نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تخصصی رشته فرهنگ و زبان های باستانی ایران، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 دانشیار، گروه زبانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 استاد گروه فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4 استادیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
در زبانهای تصریفی هر یک از حالات بسته به بافت جمله و سایر اجزاء از نظر معنایی کارکردهای متفاوتی دارند. در زبان فارسی باستان نیز حالت مفعولی یکی از حالتهای هفتگانة فارسی باستان که در ساختهای لازم ، یکمفعولی و دومفعولی به کار میرود، از نظر معنایی و بسته به بافت جمله، می تواند کارکردهای متفاوتی داشته باشد و نقشهای معنایی مختلفی را نشان دهد.در این مقاله، با تعیین افعالی که با دو حالت مفعولی همراهند، به تبیین تفاوت آنها از نظر کارکرد معنایی، و همینطور ویژگیهای این دو حالت مفعولی با توجه به بافت جمله پرداخته شده است. در جملات دارای افعال با دو حالت مفعولی یکی از حالتهای مفعولی حتماً در نقش معنایی موضوع/کنشپذیر، و حالت مفعولی دوم در نقشهای معنایی مقصد، شیوه، تمیز و منبع ـ زیانور ظاهر شده است. به دلیل کمی نمونه جملات مجهول حاوی افعال با دو حالت مفعولی در زبان فارسی باستان، بررسی ویژگیهای آنها قدری مشکل است؛ ولی با احتیاط و تردید میتوان گفت افعال مرتبط با درخواستن و پرسیدن و ساختارهای دومفعولی زیانور میتوانند جزو ساختارهای دو حالت مفعولی قرار گیرند که هر دو حالت مفعولی ویژگی یکسانی دارند. نظایر افعال مورد مطالعه، در زبان اوستایی نیز مورد بررسی قرار گرفته شده است و نتیجه نشان میدهد که نظایر این افعال در زبان اوستایی، لزوماً با دو حالت مفعولی با کارکردهای معنایی یکسان همراه نیستند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Double Accusative Cases in Old Persian Constructions
نویسندگان [English]
- Sahar Vahdati Hosseinian 1
- Ehsan Changizi 2
- Jaleh Amouzgar Yeghaneh 3
- Ameneh Zaheri Abdvand 4
1 Ph.D. Student, Department of Ancient Iranian Culture and Languages, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Linguistics, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 Professor, Department of Ancient Culture and Languages of Iran, Tehran University, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Department of Ancient Culture and Languages of Iran, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Inflected languages use different cases to convey different meanings depending on the context of the sentence. Old Persian has seven cases, including the accusative case. This case is used in intransitive, transitive, and ditransitive constructions, and can have different functions and semantic roles based on the sentence's context. This article focuses on investigating the verbs that are used with two accusative cases in Old Persian and the characteristics and semantic roles these cases imply. In transitive constructions, one of the objects in the accusative case indicates the semantic role of the theme/patient, while the other object in the accusative case indicates the semantic role of the destination, manner, object complement, and source-maleficiary. Passive sentences containing verbs with double accusative cases in Old Persian are rare, making it somewhat difficult to examine their characteristics. However, we can cautiously say that verbs related to asking and requesting and the maleficiary ditransitive structures can be included among the structures of double accusative, and both accusative cases have the same characteristics. The study also investigates the analogs of the studied verbs in the Avesta language. The result shows that these Avestan verbs are not necessarily associated with double accusative cases with the same semantic roles.
کلیدواژه‌ها [English]
- accusative case
- semantic role
- ditransitive verb
- patient
- Old Persian
)