بررسی تطبیقی گرایش‌های طبیعت گرایانه در آثار صادق چوبک و جک لاندن از دیدگاه نقش‌گرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان‌شناسی، گروه زبان‌شناسی، دانشکده زبان‌های خارجی، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان، کرمان، ایران

2 استادیار زبان‌ و ادبیات انگلیسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده زبان‌های خارجی، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان، کرمان، ایران

3 دانش‌آموخته‌کارشناسی‌ارشد، گروه زبان‌شناسی، دانشکده زبان‌های‌خارجی، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان، کرمان، ایران

چکیده

مکتب طبیعت‌گرایی مدعی است که هنر و ادبیات باید جنبۀ علمی داشته باشند و تلاش می­کند روش تجربی و جبر علمی را در ادبیات رواج ­دهد. در ایران، صادق چوبک یکی از نویسندگانی است که گرایش ­های طبیعت‌گرایانه مشهودی در آثار خود بروز می­دهد. مشابه چنین تصوری، در ادبیات آمریکا برای جک‌ لاندن وجود دارد. بااین­حال، ادعای تعلق لاندن در ادبیات آمریکا و چوبک در ادبیات معاصر ایران به مکتب طبیعت‌گرایی موردبحث پژوهشگران ادبی بوده‌است. پژوهش حاضر بر آن است با بهره­ گیری از برخی اصول دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، تحلیلی از داستان­های «مردی در قفس» و «افروختن آتش» داشته باشد تا براین‌اساس میزان تعلق دو نویسنده به گرایش ­های طبیعت‌گرایانه را مورد سنجش قرار دهد. در مرحلۀ نخست، فراوانی رخداد متغیرهای مقولۀ فرایندهای فرانقش­ اندیشگانی و مقوله­ های وجه‌نمایی و زمان‌داری فرانقش بینافردی تعیین شدند. سپس، براساس ساختار بند و اصول دستور نقش‌گرای نظام‌مند، تحلیلی آماری از میزان فراوانی مؤلفه‌های موردنظر ارائه شده و با استناد به متن دو داستان تبیینی کیفی از میزان گرایش ­های طبیعت‌گرایانه دو نویسنده ارائه شده‌است. یافته‌های پژوهش در پیوند با مؤلفۀ فرآیندهای فرانقش اندیشگانی نمایانگر آن است که سه فرایند مادی، رابطه­ ای و رفتاری در هر دو اثر بالاترین فراوانی را دارند که این خود تأییدکنندة بازنمایی ویژگی‌های طبیعت‌گرایی در این آثار است. همچنین، فراوانی پایین فرایندهای کلامی و وجودی در هر دو اثر نشان از نگاه واقع‌گرا و طبیعت‌گرایانه نویسندگان دارد. افزون‌براین، مقایسۀ داده‌های به‌دست‌آمده از بررسی وجوه بندهای دو داستان نیز نشان می‌دهد که وجۀ خبری با اختلاف چشمگیری نسبت به دیگر وجه ­ها در بالاترین جایگاه قرار دارد که این ویژگی، قابل‌تعمیم به بیشتر آثار روایی است. گفتنی است که فراوانی رخداد دیگر وجه­ ها ناچیز بوده و نتیجه­ گیری بر مبنای آن­ها پشتوانۀ محکمی نخواهد داشت. اگرچه به نظر می­رسد فراوانی کم وجه‌هایی همچون شرطی و آرزویی در دو اثر را می‌توان ناشی از نگاه خالی از ناامیدی نویسندگان دانست. یافته‌های مربوط به مقولۀ زمان‌داری نیز نشان داد که در هر دو داستان زمان گذشته بالاترین میزان رخداد زمان دستوری را دارا است که با توجه به ماهیت روایی داستان­های کوتاه، تأییدکننده این حقیقت است که نویسنده روایت‌گر وقایع طبیعی در زمان گذشته است. افزون‌براین، به نظر می­رسد بتوان درصد پایین فراوانی کاربرد زمان آینده در دو داستان را نشانه ­ای از نامیدی به‌عنوان نماد بارزی از ویژگی‌های مکتب طبیعت‌گرایی دانست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Naturalistic Tendencies in Works by Sadegh Chubak and Jack London: A Functional Linguistics Approach

نویسندگان [English]

  • Hamed Mowlaei Kuhbanani 1
  • Rooholah Roozbeh 2
  • Leyla Behzadfarokhi 3
1 Assistant professor in Linguistics, Linguistics Department, Foreign Languages Faculty, Vali-e-Asr University of Rafsanjan
2 Assistant professor in English Literature, English Language Department, Foreign Languages Faculty, Vali-e-Asr University of Rafsanjan
3 MA Graduated in Linguistics, Linguistics Department, Foreign Languages Faculty, Vali-e-Asr University of Rafsanjan.
چکیده [English]

Stylistics is a branch of applied linguistics that connects linguistics and literature, functioning like as a bridge between the two. This shows that studying literary text is not limited to literature. Generally, the analysis of literary texts is based on two methods. The First method, used by literary experts, is mainly based on traditional and modern literary criticism, as well as determining the type of literary text. The second method, which is based on objectivism and the use of demonstrability methods using the foundations of other disciplines, is employed in linguistics. Different linguistic approaches such as formalism, structuralism, and cognitive linguistics can provide the framework for literary analysis. Among these, functional linguistics is one of the most efficient approaches in stylistics due to its emphasis on context.
Functional theories of language consider language fundamentally as a tool. In this case, it is reasonable to assume that language structure could be analyzed with reference to the functions they carry out better. There are various approaches in functional linguistic schools; one of the most famous one is Systemic Functional Linguistics (SFL). SFL views language as a social semiotic system. The present study aims to aply Halliday’s Systemic Functional Grammar (SFG) to investigate the thematic features of two short stories ‘Mardi dar qafas’ (A Man in the Cage)” by Sadegh Chubak and “To Build a Fire” by Jack London through a comparative approach. In this research, their devotion to naturalism has been considered as the most important common point of Sadegh Chubak and Jack London. As far as we know, Chubak’s literary works have not been investigated separately or comparatively in Halliday’s SFG. Therefore, no  research directly related to the topic exists. Furthermore, based on the review of previous studies, it seems that Jack London’s literary works have not served as a basis for comparative studies with Iranian writers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative literature
  • systemic functional grammar
  • naturalism school
  • short story

مراجع

  1. امیرخانلو، معصومه (1394). «سبک‌شناسی غزلیات حافظ بر اساس فعل، رویکردی نقش‌گرا». ادب فارسی. سال 5. شماره 2. شماره پیاپی 16. ص 186-169. Retrieved from <https://jpl.ut.ac.ir/article_57813.html>
  2. آقا‌گل­زاده، فردوس، عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا و حسین رضویان (1390). «سبک‌شناسی داستان کوتاه بر اساس فعل: رویکردی نقش‌گرا». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی. سال 4. شماره 1. شماره پیاپی 11. صص 254-243. Retrieved from <https://www.bahareadab.com/article>
  3. تولان، مایکل (1386). روایت­ شناسی؛ درآمدی زبانشناختی-انتقادی. ترجمه فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
  4. جمالی، فاطمه و روح‌الله سیف (1399) «بررسی روابط بینامتنی داستان مردی در قفس صادق چوبک و داستان سوگواری آنتوان چخوف بر اساس نظریه ژرار ژنت». ارائه شده در ششمین همایش ملی پژوهش­های نوین در ادبیات ایران. 18 تیرماه 1399. تهران، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران و مرکز توانمند سازی مهارتهای فرهنگی و اجتماعی در جامعه.
  5. جهانگیری، نادر، ناصررضا ارقامی و غلام‌محمد فقیری (1390). «تفسیر روان‌شناختی بوف کور بر مبنای سبک‌شناسی تگا». مجله جستارهای ادبی. شماره 172. صص 23-47. Retrieved from <https://jls.um.ac.ir/_action>
  6. جهانی، محمدتقی و سارا حسینی (1399). «تحلیل فرانقش اندیشگانی شعرخوان هشتم مهدی اخوان ثالث بر اساس دستور نقش‌گرای هلیدی». پژوهش­نامه ادب حماسی. سال 16. شماره 2. پیاپی 30. صص 131-149. https://doi.org/20.1001.1.23225793.1399.16.2.6.2
  7. حسن‌زاده میرعلی، عبدالله و معصومه جمعه (1392). «ناتورالیسم و فابل با نگاهی بر آثار صادق چوبک». تاریخ ادبیات. شماره 3/73. Retrieved from <https://hlit.sbu.ac.ir/article_98770.html>
  8. رضویان، حسین و شیوا احمدی (1395). «نگاهی به نقش جنسیت نویسنده در ارائه جزئیات در داستان، بر اساس دستور نقش‌گرا». دوماهنامه جستارهای زبانی. شماره 6. پیاپی 34. صص 343-370. Retrieved from <http://lrr.modares.ac.ir/article-14-8016-fa.html>
  9. زارعی، روح‌الله و مرتضی جعفری (1398) «بررسی تطبیقی داستان «چاه و آونگ» اثر ادگار آلن‌پو و «مردی در قفس» اثر صادق چوبک از دیدگاه کهن‌الگویی یونگ». نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 11. شماره 21. صص 49-68. https://doi.org/10.22103/JCL.2020.2534
  10. شمیسا، سیروس (1381). سبک‌شناسی نثر. تهران: نشر میترا. Retrieved from < https://www.gisoom.com/book/>
  11. صالح­بک، مجید و فاطمه بیات­فر (1394). «تحلیل تطبیقی «عروسک­فروشی» صادق چوبک و «جثه علی الرصیف» سعدالله ونوس». متن پژوهی ادبی. سال 19. شماره 63. صص 123-146. https://doi.org/20.1001.1.22517138.1394.19.63.5.7
  12. صفایی، مژگان. سید محمدرضا عادل و محمود رمضان­زاده لک (1396). «بررسی و تحلیل فرآیندهای فرانقش اندیشگانی در شعر «کسی که مثل هیچ‌کس نیست» فروغ فرخزاد در چارچوب نظریه نقش‌گرای هلیدی». مجله شعرپژوهی (بوستان ادب). سال 9. شماره 2. پیاپی 32. صص 19-37. https://doi.org/10.22099/jba.2017.3953
  13. فتوحی، محمود (1392). سبک‌شناسی: نظریه­ها و روش­ها. چاپ اول. تهران: انتشارات سخن. Retrieved from < https://www.gisoom.com/book/>
  14. فقیری، غلام­محمد (1386). «الگوی ساختاری ­نقشی برای سبک‌شناسی­گفتمان انتقادی». مطالعات ترجمه. دوره 19. صص 41- Retrieved from <https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1010236.html.zs>
  15. مجیدی، فاطمه، هادی یاوری، و زهره قدوسی فیض‌آباد (1393). «بررسی ویژگی‌های سبکی کشف­المحجوب با رویکرد نظریه انتقادی در چارچوب دستور نقش‌گرای هلیدی». پژوهش­های ادب عرفانی (گوهر گویا). سال 8. شماره 2. پیاپی 27. ص 156-123. Retrieved from <https://jpll.ui.ac.ir/_action=article&au>
  16. مهرابی، معصومه و آرمان ذاکر (1395). «تحلیل سبک‌شناختی چند حکایت گلستان در پرتو دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی». دوماهنامه جستارهای زبانی. دوره 7. شماره 29. صص 173-196. Retrieved from <http://lrr.modares.ac.ir/article-14-5757-fa.html>
  17. نبی‌زاده اردبیلی (1398). «مردی در قفس، عصاره ناتورالیسم چوبک». نشریه نقد، تحلیل و زیبایی‌شناسی متون. شماره 3. دوره 12. صص 41-65. Retrieved from <https://www.qparsi.ir/article_162214.html>
  18. نوابی سهی، سید عباس، فردوس آقاگل زاده و احمد محسنی (1403). «تحلیل گفتمان شش داستان براساس مؤلفه پیشرفت آغازگر: رویکرد دستور نقش گرای هلیدی و متیسن (۲۰۱۴)». زبان ­پژوهی. مقالات آماده انتشار. https://doi.org/10.22051/jlr.2024.45082.2354
  19. Aghagolzadeh, F. Kordzaferanlu Kambuziya, A., & Razaviyan. H. (2011). Short story stylistics based on verb analyzing: A functional approach. Persian Stylistics, 1(11), 243-254. https://www.bahareadab.com/article [In Persian]
  20. M. (2015). The Stylistics Study of Verbs in Hafiz’s Sonnets, A Functional Approach. Persian Literature. 5. 2. 169-186. Retrieved from <https://jpl.ut.ac.ir/article_57813.html> [In Persian].
  21. Faghiri, G. M. (2007). A structural-functional model for the stylistic analysis of critical discourse. Translation Studies Quarterly, 5, 19. 41-60. https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1010236.html.zs [In Persian]
  22. Fotoohi, M. (2013). Stylistics: Theories and approaches. Sokhan Press. https://www.gisoom.com/book/ [In Persian]
  23. Halliday, M. A. K., & Matthiessen, C. (2014). An introduction to functional grammar. Arnold. https://www.uel.br/projetos/ppcat/pages/
  24. Hassanzadeh Mirelmi, A., & Jomeh, M. (2013). Naturalism and fable; literary works of Sadeq Choobak. Literature History, 6(2), 167-182. https://hlit.sbu.ac.ir/article_98770.html. [In Persian]
  25. Jahangiri, N., Arghami, N. R., & Faghiri, G. M. (2012). Psychological interpretation of Blind Owl based on C.D.A stylistics. New Literary Studies, 44(1), 97-118. https://jls.um.ac.ir/article_30112.html?lang=en [In Persian]
  26. Jahani, M., & Hosseini, S. (2020). The analysis of ideational meta function in Mehdi Akhavan-e Sales’s Poem, “ The eighth trial” according to Halliday’s functional Grammar. The Journal of Epicliterature, 16(2), 131-149. https://doi.org/20.1001.1.23225793.1399.16.2.6.2 [In Persian]
  27. Jamali, F., & Saif, R. (2019, July 18). Investigating the intertextual relationships between the story of a man in a cage by Sadegh Chubak and the mourning story of Antoine Chekhov based on the theory of Gérard Genet [Conference presentation]. The 6th National Conference on Modern Research In the field of language and literature of Iran (With participatory culture approach), Tehran, Iranian Persian Language and Literature Promotion Association and Center for Empowerment of Cultural and Social Skills in Society. [In Persian]
  28. Majidi, F., Yavari, H., & Ghodosi Feyzbadi, Z. (2015). An investigation of stylistic features of Kashf al-Mahjoub on the basis of Halliday functional grammar. Research on Mystical Literature (Guhar-i-Guyā). 8(2), 123-156. https://jpll.ui.ac.ir/article_16457.html?lang=en [In Persian]
  29. Martin, J. R. (1992). English Text: System and Structure. Benjamins.
  30. Mehrabi, M. & Zaker, A. (2016). A stylistic analysis of some of Golestan stories using Halliday’s systemic functional linguistics framework. Language Related Research, 7(1), 173-196. http://lrr.modares.ac.ir/article-14-5757-fa.html [In Persian]
  31. O. M. (2015). Exploring naturalism in London’s ‘The Call of the Wild’ and Crane’s ‘Maggie: A Girl of the Streets’ [Unpublished doctoral dissertation]. Cyprus University.
  32. Nabizadeh Ardebili, N. (2019). A man in Cage summarizes naturalism. Critique, Analysis and Aesthetics of Texts, 2(1), 55-72. https://www.qparsi.ir/article_162214.html [In Persian]
  33. Navabi Sohi, S. A., Aghagolzade, F., & Mohseni, A. (2024). A discourse analysis of six stories based on the thematic progression factor: Halliday and Matthiessen's functional grammar approach. ZABANPAZHUHI (Journal of Language Research). https://doi.org/10.22051/jlr.2024.45082.2354 [In Persian]
  34. Raskin, J. (2011). Calls of the wild on the page and screen: From Jack London and Gary Snyder to Jon Krakauer and Sean Penn. American Literary Realism, 43(3), 198-203.
  35. Razavian, H. (2016). The study of gender role in providing details in story based on the functional grammar. Language Related Research, 7(5), 343-370. http://lrr.modares.ac.ir/article-14-8016-fa.html [In Persian]
  36. Safaei, M., Adel, M., & Ramezanzadeh Lak, M. (2017). An ideational metafunction processes analysis of the poem "the one who is not like anyone" by Forough Farokhzad based on Halliday's systemic functional theory. Journal of Poetry Studies (boostan Adab), 9(2), 97-120. https://doi.org/10.22099/jba.2017.3953 [In Persian]
  37. Saleh Bek, M. & Bayatfar, F. (2015). Comparative analysis of “Dolls retail” by Sadeq Chubak and “A Corpse on the Pavement’’ by Saadallah Wannous. Literary Text Research, 19(63), 123-146. https://doi.org/20.1001.1.22517138.1394.19.63.5.7 [In Persian]
  38. R. Widdowson. P. Brooker. P. (2005). A Reader’s Guide to Contemporary Literary Theory. 5th edition. Pearson, Longman Press.
  39. Shamisa, S. (2002). Stylistics. Mitra Publication. [In Persian]
  40. Thomson, G. (2004). Introduction Functional Grammar (2nd). Oxford University Press.
  41. Toolan, M. (2007). Narrative: A critical linguistic introduction (Alavi, F. & Nemati, F. Trans.). SAMT [In Persian]
  42. Zarei, R., & Jafaree, M. (2020). A comparative study of Edgar Allan Poe's "The Pit and the Pendulum" and Sadeq Chubak's "A Man in Cage" from a Jungian perspective. Journal of Comparative Literature, 11(21), 47-68. https://doi.org/10.22103/JCL.2020.2534 [In Persian]

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار