واژگانی‌شدگی ابعاد معنایی وجهیت در صفات وجهی فارسی نگین ایلخانی‌پور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی زبان‌شناسی، دانشگاه تهران (نویسندة مسئول)؛

2 استاد گروه زبان‌شناسی، دانشگاه تهران؛

چکیده

واژگانی‌شدگی ابعاد معنایی وجهیت در صفات وجهی فارسی   نگین ایلخانی‌پور[1] غلامحسین کریمی دوستان[2]   تاریخ دریافت:30/10/91                                                      تاریخ تصویب:20/5/92   چکیده در این مقاله، سه بُعد معنایی نیروی وجه، پایۀ وجه و منبع ‌ترتیب در صفات وجهی فارسی بررسی می‌شوند و نشان داده می‌شود که در صفات وجهی فارسی سه نیروی وجه الزام (برای مثال در صفت «قطعی»)، امکان (برای مثال در صفت «ممکن») و امکان قوی (برای مثال در صفت «احتمالی») واژگانی شده‌اند و نیروهای وجه الزام ضعیف، امکان ضعیف و امکان قوی‌تر در این صفات واژگانی نشده‌اند. پایه‌های وجه معرفتی (برای مثال در صفت« احتمالی») و وضعیتی (برای مثال در صفت« قابل‌اعتماد») نیز در صفات وجهی فارسی واژگانی شده‌اند مگر در صفت «ممکن» که در مدخل واژگانی آن پایۀ وجه نامشخص است و جایگاه نحوی آن تعبیر معرفتی یا غیرمعرفتی آن را تعیین می‌کند. منابع ترتیب کلیشه‌ای، گزارشی، اعتقادی، تکلیفی، هدفمند و درخواستی، هیچ‌یک در صفات وجهی فارسی واژگانی نشده‌اند و بافت تعیین‌کنندۀ آنهاست.   واژه‌های کلیدی: وجهیت، صفات وجهی، واژگانی‌شدگی، نیروی وجه، پایۀ وجه، منبع ترتیب
[1] دانشجوی دکترای تخصصی زبان‌شناسی، دانشگاه تهران (نویسندة مسئول)؛ n.ilkhanipour@ut.ac.ir [2] استاد گروه زبان‌شناسی، دانشگاه تهران؛ gh5karimi@ut.ac.ir

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Lexicalization of The Semantic Dimensions of Modality in Persian Modal Adjectives Negin Ilkhanipour[1] Gholamhosein Karimi-Doostan2

نویسندگان [English]

  • Narges Ilkhani 1
  • Gholamhossain Karimidostan 2
1
2
چکیده [English]

  Lexicalization of The Semantic Dimensions of Modality in Persian Modal Adjectives   Negin Ilkhanipour[1] Gholamhosein Karimi-Doostan2     Received: 2013/01/19 Accepted: 2013/08/20     Abstract In this article, the three semantic dimensions of modal force, modal base and ordering source are investigated in Persian modal adjectives and it is shown that the three modal forces of necessity (as in qatʔi ‘certain’), possibility (as in momken ‘possible’) and good possibility (as in ʔehtemâli ‘probable’) have been lexicalized in Persian modal adjectives while weak necessity, slight possibility and better possibility have not been lexicalized in these adjectives. The epistemic and circumstantial modal bases have also been lexicalized in Persian modal adjectives (as in ʔehtemâli ‘probable’ and qâbel-e-ʔeʔtemâd ‘reliable’, respectively) other than momken ‘possible’, in whose lexical entry modal base is unspecified and whose syntactic position determines its epistemic or non-epistemic interpretation. Among stereotypical, hearsay, doxastic, deontic, teleological and bouletic ordering sources, none has been lexicalized in Persian modal adjectives and they are determined by the context.   Keywords: modality, modal adjectives, lexicalization, modal force, modal base, ordering source.  
[1]PhD student, Department of Linguistics, University of Tehran (corresponding author); n.ilkhanipour@ut.ac.ir 2Professor, Department of Linguistics, University of Tehran ,gh5karimi@ut.ac.ir

 
اخلاقی، فریار (1386). «بایستن، شدن و توانستن: سه فعل وجهی در فارسی امروز». دستور.3. صص132-82.
ایلخانی‌پور، نگین (1391). نگرشی معنایی- نحوی به وجهیت در صفات فارسی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
کریمی‌دوستان، غلامحسین، و نگین ایلخانی‌پور (1391). «نظام وجهیت در زبان فارسی». پژوهش‌های زبانی. 4. صص- 77 98.
Brinton, Laurel J.& Elizabeth C. Traugott)2005(. Lexicalization and Language Change. Cambridge: Cambridge University Press.
Crystal, David)2008(. A Dictionary of Linguistics and Phonetics (6thed.). Oxford: Blackwell Publishing.
Hacquard, Valentine (2010). "On the Event Relativity of Modal Auxiliaries".Natural Language Semantics.18(1). pp. 79-114.
Johnson-Laird, Philip N. (1978). "The Meaning of Modality".Cognitive Science. 2. pp. 17-26.
Kratzer, Angelika (1977). "What ‘Must’ and ‘Can’ must and can Mean". Linguistics and Philosophy.1. pp. 337-355.
_______ (1981). "The Notional Category of Modality".Words, Worlds, and Contexts: New Approaches in Word Semantics.Hans-Jürgen Eikmeyer &Hannes Rieser(eds.). Berlin: Walter de Gruyter.pp. 38-74.
_______ (1991). "Modality".Semantics: An International Handbook of Contemporary Research. Arnim von Stechow & Dieter Wunderlich(eds.). Berlin: de Gruyter.pp. 639-650.
_______ (2012). Modals and Conditionals: New and Revised Perspectives. Oxford: Oxford University Press.
Kripke, Saul A. (1963). "Semantical Considerations on Modal Logic".Acta Philosophica Fennica.16. pp. 83-94.
Lewis, David K. (1973). Counterfactuals. Cambridge, MA: Harvard University Press.
_______ (1986). ThePlurality of Worlds. Oxford: Blackwell.
Lyons, John (1977). Semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
Palmer, Frank R. (2001). Mood and Modality (2nded.). Cambridge: Cambridge University Press.
Portner, Paul (2009). Modality. Oxford: Oxford University Press.
Rahimian, Jalal&Zohreh Vahedi (2010)."The Semantic-Pragmatic Analysis of Persian Modal Verbs Based on Papafragou’s Model". Lodz Papers in Pragmatics.6(1). pp. 67-116.
Saeed, John I. (2009). Semantics (3rded.). London: Wiley-Blackwell.
Taleghani, Azita H. (2008a). Modality, Aspect and Negation in Persian. Amsterdam: John Benjamins B.V.
_______ (2008b). "Mood and Modality in Persian".Aspects of Iranian Linguistics.Simin Karimi, Donald L. Stilo& Vida Samiian(eds.). Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.pp. 391-417.
Tavangar, Manoochehr& Mohammad Amouzadeh (2009)."Subjective Modality and Tense in Persian". Language Sciences.31. pp. 853-873.