زباهنگ ناسزا در رمان نوجوان بر اساس رویکرد هایمز(مطالعه موردی مجموعۀ آبنبات)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده حضرت نرجس(س)، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان، کرمان، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

یکی از گونه‌های زبان در فرهنگ عامیانه ناسزا است که بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ و زبان آدمی بوده و هست و از آن می‌توان به‌عنوان زباهنگ  یادکرد. «زباهنگ» درحقیقت نمایش فرهنگی از یک زبان است و رابطۀ بین زبان و فرهنگ را نشان می‌دهد. در این میان، یکی از شیوه‌های رایج زبانی، داستان طنزآمیز است که منبع مناسبی برای شکل‌گیری فرهنگ در جامعه است و می‌توان با بررسی زبان داستان، فرهنگ آن جامعه را بررسی کرد. بر این اساس، پژوهش حاضر، به بررسی زباهنگ ناسزا در مجموعه طنز «آب نبات» نوشته مهرداد صدقی پرداخته‌است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی با هدف طبقه‌بندی محتوایی ناسزاها و تحلیل انگیزة استفاده از آن‌ها به بیان کارکردهای ناسزا پرداخته‌است تا نشان دهد استفاده از ناسزا در این مجموعة طنز متناسب با نوع اثر و مخاطب آن است یا خیر؟ برای انجام این پژوهش، نخست با مطالعۀ سه جلد رمان آب نبات، دویست و پنجاه ناسزا گرد‌آوری شد و سپس داده‌ها بر پایة الگوی هایمز (Hymes, 1967) تحلیل شد. از جمله یافته‌های این مقاله این است که کارکردهای طنز در این داستان بیشتر شامل طنز، خشم، سرزنش و تحقیر است که نشان می‌دهد نویسنده از ناسزا فقط برای طنزآمیز‌کردن متن استفاده نکرده‌است ولی طنز مهم­ترین انگیزة نویسنده از به­کارگیری طنز است. اگرچه ناسزا در آثار طنز امری طبیعی است؛ ولی با توجه به نقش مهم داستان در ایجاد فرهنگ مناسب اجتماعی و تأثیر آن در سبک زندگی نوجوان، نویسندگان رمان کودک و نوجوان باید به آن بیشتر توجه کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Cultuling of Insult in the Teenage Novel Based on the Heims' approach (The case study of Abnabat Collection)

نویسندگان [English]

  • Zeinab Sheikh Hosseini 1
  • Maryam Jafarzadeh 2
1 Persian Language & Literature, Narjes College, Valiasr University of Rafsanjan, Iran
2 Persian Language & Literature, Kashan University, Kashan, Iran
چکیده [English]

Language plays various roles, and the significance of these roles varies across different societies. The communicative role, however, can be considered one of the most pivotal functions of language. Through communication, social categories, socio-political ideologies, relationships, individual social networks, and social control can be identified and influenced. According to Troike (2003), language has a clear role in social control because it directly conveys instructions to people. Humorous works serve as a significant source for shaping a society's culture, and an examination of the language used in these works can provide insights into the culture of that society. Profanity is a speech genre within popular culture, and its usage in humorous texts has seen substantial growth in recent decades. This research investigates the use of profanity in Sedgi's "Abnabat" collection using Hymes' model. In addition to classifying the profanities in this collection, we analyze the motivations behind their usage, aiming to answer the following questions: What functions do profanities serve in this novel? Is the use of profanity in this humor collection appropriate for the genre of the work and its intended audience?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abnabat
  • Hymes
  • profanity
  • Sedgi
  • Zabahang

مراجع

  1. افراز بروجنی، مهناز (1389). بررسی ساختار محتوایی و زبانی واژگان تابو در برخی از داستان­های معاصر فارسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهرکرد.
  2. امید سالار، محمود (1374). «نکاتی دربارۀ فحش و فحاشی در زبان فارسی». ایران­شناسی. شمارة 14. صص 341-350
  3. پیشقدم، رضا (1391). «معرفی «زباهنگ» به عنوان ابزاری تحول‌گرا در فرهنگ کاوی زبان». مطالعات زبان و ترجمه. شمارة 4. صص 47-62.
  4. پیشقدم، رضا و آتنا عطاران (1392). «نگاهی جامعه شناختی به کنش گفتاری قسم: مقایسه زبان‌های فارسی و انگلیسی». مطالعات زبان و ترجمه. شمارة 46. صص 25-50.
  5. پیشقدم، رضا و آیدا فیروزیان پور اصفهانی (1396). «تأملی جامعه شناختی پیرامون کاربردهای  گفتمانی «نمی‌دانم» در زبان فارسی در پرتو الگوی هایمز». مطالعات فرهنگ- ارتباطات. شمارة  18. صص 7-35.
  6. پیشقدم، رضا و پریا  نوروز کرمانشاهی (1395). «ارتباط میان زبان، مذهب و فرهنگ: تحقیق و تدقیقی در کارکردهای «حاجی» لقب و وابسته‌های واژه در زبان فارسی». زبان‌پژوهی. سال 8. شمارۀ 20. صص 27-51. 
  7. پیشقدم، رضا و فاطمه وحیدنیا (1394). «کاربردهای «دعا» در فیلم‌های فارسی و انگلیسی در پرتو الگوی هایمز». جستارهای زبانی. دوره 6. شمارة 7. صص72-53.
  8. پیشقدم، رضا، آیدا فیروزیان پوراصفهانی و آیلین فیروزیان پوراصفهانی (1399). «معرفی زباهنگ مرگ‌محوری و شادی‌گریزی از طریق تفحص در گفتمان‌شناسی «مرگ» در زبان فارسی». مطالعات فرهنگ- ارتباطات. دورة 21. شمارة 49. صص 181-206.
  9. پیشقدم، رضا، فاطمه وحیدنیا و آیلین فیروزیان پوراصفهانی (1393). «نگاهی جامعه شناختی به کنش گفتار نفرین: مقایسه زبان‌های فارسی و انگلیسی». مطالعات زبان و ترجمه. دورة 47. شمارة 2. صص 71-45. 
  10. سارلی، ناصرقلی(1387). زبان فارسی معیار. تهران: هرمس.
  11. سعادت نژاد، زهرا و محمدرضا فارسیان (1398) .«تقویت توانش بینافرهنگی از خلال متون ادبی. راهبردهای آموزش آن در زبان فرانسه». جستارهای زبانی. دورة10. شمارة 6. صص 372-345.
  12. شیخ حسینی، زینب (1399). «طنز و خواننده نهفته در مجموعه آب­نبات صدقی». ادب فارسی. دوره 10. شمارة 2. صص 125-146.
  13. صدقی، مهرداد ( 1394). آب نبات پسته­ای. تهران: چرخ و فلک.
  14. صدقی، مهرداد (1392). آب نبات هل­دار. تهران: سوره مهر.
  15. صدقی، مهرداد (1397). آب نبات دارچینی. تهران: سوره مهر.
  16.  فرزامی، هومن و مجید طامه (1399). « نام ابزارها و کاربرد و طبقه ­بندی آن‌ها در دشنام ­های فارسی». زبان و زبان­شناسی. دوره 16. شمارة 31. صص 173-200.
  17. قربان­پور آرانی، حسین، عباس زارعی و الهام عربشاهی (1396). «بررسی کارکرد اجتماعی-فرهنگی ماشین ­نگاره­ها بر اساس مدل قوم نگاری زبانی هایمز». مطالعات فرهنگ-ارتباطات. دورة 18. شمارة 38. صص 177-200.  
  18. مدرس خیابانی، شهرام (1392). «بررسی میزان کاربرد دشواژه‌ها در برنامه های طنز سیما». مطالعات سبک زندگی. شمارة 4. صص 57-76.
  19. مقصودی، مجتبی (1400). «بازنگری زباهنگ احترام ـ محوری در سایة ادب اجتماعی با تحلیل پیکرة گفتمان شفاهی بر اساس الگوی هایمز». جستارهای زبانی. دوره 12. شمارة 2. صص 419-385.
  20. مهرابی، معصومه و بهروز محمودی بختیاری (1399). «زباهنگ ناسزا در فارسی و معادل‌های ترجمه‌شدۀ انگلیسی براساس الگوی هایمز؛ مطالعۀموردی پیکرۀ زبانی رمان دایی‌جان ناپلئون». مطالعات زبان و ترجمه. دوره 53. شمارة 4. صص59-31.
  21. Afraz Borujeni, M. (2011). The Exploration of Content and Linguistic Structure of Taboo Worlds in The Contemporary Persian Stories (Master’s thesis). Shahrekorrd University, Shahrekord, Iran [In Persian].
  22. Culpeper, J. (2011). Impoliteness: Using language to cause offence. (Studies in Interactional Sociolinguistics, 28.) Cambridge: Cambridge University Press.
  23. Fowler, R. (1996). Linguistic Criticism, (2nd ed.). Oxford: Oxford University Press.
  24. Ghorbanpoor Arani. H., Zarei, A., Arabshahi, E. (2017). The Socio-cultural Aspects of Bumper Stickers Based on Dell Hymes’ Ethnography, 18 (38), 177-200.
  25. Hymes, D. (1967). Models of interaction of language and social setting. Journal of Social Issues, 33(2), 8-28.
  26. Jay, T. (2000). Why we curse: a neuro-psycho-social theory of speech. Amsterdam: John Benjamins Publishing.
  27. Maghsoudi, M. (2021). Reconsidering Respect Cultuling in the Light of Etiquette through Corpus. 12 (2), 385-419 [In Persian].
  28. Mehrabi, M., & Mahmoudi Bakhtiari, B. (2021). The Cultuling of "Insult" in My Uncle Napoleon and English Equivalents: A Corpus-Based Study. Language and Culture, 53 (4), 31-59 [In Persian].
  29. Modarres Khiyabani, S. (2013). An analysis of the number of taboos used in the I.R.I.B. Comedy series. Quarterly Journal of Lifestyle Studies, 2(15), 57-76. [In Persian]
  30. Pishghadam, R., & Firooziyan Pour Esfahani, A. (2017). A Sociolinguistic Analysis of the Discourse Functions of 'I don't know' in Persian Language: Hymes’ SPEAKING Model. Cultur-Communication Studies, Volume 18, Issue 37 - Serial Number 69, pp. 7-35 [In Persian].
  31. Pishghadam, R., & Attaran, A. (2014). A Sociological Comparison of Speech Acts of Swearing: A Case Study of Persian and English Languages. Journal of Language and Translation Studies, 46(4), 25-50. [In Persian].
  32. Pishghadam, R., Firouzian Poresfahani, I., Firouzian Poresfahani, I. (2020). Introducing Cherophobia Cultuling: a Close Look into the Discursive Functions of Death-oriented Terms in Persian Language.  Journal of Culture-Communication Studies, 21(49), 181-206 [In Persian].
  33. Pishghadam, R., & Norouz Kermanshahi, P. (2016). Relationship between language, religion, and culture: Research and analysis of the functions of the Hajji and related terms in Persian language. Zabanpazhuhi, 20, 27-51. [In Persian].
  34. Pishghadam, R. (2012). Introduced "Zbahang" as a transformational tool in the culture of mining Language. Language and Translation Studies, 4, 47-62. [In Persian].
  35. Pishghadam, R., et al. (2020). Introducing Cherophobia Cultuling: A Close Look into the Discursive Functions of Death-oriented Terms in the Persian Language. Cultur-Communication Studies, 21(49), 181-206. [In Persian].
  36. Pishghadam, R., et al. (2014). A Sociological Look into Speech Act of Cursing: A Comparison of Persian and English Languages. Language and Translation, 2(47), 45-71. [In Persian].
  37. Saadatnejad, Z., & Farsian, M. R. (2020). Improving Intercultural Competence through Literary Texts and the Strategies of Teaching it in French Language. 10(6), 345-372. [In Persian].
  38. Sarli, N. G. (2008). Persian Standard Language. Tehran: Hermes. [In Persian].
  39. Sedghi, M. (2015). Abnabat-e-Darchini. Tehran: Sure-ye Mehr. [In Persian].
  40. Sedghi, M. (2018). Abnabat-e-Pestei. Tehran: Charkh-o-Falak. [In Persian].
  41. Sedghi, M. (2013). Abnabat-e-Heldar. Tehran: Sure-ye Mehr. [In Persian].
  42. Sheykhhoseini, Z. (2021). Humor and Implied Reader in Sedghi’s Abnabat, Adab-e-Farsi, 10 (2), 125-146 [In Persian].
  43. Troike, M. S. (1996). The ethnography of communication. In Sociolinguistics and language teaching (pp. 351-366).
  44. Troike, M. S. (2003). The Ethnography of Communication (3rd ed.). Blackwell Publishing.
زبان پژوهی
دوره 15، شماره 48
آذر 1402
صفحه 143-161

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار