ناشنوایی تکیه در گونه‌های تهرانی و کرمانی زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

ناشنوایی تکیه به ناتوانی در ادراک تکیه در زبان‌هایی اشاره دارد که در آن‌ها تکیه نقش تقابلی ندارد. در پژوهش حاضر ناشنوایی تکیه در گونه‌های تهرانی و کرمانی بررسی شده است. این گونه‌ها به لحاظ رده‌شناسی ریتم در رده‌های متفاوت هجا ـ زمان و تکیه ـ زمان قرار می‌گیرند. آزمون این پژوهش تکلیف بازخوان توالی پپرکمپ و همکاران (2010) بود که بر روی این دو گونه تکرار شد تا توانایی آزمودنی‌ها (20 مرد و 20 زن از هر گونه) در ادراک جفت‌های کمینۀ واجی، تکیه‌ای دیرشی و تکیه‌ای غیردیرشی بررسی شود. برای بررسی شاخص نرخ خطا، آزمون‌های تحلیل واریانس دوطرفۀ آمیخته و تعقیبی بنفرونی و برای بررسی تأثیر مقادیر بسامد پایه بر ادراک جفت‌های کمینه آزمون رگرسیون خطی تعمیم‌ یافته اجرا شد. نتایج نشان داد که علی‌رغم تفاوت در الگوی ریتمی، بین دو گونه تفاوت معناداری در عملکرد آزمودنی‌ها مشاهده نمی‌شود. با این وجود، عملکرد آزمودنی‌ها در ادراک جفت‌های کمینۀ واجی به صورتی معنادار بهتر از عملکرد آن‌ها در هر دو جفت کمینۀ تکیه‌ای بود که این نشانگر ناشنوایی تکیه در آن‌هاست. همچنین، در این گونه‌ها عملکرد آزمودنی‌ها در دو جفت کمینۀ تکیه‌ای دیرشی و غیردیرشی تفاوت معناداری نداشت. تناوب در مقادیر بسامد پایه هم تأثیر معناداری بر ادراک جفت‌های کمینه نشان نداد. پژوهش رحمانی و همکاران (2015) میزان ناشنوایی تکیه را در هر سه زبان فارسی، فرانسوی و مجاری زیاد می‌داند، امّا این پژوهش نشان می‌دهد که این گونه‌ها بر اساس رده‌شناسی ناشنوایی تکیه و شاخص ناشنوایی وضعیتی شبیه زبان مجاری دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stress Deafness in Tehrani and Kermani Varieties of Persian

نویسندگان [English]

  • Anis Masoumi 1
  • Golnaz Modarresi Ghavami 2
1 PhD student in Linguistics, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Linguistics, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Stress deafness is the difficulty in the perception of stress in the speakers of a language which does not deal with its contrastive function (Peperkamp et al., 2010). According to stress deafness typology proposed by Dupoux & Peperkamp (2002), diverse patterns of stress deafness can be related to different phases in which infants make decisions regarding the role stress plays in their ambient language. Within the first two years of life and based on the limited amount of linguistic information, infants are required to evaluate the role of stress to set the stress parameter of their native language (Peperkamp & Dupoux, 2002). If infants discover the regular stress pattern of their ambient language, this will lead to the negative value of this parameter. In contrast, in case of no regular stress pattern, the positive value will be selected, and stress will be regarded as an essential part of the phonological representation of words in the lexicon.
Comparing stress deafness in Persian speakers with that of the speakers of Dutch, Japanese, French and Indonesian, Rahmani et al. (2015) have shown that Persian participants performed as poorly as French participants. It seems that in languages such as Persian and French the phonological representation of words is provided with their accent location within the first stages of language acquisition which serves to detect word boundaries. But at later stages, this type of information would not survive in the grammar of the adult speakers, and they are not able to perceive stress.
The purpose of the present paper was to replicate the perceptual study conducted by Rahmani et al. (2015) on stress deafness for the Tehrani variety of Persian, which shows the characteristics of a syllable-timed language and compare the results with those obtained from the hearers of the Kermani variety which is known as a stress-timed language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • deafness index
  • Kermani variety
  • Persian
  • stress deafness
  • Tehrani variety

مراجع

  1. آسیائی، مارال و نوربخش، ماندانا (1399). پارامترهای دیرش ـ بنیاد ریتم گفتار، سنجه‌ای برای تشخیص تقلب فارسی‌زبانان در گفتار؟. پژوهش‌های زبانی 11(1)، 23-1.
  2. پورتاج‌الدینی، امین (1394). بررسی و مقایسۀ وزن در لهجۀ کرمانی و تهرانی. پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
  3. حق‌شناس، علی‌محمّد (1356). آواشناسی (فونتیک). تهران: انتشارات آگاه.
  4. رحمانی، حامد، بی‌جن‌خان، محمود و قاجارگر، مهران (1391). ناشنوایی تکیه در گویشوران فارسی. شنوایی‌شناسی 21(3)، 87-102.
  5. صادقی، وحید (1397). ساخت نوایی زبان فارسی: تکیۀ واژگانی و آهنگ. تهران: سمت.
  6. Abercrombie, D. (1967). Elements of general phonetics. Chicago: Aldine Publishing Corporation.
  7. Amini, A. (1997). On stress in Persian. Proceedings of the Montréal-Ottawa-Toronto Phonology Workshop 16(1), 1-20.
  8. Asiaee, M. & Nourbakhsh, M. (2020). Durational parameters of speech rhythm, a measure for detection of the Persian speaker’s use of disguise? Journal of Language Research 11(1), 1-23. [In Persian]
  9. Chodzko, A. (1852). Grammaire Persane, ou principes de l'iranien moderne accompagnés de fac-simile pour servir de modéles d'écriture et de style pour la correspondance diplomatique et familière. Paris: Maisonneuve & Cie.
  10. Dauer, R. M. (1983). Stress-timing and syllable-timing reanalyzed. Journal of Phonetics 11(1), 51-62.
  11. Dupoux, E., Pallier, C., Sebastián-Gallés, N. S. & Mehler, J. (1997). A destressing “deafness” in French?. Journal of Memory and Language 36(3), 406-421.
  12. Dupoux, E., Peperkamp, S., & Sebastián-Gallés, N. S. (2001). A robust method to study stress “deafness”. The Journal of the Acoustical Society of America 110(3), 1606-1618.
  13. Dupoux, E., & Peperkamp, S. (2002). Fossil markers of language development: phonological ‘deafnesses’ in adult speech processing. Phonetics, Phonology, and Cognition 168, 190.
  14. Haghshenas, A. M. (1978). Phonetics. Tehran: Agah. [In Persian]
  15. James, A. L. (1940). Speech Signals in Telephony. London: Pitman.
  16. Peperkamp, S., & Dupoux, E. (2002). A typological study of stress “deafness.”. Laboratory Phonology 7, 203-240.
  17. Peperkamp, S. (2004). Lexical exceptions in stress systems: Arguments from early language acquisition and adult speech perception. Language 80, 98-126.
  18. Peperkamp, S., Vendelin, I., & Dupoux, E. (2010). Perception of predictable stress: A cross-linguistic investigation. Journal of Phonetics 38(3), 422-430.
  19. Pike, K. L. (1945). The Intonation of American English. Ann Arbor. University of Michigan Press.
  20. Pourtajadini, M. A. (2016). The study and Comparison of Rhythm in Kermani and Tehrani Accents (Master’s thesis). Allameh Tabataba’i University, Tehran. Iran. [In Persian]
  21. Rahmani, H., Bijankhan, M. & Ghajargar, M. (2012). Stress deafness in Persian speakers. Audiology 21(3), 87-102. [In Persian]
  22. Rahmani, H., Rietveld, T., & Gussenhoven, C. (2015). Stress “deafness” reveals absence of lexical marking of stress or tone in the adult grammar. PloS one 10(12), 1-16.
  23. Rahmani, H. (2019). An Evidence-based New Analysis of Persian Word Prosody. Doctoral Dissertation. Radboud University, Nijmegen.
  24. RStudio Team. (2021). RStudio: Integrated Development for R. RStudio, PBC, Boston, MA URL http://www.rstudio.com/.
  25. Sadeghi, V. (2012). The effects of prosodic cues on disambiguation in Persian. Researches in Linguistics 4(6), 67-80. [In Persian].
  26. Same’i. A. (1995). Verb stress in Persian: A revision. Nama-i Farhangistan 4, 6-21. [In Persian]
  27. Vago, R. M. (1980). The Sound Pattern of Hungarian. Washington, D. C: Georgetown University Press.
  28. Vahidian Kamyar, T. (2001). Melody of Speech in Persian. Mashhad: Ferdowsi University. [In Persian]

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار