نظام شناختیِ مفهوم ترس در فارسی و عربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر، استعاره شناختی را به عنوان ابزاری مؤثر برای تحلیل زبان که یکی از نمودهای ذهن است، به کار می­گیریم. در استعاره شناختی، بخشی از ویژگی‌های یک مفهوم فیزیکی­ بر بخشی از ویژگی‌های یک مفهوم انتزاعی ­تر منطبق می­گردد و زمینه درک و بیان آن را فراهم می­سازد. روش انجام این پژوهش، تحلیلی- معناشناختی است و مفهوم ترس در چارچوب نظریه اصلاح ­شده کوچش (Kövecses, 2020) مورد بررسی قرار می­گیرد. وی بر این باور است که بسیاری از استعاره­ها بر مبنای ملاحظات فرهنگی پدید می­آیند و نه لزوماً بر اساس تجارب جسمانی مانند عامل ترس، تصور کردنِ بسیاری از پدیده­ها و رویدادهایی که بدیُمن انگاشته شده ­اند. اهمیت پژوهش حاضر، شناساییِ نظام شناختیِ عبارت‌های گسترده و به ظاهر پراکندة متضمنِ مفهوم ترس است و سعی برآن بوده که نظم نهفته در پسِ ده­ها عبارت، در ساختار به هم مرتبطِ شناختی، توصیف گردد. بررسی منتخبی از رایج ­ترین عبارت­های شناختیِ زبان­های فارسی و عربی­، نشان می­دهد که بسیاری از جنبه ­های مفهوم ترس در این دو زبان، مشترک و برخی دیگر مختلف است. داده­های فرهنگ­ بنیاد این پژوهش، عمدتاً جزء استعاره­های متجانس­اند؛ یعنی هر دو زبان از استعاره­های مشترک در سطح عام استفاده نموده،­ سپس اطلاعات شناختی فرهنگی خود را به آن افزوده و استعاره­های خاص زبانی به ­وجود آورده­اند. برای نمونه، استعارة «ترس، انجماد سیال درون ظرف است» در زبان عربی، استعارة عامِ (ترس سرما است) را انتخاب و عبارت فرهنگ ­بنیادِ (خوف یجمد الدم فی العروق) را به وجود آورده‌است، در حالی که در فارسی غالبا انجماد خود ظرف است که نمود زبانی دارد (تنم یخ کرد).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cognitive System of The Concept of Fear in Persian and Arabic Languages

نویسندگان [English]

  • Somaye Mohamadi 1
  • Salahadin Abdi 2
1 Ph.D. in Arabic Language and Literature, Department of Arabic Language and Literature, Bu Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 Associate Professor, Arabic Language and Literature University of Bu-Ali- Sina ,Faculty of Humanities, Department of Arabic Language and Literature,Hamedan, Iran
چکیده [English]

The present study is classified in the field of cognitive linguistics studies. Cognitive linguistics is an approach to the study of language that investigates the relationship between language, the human mind, and human experience. In this study, we used cognitive metaphor, which is the advantage of cognitive studies, as an effective tool for linguistic data that contain fear. In cognitive metaphors, a part of the properties of a physical concept corresponds to a part of the properties of a more abstract concept, and thus provides the conditions for its understanding and expression. This study is important because it identifies a systematic system of broad and seemingly scattered expressions containing the concept of fear, and an attempt has been made to describe the discipline within expressions, in the form of cognitively related structures. In this study, our goal is to answer the following questions by cognitively examining the concept of fear:

What are the most common source domain for understanding and expressing the concept of fear in Persian and Arabic languages?
What are the Ressemblance and differences in the structure of the concept of fear between these two languages?
What prototype and non- prototype patterns does the cognitive approach explain for the mentioned languages?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian and Arabic languages
  • Cognitive system
  • Concept of fear
  • Congruent metaphors

مراجع

  1. دهخدا، علی اکبر (1363). امثال و حکم. چ 6.  ج 1 ، 2، 3 و4. تهران: سپهر.
  2. راسخ مهند، محمد (1389). «بررسی معانی حروف اضافه مکانی فرهنگ سخن بر اساس معنی­ شناسی شناختی». ادب‌پژوهی. شماره 14. ص49-66.
  3. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی. بیروت: دارالعلم.
  4. ربیعی، فاطمه، نیما قربانی و لیلی پناغی (1399). «همبسته ­های فیزیولوژیک هیجان­ های بنیادی خشم و غم در افراد سالم و افسرده». علوم روان شناختی. دوره 19. شماره 90. ص 665-675.
  5. شمیسا، سیروس (1381). بیان. چ 9. تهران: فردوس.
  6. صراحی، محمد امین (1391). بررسی مقابله ای استعاره در زبان­های فارسی و انگلیسی بر اساس نظریه استعاره­های مفهومی. پایان­ نامه دکتری. دانشگاه اصفهان.
  7. غلامعلی زاده، مهران، علی رضا محمد رضایی و صادق فتحی دهکردی (1401). «بررسی تطبیقی استعاره مفهومی زمان در آثار محمود دولت آیادی و یوسف ادریس».  زبان‌پژوهی. سال 14. شماره 43. صص 33-64.
  8. کوچش، زولتان (1398). مقدمه ای کاربردی بر استعاره. ترجمه شیرین پورابراهیم.  چ 2. تهران: سمت.
  9. کوچش، زولتان (1399). استعاره­ها از کجا می­آیند؟ شناخت بافت در استعاره. ترجمه جهانشاه میرزابیگی.  چ 3. تهران: آگاه.
  10. لیکاف، جرج و مارک جانسون (1395). استعاره­هایی که با آن‌ها زندگی می­کنیم. ترجمه هاجر آقا ابراهیمی. چ 2. تهران: نشر علم.
  11. معلوف، لوئیس (1373). المنجد فی اللغة العربیة المعاصرة. بیروت: دارالمشرق.
  12. مولودی، امیر سعید و غلامحسین کریمی­ دوستان (1396). «رویکرد پیکره ­بنیاد به استعاره­های شناختی در زبان فارسی: مطالعه حوزه مقصد ترس». هنر زبان، دورة 2. شمارة 4. صص 7-40.
  13. ناظمیان، رضا (1393). فرهنگ امثال و تعابیر عربی- فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
  14. نجفی، ابوالحسن (1387). فرهنگ فارسی عامیانه. چ 2. تهران: نیلوفر.
  15. Afrashi, A., & Ghouchani, B. (2018). Conceptual metaphors of FEAR in Persian and English: A cognitive and corpus-based. Language Art, 3(2), 45-60. DOI: https://doi.org/10.22046/LA.2018.09 Dehkhoda, A. A. (1984). Amsal-o Hekam. Tehran: Sepehr .(in Persian).
  16. Gholamalizadeh, M., Mohammadrezaei, A. R.,& Fathi, S. (2022). A comparative study of time metaphor in Mahmoud Dolatabadi and Yusuf Idris’ novels. Journal of Language Research 14 (43), 33-64 )in Persian.https://doi.org/10.22051/JLR.2021.25894.2048.
  17. Grady, J. E. (2007). .Metaphor. In D. Geeraerts, & H. Cuyckens (Eds.), The Oxford handbook of cognitive linguistics pp.188-213). Oxford: Oxford University Press. 10.1093/oxfordhb/9780199738632.013.0008
  18. Kövecses, Z.  (2019). A practical introduction to metaphor (Trans: Sh. Poorabrahim).Tehran: Samt. (in Persian)
  19. Kövecses, Z.  (2005).  Metaphor in culture. New York and Cambridge: Cambridge University Press.
  20. Kövecses, Z. (2000). Metaphor and emotion: Language, culture, and body in human feeling. Cambridge: Cambridge University Press.
  21. Kövecses, Z. (2020). Where metaphors come from? Reconsidering context in metaphor (Trans: J. Mirzabeigi).Tehran: Agah. (in Persian)
  22. Lakoff, G., & Johnson. M. (2016). The metaphors we live by (Trans:  H. A. Ebrahimi). Tehran: Elm Publishing. (in Persian)
  23. Langacker, R. (1991). Cognitive grammar. In F. G. Droste, & J. E. Joseph (Eds.) Linguistics theory and grammatical description (pp. 275-306). Amsterdam: John Benjamin's Publishing Company.  https://doi.org/10.1075/cilt.75.02dro
  24. Malouf. L. (1994). Al-Monjed. Beirut: Dar Al-Mashreq (In Arabic).
  25. Moloodi, A., &  Karimi Doostan, Gh. (2017). A corpus-based approach to cognitive metaphors (in Persian)
  26. The study of fear target domain. Language Art, 2(4), 7-40 (In Persian). https://doi.org/10.22046/LA.2017.19
  27. Najafi, A. (2008). Folk Persian culture.  Tehran: Niloufar .(in Persian)
  28. Nazemian, R. (2014). Dictionary of Arabic-Persian proverbs and expressions. Tehran: Contemporary Culture. (in Persian)
  29. Rabiee, F., & Ghorbani, N. , & Panaghi, L. (2020). Physiologic correlates of basic emotions of anger and sadness in healthy and depressed people. Journal of Psychological Science, 19 (90), 665-675 (in Persian). 
  30. Ragheb Isfahani, H. (1992). Al mofradat fi Gharibil Qur'an: Research of Safwan Adnan Davoodi. Beirut: Dar al-elm .(in Arabic)
  31. Rasekh Mahand, M. (2010). Investigating the meanings of spatial suffixes of speech culture based on cognitive semantics. Literature Research,  14,  49-66 (In Persian). https://doi.org/20.1001.1.17358027.1389.4.14.2.6
  32. Shamisa, S. (2002). Bayan. Tehran: Ferdows. (in Persian)
  33. Sorahi, M. A. (2013). A contrastive analysis of Persian and English metaphors based on conceptual metaphor theory(Doctoral dissertation). University of Isfahan, Isfahan, Iran. (in Persian)
  34. Yu, N. (1998). The Contemporary Theory of Metaphor. Amsterdam: John Benjamins B. V.
زبان پژوهی
دوره 15، شماره 46
اردیبهشت 1402
صفحه 187-212

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار