نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید محرمی قیداری ¹
• محمد رضا اروجی ²
• هومن بیژنی ¹

¹ گروه زبان و زبانشناسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

² دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه زبانشناسی، زنجان، ایران

چکیده

برجسته ‌کردن سازه در جمله کانون جمله محسوب می‌شود. کانونی‌سازی تقابلی توسط سه ابزار آوایی، نحوی و صرفی صورت می‌گیرد. از نظر آوایی، هر سازه‌ای می‌تواند با گرفتن تکیه سنگین بصورت درجا کانونی شود. کانونی‌سازی نحوی جمله بصورت قلب نحوی صورت می‌گیرد. کانونی‌سازی صرفی به این صورت است که سازه می‌تواند با گرفتن کانون‌نما بصورت درجا برجسته شود. در این پژوهش، سعی بر آن بود تا کانونی‌سازی در زبان ترکی آذری گویش زنجانی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان داد که هر سه ابزار کانونی‌سازی در زبان ترکی آذری فعال است یعنی اینکه سازه می‌تواند بصورت درجا یا با گرفتن تکیه کانونی یا با گرفتن کانون‌نمای ki و dA برجسته شود. نتایج نشان داد که کانون‌نمای ki می‌تواند به هر ‌سازه‌‌ای (اسم، فعل، و ...) همچنین (فاعل، مفعول و ...) بچسبد و آن را برجسته کند. گاهی در ظاهر، سازه‌ای که توسط کانون‌‌نما برجسته شده، به ابتدای جمله نیز حرکت می‌کند و مطابق با نظر کریمی (2005) و ریتزی (1996) به جایگاه مشخص‌گر گره کانون حرکت می‌کند. ولی باید اذعان داشت که مطابق با نظر اروجی (2012) و آدرنگ (2019) کانونی‌سازی در زبان ترکی آذری بصورت درجا صورت می‌گیرد و هرگونه حرکت به ابتدای جمله به قصد مبتداسازی انجام می‌شود. از آنجا که مبتدا نیز دارای خاصیت [+برجسته] است، سازه‌ی مبتدا شده می‌تواند کانون هم باشد. همچنین نتایج نشان داد که فقط کانون تقابلی قابلیت حرکت و مقلوب شدن دارد. بنابراین، سازه می‌تواند مبتدا/مقلوب شود تا برجستگی آن بیشتر دیده شود.

کلیدواژه‌ها

• زبان ترکی آذری
• کانون اطلاعی
• کانون تقابلی
• کانونی‌سازی
• مبتداسازی

موضوعات

• زبان و زبان شناسی

عنوان مقاله [English]

Focalization in Azeri Turkish

نویسندگان [English]

• Sa'eed Moharrami Gheydari ¹
• Mohammad Reza Oroji ²
• Houman Bijani ¹

¹ Department of English and Linguistics, Zanjan Branch, Islamic Azad university, Zanjan, Iran

² department of linguistics, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

چکیده [English]

Focalization is making a constituent prominent in a sentence. Contrastive focus is done by three different tools, namely, phonetic, syntactic, and morphological. In terms of phonetics, each constituent can be contrastively focalized in situ by receiving a heavy/tonic stress in a way that it can be prominent compared by other constituents in the same sentence. With regards to syntax, scrambling can pre-pose a constituent to the beginning of a sentence to make it more prominent. As far as morphology is concerned, constituents can receive a focus marker to become prominent in situ. In this research, an attempt was made to probe into focalization in Azeri Turkish, Zanjan dialect. It was shown that All three tools are operant in Azeri Turkish. Constituents in Azeri Turkish can be prominent in situ either by receiving a heavy stress or by receiving a focus marker ‘ki’ or ‘dA’. The results also illustrated ‘Ki’ attaches to any constituent and makes it focalized/prominent. Superficially, the ‘ki’ bearing constituent was sometimes preposed to the beginning of the sentence and as Karimi (2005) and Rizzi (1996) claimed, it moved to the spec-Foc Phrase. However, in line with Oroji (2012) and Adrang (2019), it was concluded that since focalization in Azeri Turkish happens in situ, its movement to the beginning of the sentence was just for topicalization. Thus, topics might contain focus as well. It was also shown that only contrastive focus pertained to movement. That is, constituents can be preposed via scrambling to become more prominent.

کلیدواژه‌ها [English]

• Azeri Turkish
• contrastive focus
• focalization
• information focus
• topicalization