معادلهای دروغین در ترکی زنجانی و ترکیِ استانبولی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی، هیأت‌علمی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

معادل­های دروغین واژه‌هایی هستند که باوجود دارابودن تلفظ کمابیش یا کاملاً یکسان در زبان مقصد و مبدأ، از جنبة کاربرد و معنا متفاوت بوده و چالش جدی در برقراری ارتباط مؤثر بین زبان­ها ایجاد می‌نمایند. معادل­های دروغین به دو گروه کامل و ناقص دسته‌بندی می‌شوند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی انواع معادل­های دروغین در دو گونة ترکی زنجانی و ترکی استانبولی و نیز تبیین تفاوت فراوانی آن‌ها از جنبة مقوله ­های دستوری بود. پژوهش حاضر از نوع ترکیبی (کمی و کیفی) است. بخش کیفی به شناسایی معادل­ های دروغین و گونه‌های مختلف آن از جنبة مقوله ­های دستوری، در این دو گویش می‌پردازد. بخش کمی شامل سنجش فراوانی و نیز معناداریِ تفاوت فراوانی آن‌ها، از جنبة مقوله ­های دستوری است. برمبنای آمار توصیفی، معادل­های دروغین در دو گویش از جنبة تعداد مقوله ­های دستوری، به‌ترتیب مشتمل اند بر اسم، صدوهفت مورد (5/53 درصد)؛ فعل، شصت‌ودو مورد؛ (31 درصد)، صفت، ­بیست‌وشش مورد (13 درصد) و قید پنج مورد؛ (5/2 درصد). به‌کارگیری آمار استنباطی، نشان داد که تفاوت معنا­داری بین مقوله ­های دستوری از جنبة معادل­های دروغین در دو گویش ترکی استانبولی و ترکی زنجانی وجود دارد. نیمی بیشتر از معادل­های دروغین (5/53 درصد) مربوط به مقولة اسم است؛ و پس‌ازآن، به‌ترتیب فعل، صفت و قید را دربر می‌گیرد. این به آن سبب است که در زبان ترکی، به‌طورکلی مقولة اسم بیشترین فراوانی را دارد؛ یعنی این مسئله، بازنمایاننده پراکندگی این مقوله ­ها در زبان ترکی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

False Friends in Zanjani Turkish and Istanbul Turkish

نویسندگان [English]

  • Mohammad Torabi 1
  • Mansour Shabani 2
1 M.A. in Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan. Rasht. Iran
2 Associate Professor, Department of Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan. Rasht. Iran
چکیده [English]

The topic of false friends is as old as languages themselves. The term false friends (or faux amis, in French) first appeared in the 20th century, coined by French linguists Koessler and Derocquigny in their seminal work on the topic (1928). From a synchronic perspective, false friends refer to two words that are similar or equivalent (graphically and/or phonetically) in two or more languages but have different meanings. False friends can be divided into two groups: total false friends are similar or equivalent on a graphic or phonetic level in two or more languages but differ completely in their meanings, while partial false friends share some meanings, but not others, depending on the context.
False friends have long been considered problematic in L2 learning. They often cause problems in translation and communication and have led to diplomatic incidents. A diachronic study of different false friends across languages suggests that many of these words are etymologically related and share a common origin. In fact, many false friends ste from the same origin; i.e., they are cognates. The meaning differences false friends may have rised as a result of diverging evolutionary paths. The changes occurring in the words due to historical, geographical, and political conditions between the Turkish dialects have led to a lack of communication among Turkish societies and Turkish tribes have become unable to understand each other.
The Zanjani and Turkey dialects of Turkish, despite having common features, differ in some respects. One such difference lies in the false friends, which can display varying semantic, pragmatic, and sociolinguistic properties in translation and communication between the dialects. This study focuses on the false friends present in Zanjani and Istanbul Turkish, estimating the significant differences in their frequency across lexical categories (nouns, verbs, adjectives, and adverbs).
The main questions of this study are as follow:

What are the types of false friends in Istanbuli Turkish and Zanjani Turkish?
Is there a significant difference between the lexical categories in terms of false friends in Istanbuli Turkish and Zanjani Turkish?
How can the similarities and differences of the number of false friends across lexical categories be explained?

کلیدواژه‌ها [English]

  • false friends
  • Istanbul Turkish
  • partial false friends
  • total false friends
  • Zanjani Turkish

مراجع

  1. رضایی، مهدی (1398). «ارتباط زبان‌های ترکی و مغولی و خطا در تشخیص واژه‌های دخیل ترکی و مغولی در زبان فارسی». زبان‌پژوهى. دورة 11. شمارة 30. صص 7-20.  https://doi.org/10.22051/jlr.2018.15295.1333
  2. شاه‌محمدی، فاطمه و ذبیح‌الله شاه‌محمدی (1383). ضرب‌المثل‌های ترکی در گویش زنجانی. زنجان: نیکان کتاب.Retrieved from < https://www.gisoom.com/book/1367176/>
  3. محرمی، سعید (1397) بازآفرینی بافت تاریخی با رویکرد گردشگری شهری (مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر زنجان) پایان­ نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان.
  4. هادی، اسماعیل (1386). لغتنامه جامع اتیمولوژیک ترکی-فارسی دیل دنیز. تبریز: نشر اختر. Retrieved from < https://www.gisoom.com/book/1674397/>
  5. هیئت، جواد (1380) سیری در تاریخ زبان و لهجه‌های ترکی. چ 3. تهران: نشر پیکان. Retrieved from < https://www.gisoom.com/book/1205060/>
  6. Akca, H. (2017). False friends in Kumyk Turkish and Turkey Turkish, Türkbilig, 33, 91-132. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkbilig/issue/52829/697834 [In Turkish]
  7. Büke, H. (2014). False friends between Gagauz Turkish and Turkey Turkish. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 215-229. https://dergipark.org.tr/tr/pub/makusobed/issue/19442/206824 [In Turkish]
  8. Chamizo Domínguez, P.J. (2008). Semantics and pragmatics of false friends. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203941775
  9. Chatzopoulou, C. (2017) A comparative study of the phenomenon of false friends in SMG and CSG [Unpublished doctoral dissertation]. Universidad de Málaga. https://lareferencia.info/vufind/Record/ES_511fe0b6ede6de5a7b4c3982d92b350c/Description
  10. Crystal, D. (2008). A dictionary of linguistics and phonetics (6th ed.). Basil Blackwell. https://www.amazon.com/Dictionary-Linguistics-Phonetics-David-Crystal/dp/1405152974
  11. Durán Escribano, P. (2004). Exploring cognition processes in second language acquisition: the case of cognates and false-friends in EST. Iberica, 7, 87-106. https://www.researchgate.net/
  12.  Ersoy, F. (2007). Chuvash Turkish and the False Cognates in Turkish of Turkey . Türkbilig, 14, 60-68. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkbilig/issue/52796/697134 [In Turkish]
  13. Frantzen, D. (1998). Intrinsic and Extrinsic factors that contribute to the difficulty of learning false cognates. Foreign Language Annals, 31(2), 243–254. https://doi.org/10.1111/j.1944-9720.1998.tb00571
  14. Güngör, T. (2003). Lexical and morphological statistics for Turkish [Conference presentation]. Proceedings of TAINN, 409-412. https://arastirma.bogazici.edu.tr/tr/
  15. Hadi, I. (2007). An etymological dictionary of Turkish. Akhtar Publication. https://www.gisoom.com/book/1674397/ [In Persian].
  16. Heyat, J. (2001). A journey through the history of Turkish languages and dialects (3nd ed). Peykan. https://www.gisoom.com/book/1205060/ [In Persian].
  17.  Kirişçioğlu, F. (2006). Some Problems faced while translating from Turcoman Turkish to Turkey Turkish. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 20, 21-35. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sutad/issue/26275/276798 [In Turkish]
  18. Koessler, M. & Derocquigny, Jules (1928). False friends or the betrayals of English vocabulary. Librairie Vuibert. https://archive.org/details/lesfauxamisoules00kssl/page/n9/mode/2up [In French]
  19. Moharrami, S. (2018). Historic texture recreation with urban tourism approach Case Study: The historical texture of Zanjan city [Unpublished master’s thesis]. Zanjan university. [In Persian].
  20.  Nişanyan, S. (2009). The family tree of words: An etymological dictionary of modern turkish. Everest Yayınları. https://www.everestyayinlari.com/kitap/sozlerin-soyagaci-ciltli-sevan-nisanyan/11246 [In Turkish]
  21. Özlem, Y. (2013). False friends in Kyrgyz Turkish and Turkish Turkish [Unpublished doctoral dissertation]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. [In Turkish]
  22.  Resulov, A. (1995). Akraba diller ve yalancı eş değerler sorunu. Türk Dili, 524, 916-924. https://scholar.google.com/citations?
  23. Rezaei, M. (2018). The relationship between Turkic and Mongolian languages and errors in detection of Turkic and Mongolian loan words in Persian. Journal of Language Research, 11(30), 7-20. [In Persian] https://doi.org/10.22051/jlr.2018.15295.1333
  24.  Roca-Varela, M. L. (2012). New insights into the study of English false friends: their use and understanding by Spanish learners of English [Unpublished doctoral dissertation]. University of Santiago de Compo stela. https://producciocientifica.uv.es/documentos/5d1df67729995204f766ccb2?lang=eu
  25. Shahmohammadi, F., & Shahmohammadi, z. (2004). Turkish loanwords in the Zanjan dialect. Nikan ketab. https://www.gisoom.com/book/1367176/ [In Persian].
  26. Tokat, F. (2017). Azerbaycan türkçesi ve türkiye türkçesi arasindaki yalanci eş değerlerin xvi. yüzyilda azerbaycan sahasinda türkçeye çevrilmiş bir metindeki örnekleri. Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD), 1, 85-99. https://doi.org/10.30563/turklad.342842
  27. https://tureng.com/en/turkish-english
  28. http://zembereknlp.blogspot.com/2006/11/kelime-istatistikleri.html

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار