ملاک‌های برچسب‌گذاری استعاره: گامی به‌سوی ساخت پیکره‌ی استعاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری، گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

فهم معنای زبانِ انسان برای ماشین همواره با چالش‌هایی رو به‌ رو است. استعاره نیز یکی از موضوع‌های دشوار در پردازش معنایی است. درک استعاره در ارتقا و توسعة فعالیت‌های حوزة پردازش زبان طبیعی اهمیت فراوانی دارد. مقالة حاضر به معرفی روشی برای شناسایی استعاره‌ها در زبان فارسی می‌پردازد. هدف این مقاله، پیشنهادِ شیوه‌نامه‌ای است که به کمک آن بتوان پیکره‌ای برای استعاره‌های فارسی تدوین کرد. برای انجام چنین کاری نیاز است که ملاک‌هایی برای شناسایی و برچسب‌گذاری استعاره معرفی شود. روال شناسایی استعاره‌ی دانشگاه آزاد آمستردام (ام.آی.پی.وی.یو) می‌تواند انواع استعاره را شناسایی کند و در ساخت پیکرة استعاره نیز از آن می‌توان بهره برد. مبنای مقالة حاضر نیز همین روال شناسایی است. بهره‌گیری از این روال از دو جهت مفید است: نخست، به کمک این روال می‌توان پیکره‌ای از استعاره‌های فارسی تهیه کرد، دوم، به پژوهشگران حوزة استعاره، به ‌ویژه زبان‌شناسان پیکره‌ای، کمک می‌کند که با روایی و پایایی مطلوبی استعاره‌های فارسی را تحلیل کنند. لازم به گفتن است که برای آزمودن کارآیی روال پیشنهادی، پیکره‌ای از داده‌های فارسی (متون خبری و دانشگاهی) گردآوری و توسط سه کارشناس برچسب‌گذاری شده و یافته‌های مطلوبی (ضریب کاپای ۰.۹۶۴) به دست آمده‌است که در پژوهشی جداگانه به آن خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Metaphor Annotation Criteria: A Step towards Building a Metaphor Corpus

نویسنده [English]

  • Mohammad Saeid Miri
Ph.D. Student in General Linguistics, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Due to the development of smart devices, the ability of computers to understand human language has become a key issue in technology. By learning and analyzing machine-readable, annotated linguistic data, computers are able to comprehend human language (corpus). Corpora plays a crucial role in helping computers comprehend human language. Metaphor is one of the most complicated linguistic data that computers cannot comprehend. Despite the prevalence of metaphor in everyday language use and the importance of identifying it, no corpus has been published for Persian yet. Compiling a corpus of Persian metaphors is the initial step in learning metaphors for computers.
To compile a corpus of Persian metaphors, it is necessary to meet two main criteria. Deciding the best definition is the first prerequisite. The best definition is both comprehensive and applicable; comprehensive in the sense that it covers a significant proportion of metaphorical instances, and applicable in the sense that it could be used to build a corpus. The second requirement is the construction of a method for metaphor identification. Without a straightforward data annotation method, it is impossible to identify metaphors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corpus Linguistics
  • Metaphor
  • Metaphor Identification
  • Metaphor Identification Procedure (MIPVU)
  • Persian Metaphor Corpus

مراجع

  1. احمدی، امیر (۱۳۸۹). «تشخیص استعاره‌های زبان شناختی با استفاده ازMIPVU». پازند. دورة ۶. شمارة (۲۲-۲۳). صص ۷-۱۷.
  2. افراشی، آزیتا (۱۳۹۷). استعاره و شناخت. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  3. افراشی، آزیتا، سید مصطفی عاصی و کامیار جولایی (۱۳۹۴). «استعاره‌های مفهومی در زبان فارسی؛ تحلیلی شناختی و پیکره‌مدار». زبان‌شناخت. دورة  ۶. شمارة ۱۲. صص ۳۹-۶۱.
  4. انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن (ج 1–۷). تهران: سخن.
  5. بابائی، بهمن (۱۳۹۵). داستان «نگاهِ بی‌قرار و چشمِ سرگردان». خوابگرد.  Retrieved from: < http://khabgard.com/1770/>
  6. جولایی، کامیار و طاهره همتی (۱۳۹۶). «استعاره ها و مجازهای مفهومی در تبلیغات رسانه ملی؛ رویکردی شناختی و پیکره بنیاد». پژوهش‌های ارتباطی (پژوهش و سنجش). دورة 24. شمارة 4. صص ۵۵-۷۱.
  7. خانزاده، معصومه (۱۳۹۲). بررسی چندمعنایی برخی حروف اضافة مکانی در زبان فارسی با رویکرد معنی‌شناسی شناختی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه سمنان.
  8. دبیرمقدم، محمد (۱۳84). «فعل مرکب در زبان فارسی». پژوهش‌های زبان‌شناختی فارسی: مجموعه مقالات. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. به کوشش محمد دبیر مقدم. صص 149-199
  9. رستم‌بیک تفرشی، آتوسا و محمدعارف امیری (۱۳۹۸). «تحلیل انتقادی استعاره‌ی عشق در ترانه‌های فارسی: رهیافتی پیکره‌ای». زبان‌پژوهی. دورة 11. شمارة 30. صص ۷۳-۹۸.
  10. رضویان، حسین و معصومه خانزاده (۱۳۹۳). «چندمعنایی حرف اضافة «به» در زبان فارسی با رویکرد معنی‌شناسی شناختی». مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران. دورة 2. شمارة 7. صص ۵۷-۷۹.
  11. رئیسی، فاطمه، آزیتا افراشی، شهین نعمت زاده و مریم مقدسین (۱۳۹۹). «استعاره‌های مفهومی زمان در زبان فارسی: رویکردی شناختی-پیکره ‌ای». مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران. دورة 8. شمارة 1. صص ۱۵-۲۹
  12. زورورز، مهدیس، آزیتا افراشی و سید مصطفی عاصی (۱۳۹۲). «استعاره‌های مفهومی شادی در زبان فارسی: یک تحلیل پیکره مدار». زبانشناسی و گویش های خراسان. دورة ۵. شمارة ۹. صص ۴۹-۷۲.
  13. صفوی، کورش(۱۳۹۶). استعاره. تهران: نشر علمی.
  14. عاصی، سید مصطفی (۱۳۹۸). فرهنگ زبان‌آموز پیشرفته‌ فارسی. تهران: سمت.
  15. علایی ابوذر، الهام، نصرالله پاک‌نیت، علی‌اصغر حجت‌پناه، مجتبی زالی و محمدهادی آقالوی (۱۳۹۹). پیکره‌ پژوهش‌نامه. تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک).
  16. فرشی، وجیهه، آزیتا افراشی، علی افخمی و غلامحسین کریمی دوستان (۱۳۹۸). «استعاره های مفهومی غم در زبان فارسی: رویکردی شناختی و پیکره‌ای». پژوهش‌های زبان شناسی تطبیقی. دورة 9. شمارة 17. صص 85-99.
  17. قندی، سعیده و محمدحسن ترابی (۱۳۹۵). «استعاره‌های مفهومی علم در زبان فارسی با استناد به پیکرة تاریخی پایگاه داده‌های زبان فارسی». نخستین همایش ملی معناشناسی شناختی. به کوشش آزیتا افراشی. تهران: نشر نویسه پارسی. صص 173-201.
  18. گلشائی، رامین، ارسلان گلفام، سید مصطفی عاصی و فردوس آقاگل‌زاده،. (۱۳۹۳). «ارزیابی پیکره‌بنیاد مفروضات نظریه استعاره مفهومی: بررسی موردی استعاره «بحث به‌ مثابه‌ جنگ» در زبان فارسی». جستارهای زبانی. دورة ۵. شمارة 1. صص ۲۲۳-۲۴۷.
  19. گلفام، ارسلان، مصطفی عاصی، فردوس آقاگل زاده و فاطمه یوسفی راد (۱۳۸۸). «بررسیِ حرفِ اضافة (از) در چارچوب معناشناسیِ شناختی و مقایسة آن با رویکردِ سنتی». زبان و زبان‌شناسی. دورة ۵. شمارة 10. صص ۶۹-۸۰.
  20. مختاری، شهره و حدائق رضایی (۱۳۹۲). «بررسی شناختی شبکه معنایی حرف اضافه با در زبان فارسی». زبانشناسی و گویش‌های خراسان دانشگاه فردوسی مشهد. دورة ۵. شمارة 9. صص ۷۳-۹۴.
  21. میرزائی، آزاده (۱۳۹۴). «هر فعل یک واقعیت رخدادی: نظام فعل در زبان فارسی». دستور (ویژه‌نامه نامه فرهنگستان)، شمارة ۱۱. صص ۵۷-۹۲.
  22. میرزایی، آزاده (۱۳۹۸). «کارکردهای معنایی و دستوریِ حرف اضافة «از» در زبان فارسی». زبان و زبان‌شناسی. دورة ۱۵. شمارة ۲۹. صص ۲۱-۳۸.
  23. Afrashi, A. (2018). Metaphor and Cognition. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. [In Persian].
  24. Afrashi, A., Assi, S. M., & Joulaei, K. (2015). Conceptual metaphors in Persian: A cognitive perspective and a corpus driven Analysis. Language Study, 6(12), 39–61. [In Persian].
  25. Ahmadi, A. (2010). Linguistic Metaphor Identification Using MIPVU. Pazand, 6(22 & 23), 7–17. [In Persian].
  26. Alayiaboozar, E., Pakniyat, N., Hojjatpanah, A., Zali, M., & Aghalooei, M. (2020). Pazhooheshname Corpus. Tehran: Irandoc. [In Persian].
  27. Aleahmad, A., Amiri, H., Darrudi, E., & Oroumchian, F. (2009). Hamshahri: A standard Persian text collection. Knowledge-Based Systems, 22, 382–387.
  28. Anvari, H. (2002). Sokhan Dictionary (Vol. 1–7). Tehran: Sokhan. [In Persian].
  29. Assi, S. M. (2019). Persian Advanced Learner’s Dictionary. Tehran: Samt. [In Persian].
  30. Babaei, B. (2016). The story of “restless gaze and wandering eyes”. Retrieved from <http://khabgard.com/1770/> [In Persian].
  31. Black, M. (1993). More about metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought (2nd ed., pp. 19–41). Cambridge University Press; Cambridge Core.
  32. Cameron, L. J. (1999). Operationalising ‘metaphor’ for applied linguistic research. In G. Low & L. J. Cameron (Eds.), Researching and Applying Metaphor (pp. 3–28). Cambridge University Press; Cambridge Core.
  33. Cameron, L. J. (2003). Metaphor in educational discourse. London: Continuum.
  34. Charteris-Black, J. (2004). Corpus Approaches to Critical Metaphor Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan UK.
  35. Dabir-Moghaddam, M. (2014). Compound Verbs in Persian. In M. Dabir Mogaddam (ed.), Persian Linguistic Research Proceedings (pp. 149-199). Tehran: IUP. [In Persian].
  36. Deignan, A. (1999). Corpus-based research into metaphor. In G. Low & L. Cameron (Eds.), Researching and Applying Metaphor (pp. 177–200). Cambridge University Press; Cambridge Core.
  37. Dorst, A. G. (2011). Metaphor in Fiction: Language, Thought and Communication. Oisterwijk: Uitgeverij BoxPress.
  38. Farshi, V., Afrashi, A., Afkhami, A., & Karimi-Doostan, G. (2019). Conceptualization of Sadness In persian: A corpus-driven and Cognitive Approach. Journal of Comparative Linguistics, 9(17), 85–99. [In Persian].
  39. Fauconnier, G., & Turner, M. (2002). The way we think: Conceptual blending and the mind’s hidden complexities. New York: Basic Books.
  40. Ghandi, S., & Torabi, M. H. (2016). Science Conceptual Metaphors in Persian Based on PLDB Corpus. Proceeding of The 1st National Cognitive Semantics Conference, 173–199. [In Persian].
  41. Gibbs, R. W. (1999). Researching metaphor. In G. Low & L. Cameron (Eds.), Researching and Applying Metaphor (pp. 29–47). Cambridge University Press; Cambridge Core.
  42. Glucksberg, S., & Keysar, B. (1990). Understanding metaphorical comparisons: Beyond similarity. Psychological Review, 97(1), 3–18.
  43. Goatly, A. (1997). The language of metaphors. London & New York: Routledge.
  44. Golfam, A., Assi, S. M., Aghagolzadeh, F., & Yousefi Rad, F. (2009). Analysis of Preposition (az) in Cognitive Semantics Framework and Comparing with The Traditional Approach. Language and Linguistics, 5(10), 69–80. [In Persian].
  45. Golshaie, R., Golfam, A., Assi, S. M., & Aghagolzadeh, F. (2014). A Corpus-based Evaluation of Conceptual Metaphor Theory’s Assumptions: The Case of “ARGUMENT IS WAR” Metaphor in Persian. LRR, 5(1), 223–247. [In Persian].
  46. Hawkes, T. (1972). Metaphor. London: Routledge, Taylor & Francis Group.
  47. Herrmann, J. B. (2013). Metaphor in academic discourse: Linguistic forms, conceptual structures, communicative functions and cognitive representations. Utrecht: LOT.
  48. Herrmann, J. B., Woll, K., & Dorst, A. G. (2019). Linguistic metaphor identification in German. In S. Nacey, A. G. Dorst, T. Krennmayr, & W. G. Reijnierse (Eds.), Converging Evidence in Language and Communication Research (Vol. 22, pp. 114–135). John Benjamins Publishing Company.
  49. Hills, D. (2017). Metaphor. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2017). Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/fall2017/entries/metaphor/
  50. Joulaei, K., & Hemmati, T. (2018). Conceptual Metaphors and Tropes in The National Media Advertising; A Cognitive and Figurative Approach. IRIB Research, 24(92), 55–71. [In Persian].
  51. Khanzade, M., & Razavian, H. (2013). Polysemy of the Spatial Prepositions in Persian Based on Cognitive Semantics (Master’s Thesis). Semnan University. [In Persian].
  52. Kövecses, Z. (2008). Conceptual metaphor theory: Some criticisms and alternative proposals. Annual Review of Cognitive Linguistics, 6, 168–184.
  53. Kövecses, Z. (2016). Conceptual metaphor theory. In E. Semino & Z. Demjén (Eds.), The Routledge Handbook of Metaphor and Language. Routledge.
  54. Krennmayr, T. (2011). Metaphor in newspapers (PhD Thesis - Research VU Amsterdam, graduation VU Amsterdam). LOT.
  55. Krennmayr, T., & Steen, G. (2017). VU Amsterdam Metaphor Corpus. In N. Ide & J. Pustejovsky (Eds.), Handbook of Linguistic Annotation (pp. 1053–1071). Springer Netherlands.
  56. Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought (2nd ed., pp. 202–251). Cambridge University Press.
  57. Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. University of Chicago Press.
  58. Low, G. (1999). Validating metaphor research projects. In G. Low & L. Cameron (Eds.), Researching and Applying Metaphor (pp. 48–66). Cambridge University Press; Cambridge Core.
  59. n.n. (n.d.). Metaphor In Cambridge English Dictionary. Retrieved February 2, 2020, from https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/metaphor
  60. Mirzaei, A. (2015). Every Verb, An Eventual Reality: Persian Verb System. Dastoor, 11, 57–92. [In Persian].
  61. Mirzaei, A. (2019). Semantic and Grammatical Functions of Preposition “az” in Persian. Language and Linguistics, 15(29), 21–38. [In Persian].
  62. Mokhtari, Sh., & Rezaei, H. (2013). The Semantic Network of the Preposition “ba” in Persian: A Congnitive Study. Journal of Linguistics and Khorasan Dialects, 5(2), 73–94. [In Persian].
  63. Nacey, S., Dorst, A. G., Krennmayr, T., & Reijnierse, W. G. (Eds.). (2019a). Metaphor Identification in Multiple Languages: MIPVU around the world (Vol. 22). John Benjamins Publishing Company.
  64. Nacey, S., Greve, L., & Johansson Falck, M. (2019b). Linguistic metaphor identification in Scandinavian. In S. Nacey, A. G. Dorst, T. Krennmayr, & W. G. Reijnierse (Eds.), Converging Evidence in Language and Communication Research (Vol. 22, pp. 138–158). John Benjamins Publishing Company.
  65. Nacey, S., Krennmayr, T., Dorst, A. G., & Reijnierse, W. G. (2019c). What the MIPVU protocol doesn’t tell you (even though it mostly does). In S. Nacey, A. G. Dorst, T. Krennmayr, & W. G. Reijnierse (Eds.), Converging Evidence in Language and Communication Research (Vol. 22, pp. 42–67). John Benjamins Publishing Company.
  66. Ortony, A. (1993). Metaphor, language, and thought. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought (2nd ed., pp. 1–16). Cambridge University Press; Cambridge Core.
  67. Pasma, T. (2011). Metaphor and register variation (PhD Thesis - Research VU Amsterdam, graduation VU Amsterdam). In The personalization of Dutch news discourse. Uitgeverij BoxPress.
  68. Pasma, T. (2019). Linguistic metaphor identification in Dutch. In S. Nacey, A. G. Dorst, T. Krennmayr, & W. G. Reijnierse (Eds.), Converging Evidence in Language and Communication Research (Vol. 22, pp. 92–112). John Benjamins Publishing Company.
  69. Pragglejaz Group. (2007). MIP: A method for identifying metaphorically used words in discourse. Metaphor and Symbol, 22(1), 1–39.
  70. Raiisi, F., Afrashi, A., NematZadeh, S., & Moghadasin, M. (2020). Conceptual Metaphors of time in Persian: A cognitive and Corpus-based Approach. Journal of Western Iranian Languages and Dialects, 8(1), 15–29. [In Persian].
  71. Razavian, H., & Khanzade, M. (2014). Polysemy of the Preposition “be” in Persian Based on Cognitive Semantics. Journal of Western Iranian Languages and Dialects, 2(7), 57–79. [In Persian].
  72. Rostambeik Tafreshi, A., & Amiri, M. A. (2019). Critical Analysis of LOVE Metaphor in Persian Lyrics: A Corpus-Based Approach. Zabanpazhuhi (Journal of Language Research), 11(30), 73–98. [In Persian].
  73. Safavi, K. (2017). Metaphor. Elmi. [In Persian].
  74. Shamsfard, M., Hesabi, A., Fadaei, H., Mansoory, N., Famian, A., & Bagherbeigi, S. (2010, January 1). Semi Automatic Development Of FarsNet: The Persian Wordnet. Proceedings of 5th Global WordNet Conference (GWA2010).
  75. Steen, G. J. (1999). Metaphor and discourse: Towards a linguistic checklist for metaphor analysis. In G. Low & L. Cameron (Eds.), Researching and Applying Metaphor (pp. 81–104). Cambridge University Press; Cambridge Core.
  76. Steen, G. J. (2007). Finding metaphor in grammar and usage: A methodological analysis of theory and research. John Benjamins Pub. Co.
  77. Steen, G. J. (2016). Identifying metaphors in language. In E. Semino & Z. Demjén (Eds.), The Routledge Handbook of Metaphor and Language. Routledge.
  78. Steen, G. J., Biernacka, E. A., Dorst, A. G., Kaal, A. A., Lopez Rodriguez, I., & Pasma, T. (2010a). Pragglejaz in practice: Finding metaphorically used words in natural discourse. Human Cognitive Processing, 26.
  79. Steen, G. J., Dorst, A. G., Herrmann, J. B., Kaal, A. A., & Krennmayr, T. (2010b). A method for linguistic metaphor identification: From MIP to MIPVU. Amesterdam: John Benjamins Pub. Co.
  80. Zoorvarz, M., Afrashi, A., & Assi, S. M. (2013). Happiness conceptual metaphors in Persian: A cognitive corpus-driven approach. 5(9), 49–72. [In Persian].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار