مطالعة ساخت‌های گفتمان‌مدار معنایی در روزنامه الحیاه عربستان با تکیه بر الگوی ون دایک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران.

2 هیأت علمی دانشگاه تهران گروه زبان و ادبیات عربی

چکیده

پژوهش حاضر، بر آن است تا نمود زبان‌شناختی ساخت‌های گفتمان‌مدار در متن‌های عربی را تحلیل کند. بر این مبنا، مقالة حاضر، به تبیین استراتژی‌های معنایی که در شکل‌گیری گفتمانِ متن، نقش دارند، پرداخته‌است. به این منظور، 30 سرمقاله روزنامه الحیاه عربستان با موضوع مسائل ایران، انتخاب شده و با استفاده از الگوی ون‌دایک بررسی شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که بیشترین نمود زبان‌شناختیِ ساخت‌های معنایی گفتمان‌مدار در روزنامه الحیاه، مربوط به دو استراتژیِ فاصله‌گذاری و قطبی‌شدگی است. همچنین نویسنده‌ها به کاربرد مؤلفه‌هایی مانند تلویح تمایل چندانی نشان ندادند. این امر همسو با تقابل و درگیری‌های لفظی دو کشور در سال‌های اخیر است. با توجه به مؤلفه‌های بررسی‌شده، ایدئولوژی حاکم بر ذهن نویسنده‌ها، «معرفی ایران به عنوان تهدیدی برای امنیت منطقه» بود. این ایدئولوژی از سطح کلان به سطح خرد انتقال یافته و در محور معنا -که مورد نظر این پژوهش است، به صورت ساخت‌های زبانی مانند پیش‌انگاشت، تعمیم، فاصله‌گذاری، به‌نمایی و موارد مشابه مورد استفاده قرار گرفته‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of discourse-semantic structures in Arabia Alhayat newspaper with emphasis on Van Dijk schema

نویسندگان [English]

  • Zeinab Ghasemiasl 1
  • Shahryar Niazi 2
1 Postdoctoral Researcher in Arabic language and literature at university of Tehran
2 Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran.
چکیده [English]

As two political and religious poles in the Middle East, Iran and Saudi Arabia are considered always the traditional competitors in expansion and stability of the regional power. The relationship between these two countries has faced ups and downs in different eras due to the different reasons. Their relationships are sometimes based on cooperation policy, sometimes competition and conflict and sometimes like recent years (since the beginning of the Syria crisis) based on direct argument between the authorities of both states, stopped relations and proxy conflicts in third countries.
Recognizing the discourse strategies of Saudi Arabia press which play a significant and inspiring role for the press of other Arabian countries can be a way to predict the political and discourse-based behavior of Saudi Arabia as a contradictory discourse against Iran. With regards to its antiquity, professional team and simultaneous publishing in several points across the world, Saudi Arabia Al-Hayat newspaper is from among the most influencing media of this country in managing the media war against Iran. Most often, something is published against Iran by the analysts of this newspaper in each volume which is taken into account as a role model for other Arabian newspapers in terms of representation modes.
In this study, 30 articles were selected to be reviewed and investigated so that the method of using the language strategies in the governing discourse is discussed. The present query answers this question: how is the ideology governing the author’s mind reflected within the framework of discourse-based structures in the text and what are its language representations? The importance of the afore-mentioned question is that by achieving the answer, the gap existing in linguistic studies about the Arabic press is filled and explaining and elaborating the discourse strategies of this newspaper paves the way for more studies in the field of communications sciences for scholars and researchers.
The methodology used in this study is the discourse analysis based on the model presented by Teun Adrianus van Dijk (2008). To analyze the text, van Dijk has suggested two micro and macro levels each of which has its own special components. The macro level of text is, in fact, the abstract level by which the relationships between social actors and groups, institutes and organizations are described and analyzed within a society by incorporating the meta-language concepts including ideology, policy, power and dominance in discourse. The multilevel model of van Dijk allows the scholar to study his or her considered level without any interference with others. In other words, the capability to separate the strategies in six levels is another privilege which has driven the scholars toward choosing this model. Therefore, 30 selected articles were studied on the basis of van Dijk model so that the discourse strategies of authors of Al-Hayat newspaper are determined at the level of meaning.
Evaluating the findings of this study indicates the ideological performance of Al-Hayat newspaper authors in how to apply the text strategies to present the Iran issues. In accordance with van Dijk viewpoint, emphasizing and strengthening the positive performance of insider group, i.e., Saudi Arabia and negative representation of outsider group, i.e., Iran, in Al-Hayat newspaper, has been put in the authors’ agenda as the macro-strategies of text. Many assumptions published within the news of this newspaper against Iran have generally introduced Iran as the threat for the security of region and on the contrary, Saudi Arabia as the country which tries to solve the problems and restore the security to the conflicted regions including Syria and Iraq.
High rates of distancing and polarization indicate the strong tendency of authors for creating and emphasizing the confrontation of both countries in various issues .
Most linguistic representations of discourse-based semantic structures in Al-Hayat newspaper are related to those strategies which clearly represent the positive role of insider and negative role of outsider and the authors do not show a high inclination to use the language structures like implication.
Therefore, this viewpoint of function-oriented linguistics can confirm that language form, structure and arrangement are at the service of the role undertaken by them. In all 30 articles investigated in the present study, the ideology governing the authors’ minds has directly affected how to apply the text strategies. As van Dijk, in his ideological square mentioned, it is the macro-level of text that determines which subject matters of six micro levels are used by the author/speaker and with what quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical Discourse Analysis
  • Discourse-semantic structures
  • Ideology
  • Van Dijk
  • Al-Hayat newspaper

مراجع

الاحمد، ولید (۲۰۱۶).  الصدر «لن یرضخ» لضغوط طهران. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۹۲۱، ۶.
اسدی، هما و ساسانی، فرهاد (1396). «غیریت‌سازی در گفتمان سیاست خارجی محمدرضا پهلوی». زبان‌پژوهی. دورة 9. شمارة 22. صص 24-7.
الأصقة، سلطان(۲۰۱۶). «الباسیج» فی نسخته السوریّة: الأسد إذ «یُذبح بالقطنة». صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۶۵۰، ۹.
ایزدی، فواد و سقای‌بی‌ریا، حکیمه (۱۳۸۷). «تحلیل گفتمان سرمقاله‌های روزنامه‌های برجسته آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران». رسانه، دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها. شمارة ۷۳. صص ۱۲۶-۱۰۱.
آقاگل‌زاده، فردوس(1392). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. تهران: نشر علمی.
بدرخان، عبدالوهاب (۲۰۱۶). قوة إیران أم ضعف الدول العربیة؟. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۷۶۵، ۷.
بلور، مریل و بلور، توماس(1390). مقدمه‌ای بر روند تحلیل گفتمان انتقادی. ترجمة علی رحیمی و امیر حسین شاه بالا. تهران: انتشارات جنگل.
بن حزام، فارس (۲۰۱۶). «جمهوریة المرشد»: من الثورة إلى النووی. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۲۸۷، ۲.
       بن حزام، فارس (۲۰۱۷). عن الموصل بعد «داعش». صحیفة الحیاة السعودیة، العدد ۱۴۴۳۲، ۱۰.
ترتزی، جولیو (۲۰۱۷). حزب الله» لا یسرُّه ضحک روحانی. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۲۶۰، ۱۳.
الترکی، ماجد بن عبدالعزیز (۲۰۱۶). المشروع الإیرانی فی المنطقة العربیة!. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۷۴۵، ۵.
الترکی، ماجد بن عبدالعزیز (۲۰۱۸). عن تصاعد الخطاب القومی فی إیران. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۸۷۸، ۶.
حامدی شیروان، زهرا و سید مهدی زرقانی (2015)، «تحلیل داستان رستم و شغاد بر اساس مربع ایدئولوژیک ون دایک». کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی. شماره ۲۸، صص ۱۲۸-۹۹.
حجی، حمزة (۲۰۱۸)، إیران لن تنتصر ونحن متحدون. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۵۲۳، ۹.
حسن رشید، صلاح (۲۰۱۶).عن ولایتی الذی لا تتدخل دولته فی شؤون غیرها. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۹۸۲، ۴.
الحلو، کرم (۲۰۱۶). أحیاناً... فی معنى «النأی بالنفس». صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۳۷۷، ۸.
الحلو، کرم (۲۰۱۶). لا العراق ولا سوریة. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۴۳۸، ۸.
الحناکی، احمد (۲۰۱۶). بدء تراجع «الاستکبار» الإیرانی خارج الحدود!، صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۶۳۰، ۳.
الحناکی، احمد (۲۰۱۸). واشنطن فی سوریة: فتش عن إیران، صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۸۳۰، ۵.
الخازن، جهاد (۲۰۱۶)).المالدیف تقطع علاقاتها الدیبلوماسیة مع إیران، تضامناً مع المملکة. ۱۴۴۳۲، ۱۱.
الخازن، جهاد (۲۰۱۶). «الحرس الثوری» یشید بـ «النهج التعبوی» خارج إیران. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۸۸۶، ۶.
الدریس، زیاد (۲۰۱۷). «حزب الله»: شیعة لبنان أم إیران؟. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۴۳۳، ۱۰.
الدریس، زیاد (۲۰۱۷). وجه إیران الحقیقی. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۳۳۵، ۱۰.
الدریس، زیاد (۲۰۱۸).  انتفاضات إیران و إنتاج الدیکتاتوریة. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۸۴۳، ۲.
رشیدی، ناصر و سعیدی، اصمعان (2015). « «تحلیل گفتمان انتقادی کتاب «فارسی امروز برای دانشجویان خارجی» بر اساس چارچوب تحلیلی ون‌دایک و ون لیوون» پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی». سمت. شماره ۳۲. صص ۱۲۶-۱۰۰.
السدیری، محمد ترکی (۲۰۱۶). «الحرس الثوری» یؤکد «تطوع» کثیرین لقتال المعارضة. صحیفة الحیاة السعودیة .۱۴۸۷۶، ۴.
السدیری، محمد ترکی (۲۰۱۶). زکا المحتجز فی ایران تلقى مساعدات من الحکومة الأمیرکیة. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۵۳۷، ۵.
سرایی، حسن و سروش فتحی (1387). روش کیفی در مطالعات اجتماعی با تاکید برروش تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی. پژوهش‌نامه علوم اجتماعی. سال 2. شمارة 3. صص 105-83.
السوید، عبدالعزیز (۲۰۱۷). الحرب بین إسرائیل و«حزب الله» استوفت شروطها. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۸۶۵۴، ۱۴.
السوید، عبدالعزیز (۲۰۱۸).  إیران: ثورة تحت سقف الجناحین. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۷۶۹، ۲.
شریفی، سیدمهدی، نفیسه انصاری و مینا اسدالله زاده (2017).  «ایران هراسی در گفتگوهای خبری «سی ان ان»، مطالعه‌ای بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی ون دایک». مطالعات انقلاب اسلامی.  شماره ۴۵. صص ۲۰۸-۱۸۹.
صالح العریمی، راشد (۲۰۱۶). الحج ذریعة للتصعید الإیرانی. صحیفة الحیاة السعودیة، العدد ۱۴۴۳۲، ۱۶.
الصیاد، احمد (۲۰۱۶). بناء الأوطان.. من إیران إلى سنغافورة. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۴۳۲، ۶.
العصاف، فیصل (۲۰۱۶). عن جبلة وطرطوس. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۸۷۸، ۷.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمة فاطمه شایسته پیران، محمد نبوی و مهران مهاجر. تهران: مرکز‌ مطالعات‌ و تحقیقات رسانه‌ها.
القاسمی، علی (۲۰۱۶). رهان فی موسکو على لیبرمان لتفعیل التنسیق... فی سوریة. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۹۸۷، ۴.
معلوم، حسین (۲۰۱۷). اقتصاد إیران فی خدمة الأسد و «حزب الله». صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۳۶۴۳، ۳.
ملک، حمدی (۲۰۱۶). الدول العربیة لن تتحول فارسیة. صحیفة الحیاة السعودیة، ۱۴۴۵۳، ۱۱.
ملک، حمدی (۲۰۱۸). هل تراجعت قدرة طهران إقلیمیاً... وسلطتها داخلیاً؟. صحیفة الحیاة السعودیة،۱۴۶۴۴، ۷.
ون دایک، تئون (1386). «نظرات و ایدئولوژی‌ها در مطبوعات». ترجمة زهرا حداد و کوثر شهنی. مجله رسانه. شماره 72. صص 118-85.
ون دایک، تئون (1394). ایدئولوژی و گفتمان. مترجم محسن نوبخت. تهران: نشرسیاهرود.
یارمحمدی، لطف الله (1383). گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی. تهران: نشر هرمس.
یاسمی، کلثوم وآقاگل زاده، فردوس( 2017).  «تحلیل گفتمان انتقادی کتاب «امریکن اینگلیش فایل» با استفاده از مدل ون دایک». مطالعات فرهنگ – ارتباطات، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. شماره ۶۶. صص ۲۰۶-۱۸۵.
References
Aghagolzadeh, F. (2013). Descriptive dictionary of discourse analysis and pragmatics. Tehran: Emi [In Persian].
Al-Hayat newspaper. (23/5/2016). Hajj is a pretext for Iranian escalation [In Arabic].
Al Qasimi, A. (2016). A bet in Moscow on Lieberman to activate coordination... In Syria. Al Hayat Saudi Newspaper, 14987, 6 [In Arabic].
Al-Sayad, A. (2016). Home Building... From Iran to Singapore! Al-Hayat Saudi Newspaper, 14432, 6 [In Arabic].
Al-Sweed, A. A. (2018). Iran: a revolution under the wing of the wings. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14769, 2 [In Arabic].
Al-Sweed, A. A. (2017). The war between Israel and Hezbollah has met its conditions. Al-Hayat Saudi Newspaper, 148654, 14 [In Arabic].
Al-Ahmad, V. (2016). Sadr “will not yield” to the pressure of Tehran. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14921, 6 [In Arabic].
Al-Asqa, S. (2016). “Basij” in its Syrian version: Assad as “slaughtered with cotton”. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14650, 21 [In Arabic].
Aldrees, Z. (2017). Hezbollah: Shiites of Lebanon or Iran? Al-Hayat Saudi Newspaper, 14432, 10 [In Arabic].
Aldrees, Z. (2015). Ideology and discourse (M. Nobakht, Trans.). Tehran: Siahroud [In Persian].
Aldrees, Z. (2017). The real face of Iran. Al Hayat Saudi Newspaper, 14335, 10 [In Arabic].
Aldrees, Z. (2018). The Iranian uprisings and the production of dictatorship. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14843, 2 [In Arabic].
Al-Halu, K. (2016). Neither Iraq nor Syria, Al-Hayat Saudi Newspaper, 14438, 6 [In Arabic].
Al-Halu, K. (2016). Sometimes... in the meaning of “self-distancing”. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14377, 11 [In Arabic].
Al-Khazen, J. (2016). Maldives severed diplomatic relations with Iran, in solidarity with the Kingdom. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14432, 11 [In Arabic].
Al-Sudairi, M. T. (2016). Zaka, detained in Iran, received assistance from the US government, Al-Hayat Saudi Newspaper, 14537, 5 [In Arabic].
Al-Sudairy, M. T. (2016). “Revolutionary Guards” confirms the «volunteer» many to fight the opposition. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14876, 4 [In Arabic].
Asadi, H. & Sassanid, F. (2018). Integration in the foreign policy discourse of Mohammad Reza Pahlavi. Zabanpazuhi, 9(22), 24-7 [In Persian].
Asaf, F. (2016). About Jableh and Tartous. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14878, 5 [In Arabic].
Badrakhan, A. (2016). The power of Iran or the weakness of the Arab countries? Al-Hayat Saudi Newspaper, 14765, 7 [In Arabic].
Bin Hizam, F (2016). “Guide Republic”: from the revolution to the nuclear. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14287, 2 [In Arabic].
Bin Hizam, F. (2017). About Mosul after ISIS. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14432, 10 [In Arabic].
Bloor, M. & Bloor, T. (2011). The practice of critical discourse analysis: an introduction (A. Rahimi, and A. Shahbala. Trans.). Tehran: Jangal [In Persian].
Fairclough, N. (2000). Critical discourse analysis. (F. Shayesteh Piran, M. Nabavi, & M. Mohajer) Tehran: Markaz Mutaleat Va Tahghighat Rasaneha [In Persian].
Hajji, H. (2018). Iran will not win and we are united. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14523, 9 [In Arabic].
Hamedi Shirvan, Z. & Zarqani, S. M. (2015). Analysis of Rostam and Shaghad’s ideology based on Van Dijk ideological squares. Exploration of Persian Language and Literature, 28, 99-128 [In Persian].
Hanaki, A. (2016). The beginning of the retreat of Iranian «arrogance» outside the border! Al-Hayat Saudi Newspaper, 14630, 3 [In Arabic].
Hanaki, A. (2018). Washington in Syria: inspecting Iran. Al-Hayat Saudi Newspaper, 1483, 2 [In Arabic].
Hassan Rashid, S. (2016). For my state whose state does not interfere in other affairs. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14982, 4 [In Arabic].
Henry, F. & Tator, C. (2002). Discourse of domination: racial bias in the Canadian English-language press. Toronto: University of Toronto Press.
Izadi, F. & Vasquai Beiria, H. (2008). Analyzing the discourse of top American newspapers’ editors on Iran’s nuclear program. Media, Office of Media Studies and Planning, 73, 101-126. [In Persian].
Khazen, J. (2016). The revolutionary guards hails the “tactical approach” outside Iran. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14886, 6 [In Arabic].
Maaloom, H. (2017). Iran’s economy at the service of Assad and Hezbollah. Al-Hayat Saudi Newspaper, 143643, 3 [In Arabic].
Malak, H. (2016). Has Tehran’s regional capacity... and its internal authority declined? Al-Hayat Saudi Newspaper, 14644, 7 [In Arabic].
Malek, A. (1997). The New York Times’ editorial position and U.S. foreign policy: the case of Iran revisited. In A. Malek (Ed.), News Media & Foreign Relations: A Multifaceted Perspective (pp. 225-246). Norwood, NJ: Ablex.
Malek, H. (2016). Arab countries will not turn Persian. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14453, 11 [In Arabic].
Rashidi, N. & Saeedi, A. (2015). Analysis of the critical discourse of Persian today for international students based on the analytical framework of Van Dijk and Van Levon. Research and Writing of Academic Books, Organization, 28, 100-126 [In Persian].
Richardson, J. E. (2007). Analyzing newspapers: an approach from critical discourse analysis. New York: Palgrave Publishing.
Saleh Al-Araimi, R. (2016). Pilgrimage as a pretext for Iranian escalation. Al-Hayat Newspaper, 14432, 16 [In Arabic].
Sarai, H. & Fathi, S. (2008). Qualitative method in social studies with emphasis on discourse analysis and critical discourse analysis. Social Sciences, 2(3), 105-83 [In Persian].
Sharifi, S. M., Ansari, N. & Asadollah Zadeh, M. (2017). IranoPhobia in CNN news conversations, a study based on Van Dijke’s critical discourse analysis. Islamic Revolution Studies, Islamic Studies University, 45(2), 189-208 [In Persian].
Tertzi, J. (2017). Hizbullah Laughter Rouhani. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14260 [In Arabic].
Turki, M. A. A. (2016). Iranian project in the Arab region! Al-Hayat Saudi Newspaper, 14745, 5 [In Arabic].
Turki, M. A. A. (2018). On the rising national discourse in Iran. Al-Hayat Saudi Newspaper, 14878, 6 [In Arabic].
Van Dijk, T. (2004). Ideology and discourse a multidisciplinary introduction. Barcelona: Pompeu Fabra University Press.
Van Dijk. T. (2007). Opinions and ideologies in the press (Z. Haddad & K. Shahani, Trans.). Rasaneh, 72, 118-85 [In Persian].
Yarmohammadi, L. (2004). Critical discourse. Tehran: Hermes [In Persian].
Yasemi, K., & Aghagolzadeh, F. (2017). American English file critical discourse analysis using the Van Dijke model. Culture-Communication Studies, Culture, Art and Communication Research, Ministry of Culture and Islamic Guidance, 66(2), 185-206 [In Persian].
زبان پژوهی
دوره 11، شماره 32
آذر 1398
صفحه 331-355

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار