Bolinger, D. & Sears, D. (1968/1981). Aspects of Language. New York: Harcourt Jovanovich
  16. Catford, J. C. (1965). A Linguistic Theory of Translation: An Essay in Applied Linguistics. London: Oxford University Press
  17. Cruse, D. A. (1986). Lexical Semantics. Cambridge: Cambridge University Press
  18. Dryden, John (1989) Metaphrase, paraphrase and imitation. In A. Chesterman (ed.) Readings in Translation Theory (pp. 7-12). Helsinki: Oy Finn Lectura
  19. Gentzler, E. (1993). Contemporary Translation Theories. London and New York: Routledge
  20. Halliday, M. A. K. (1985). An Introduction to Functional Grammar. London: Edward Arnold
  21. Hatim, B. & Mason, I. (1990). Discourse and the Translator. London: Longman
  22. Hatim, B. & Mason, I. (1997). The Translator as Communicator. London: Routledge
  23. Jahngir, M. (2021). Constitution of the Islamic Republic of Iran. Tehran: Douran [In Persian].
  24. Khamenei, S. A. (2013). Ayatollah Seyed Ali Khamenei’s Lectures on Palestine, Leader of the Islamic Revolution. With the efforts of Saeed Solh Mirzaei. (4nd ed). Tehran: Islamic Revolution [In Persian].
  25. Koller, W. (1992). Einführung in die übersetzungswissenschaft. (4nd ed). UTB. Quelle und Meyer: Heidelberg
  26. Koller, W. (1995). The Concept of Equivalence and the Object of Translation Studies. Target, 7(2). 191-222.
  27. Lederer, M. (2017). La traduction aujourd’hui. (F. Mirza Ebrahim Tehrani, Trans.). (1nd ed). Tehran: Qatre [In Persian].
  28. McCreary, D. R. (1986). Improving Bilingual Japanese-English and English-Japanese Dictionaries. Papers in Linguistics, 19(1), 55-66.
  29. Mirhaji, H. R., Marami. J. & Amani, R. (2011). Pragmatics of Principle of Lexicons Translation Equivalence in Quran Translation Process. Arabic Literature. 3 (2), 137-164 [In Persian].
  30. Muiqat, A. (1997). Linguistics and translation: semantic problems in translation from Arabic to English. First Edition. Aleppo: Arabi Al-Qalam [In Arabic].
  31. Nida, E. A., & Taber, C. R. (1969). The Theory and Practice of Translation. Leiden: E. J. Brill
  32. Pergnier, M. (1976). Le fondements sociolinguistiques de la traduction. Honoré Champion: Paris
  33. Pym, A. (1992). Translation and Text Transfer. Frankfurt: Peter Lang
  34. Pym, A. (1995). European Translation Studies, une science qui dérange, and Why Equivalence Needn’t be a Dirty Word. TTR: Traduction, Terminologie, Rédaction, 8 (1). 153-76.
  35. Snell-Hornby, M. (1988). Translation Studies: An Integrated Approach. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins
  36. The Holy Qur’an. (2009) (M. Ellahi Ghomshei, Trans.) Qom: Osveh [In Arabic & Persian].
  37. Toury, G. (1980). In Search of a Theory of Translation. Tel Aviv: Porter Institute
  38. Valipour, V. (2004). A Survey of Theories Regarding Translation Equivalence. Literary Text Research. 7 (18), 62-73 [In Persian].
  39. Vinay, J. P., & Darbelnet, J. (1995). Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation (Juan C. Sager & M. J. Hamel, Trans.), Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
  40. Zgusta, L. (1971). Manual of Lexicography. The Hague: Mouton

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار