نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدة ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، گروه زبانشناسی
2 استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
این پژوهش در صدد است ویژگی‌های زبانی-جنسیتی شخصیت‌های سینمای معاصر ایران را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور 32 اثر از 4 کارگردانِ تأثیرگذار در تاریخ سینمای ایران انتخاب شدند که عبارتند از: مهرجویی، بنی‌اعتماد، کیمیایی و میلانی. با بررسی کیفی 8 اثر با موضوعات اجتماعی از هر یک از این کارگردانان بر اساس الگوی کارگزاران اجتماعی ون لیوون (2008) مشاهده کردیم داده‌های زبانی-جنسیتی در تمامی آثار این کارگردانان وجود دارد. در آثار مهرجویی، زنان تصویری منفعل از جنسیت زن و تصویری فعال از جنسیت مرد در زبان خود ترسیم می‌کنند. همچنین شیء‌انگاری زن از سوی هر دو شخصیت (مردان و زنان) دیده می‌شود. درحالیکه زنان با اشاره به قدرت فیزیکی به مردان هویت می‌دهند. در آثار بنی‌اعتماد، شیء‌انگاری فیزیک مرد از سوی شخصیت‌های زن دیده می‌شود و در مجموع زنان در آثار بنی‌اعتماد فعال و کنشگر هستند. در داده‌های زبانی-جنسیتیِ آثار کیمیایی شخصیت‌های زن و مرد، جنسیت زن را منفعل ترسیم می‌کنند درحالیکه مردان جنسیت مرد را فعال نشان می‌دهند. در آثار میلانی زنان جنسیت زن و مردان جنسیت مرد را فعال نشان می‌دهند. همانند آثار کیمیایی شیء‌انگاری زن و مرد از سوی تمامی شخصیت‌ها در آثار میلانی نیز مشاهده می‌شود. در نهایت از مقایسة ویژگی‌های زبانی-جنسیتی شخصیت‌های آثار کارگردانان زن (میلانی و بنی‌اعتماد) و مرد (مهرجویی و کیمیایی) نتیجه گرفتیم در آثار کارگردانان زن، جنسیت زن از سوی شخصیت‌های زن، کنشگر و فعال بازنمایی می‌شود و در بسیاری از آثار کارگردانان مرد فعال بودنِ جنسیت مرد نیز در زبانِ جنسیتی شخصیت‌های زن منعکس می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Analysis of Linguistic-gender Features of Characters in Iranian Contemporary Cinema Based on Social Actor’s Theory
نویسندگان [English]
- Fatemeh Horabadi Farahani 1
- Behzad Rahbar 2
- Raheleh Gandomkar 3
1 Department of Linguistics, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Department of Linguistics, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 Department of Linguistics, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]
This study aims to analyze the linguistic-gender features of characters in Iranian contemporary cinema. In this regard, 32 films directed by 4 aspiring directors in Iranian cinema namely, Mehrju’i, Banietemad, Kimiya’i, and Milani were selected. In a qualitative analysis of 8 contemporary works of each director based on Van Leeuwen’s social actor network (2008), linguistic-gender features were observed in all the selected films. In Mehrju’i’s 8 selected movies female characters passivated female gender while male characters activated male gender. Also, objectification of female gender was observed by both male and female characters. Meanwhile, male gender was identified in relation to physical power by female characters. In Banietemad’s 8 selected films, in contrast to Mehrju’i’s selected works, objectification of male gender was observed by female characters. Also, female gender in Banietemad’s selected works was represented active in general. In observing the data collected from Kimiya’i’s films, both male and female characters passivated female gender while male gender was represented as active. In Milani’s selected movies female characters activated female gender and male characters activate male gender. The objectification of both male and female gender was noticed in Milani’s and Kimiya’i’s works. The results indicate that in female directors’ selected films female gender is activated by female characters and in the majority of male director’s films male gender is also activated by female characters.
کلیدواژه‌ها [English]
- sociolinguistics
- gender
- Van Leeuwen
- representation
- gender-based language
)