ارزیابی محتوای دستوری مجموعه کتاب های آموزش نوین زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی، هیأت علمی دانشگاه یزد

چکیده

دستورِ آموزشی، بخشِ مهمی از آموزشِ زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان است که اصول‌ و پیچیدگی‌های این رویکرد، همواره نقد و بررسی ویژه­ای را در پی دارد. در همین راستا، پژوهش حاضر به ارزیابی و نقدِ محتوای دستوری کتاب­های آموزش نوین زبان فارسی بر پایة رویکرد دستور آموزشی می­پردازد. به این منظور، ابتدا مجموعه کتاب­های یادشده، از جنبة محتوای دستوری توصیف شدند. سپس، محتوا، روش، شیوة ارائه مطالب، مخاطب و تمرین­های دستوریِ کتاب بر مبنایِ مهمترین ویژگی­های دستور آموزشی تحلیل گردیدند. این ویژگی‌ها، مشتمل بر همراهیِ آموزشِ دستور و واژه، بافت‌مداری، طرح دستوری و آموزشِ چرخه­ای و تدریجی هستند. در پایان، نارسایی­های دستوریِ مجموعه، در پنج حوزة نادرستی‌ها، نام‌گذاری اصطلاح‌های دستوری، جمله‌های نمونه و نگارش، ارزیابی و نقد شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد قواعدِ دستورِ آموزشی، بازتابِ نافرجامی در این مجموعه دارد. همچنین، محتوای دستوری این کتاب‌ها غیر منطقی و نارسا است و صورتی چرخه­ای و تدریجی ندارد. علاوه بر این، اساسِ محتوایی دستور در این مجموعه، فراتر از هر دیدگاه و رویکردی، از دستور زبانِ درستِ فارسی، دور شده و نیازمندِ ویرایش‌های اساسی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the grammatical content of the modern Persian language teaching textbooks

نویسنده [English]

  • Nafiseh Raisi Mobarake
Assistant Professor of Department of Persian Language and Literature, F Yazd University,
چکیده [English]

Teaching Persian language to non-Persian speakers’ books have many different features and aspects. In the same vein, they must be studied for comprehensive review, evaluation and critique provision. In order to increase the effectiveness and efficiency of teaching Persian language to non-Persian speakers, it is needed to recognize the strengths and weaknesses of textbooks to overcome their shortcomings. One of the aspects of language teaching is teaching grammar. Pedagogical grammar is an important part of teaching Persian to non-Persian speakers; hence, with all its complexities and principles, it always requires special criticism and scrutiny. In this regard, the present study evaluates and criticizes the grammatical content of Modern Teaching of Persian Language books from the perspective of pedagogical grammar approach. Pedagogical grammar is different from other approaches of grammar in method, content and audience and is a process in which the procedure of teaching and learning takes place together, therefore it is non-linear and at the same time it is based on the teacher, learner and educational content.
Modern Teaching of Persian Language books by Ehsan Ghabul are published in five volumes. The first and second volumes of the book are dedicated to the beginning level, the third and fourth volumes of the book to the middle level and the fifth volume to the advanced level.
To evaluate the grammatical content of Ehsan Ghabul's five-volume set of Modern Teaching of Persian Language books, we selected five important and common features of pedagogical grammar theory from among the various and diffused features of this educational theory as follows:
1) The relationship between grammar and vocabulary instruction with other language courses
2) Contextual grammar teaching
2) Having a pedagogical grammar plan
2) The dominance of word instruction over grammar at the elementary level
2) The absolute grammar instruction in advanced stages
Then, according to nonlinear teaching of pedagogical grammar based on the three principles of book, learner and education-based content were adopted to obtain the most important revisions and rating scales for a more fundamental evaluation of this set. In the principle of book “the presentation method”, in the principle of learner “the "audience and practices" and in the principle of education-based content “the content” were indeed evaluated and studied.
To this end, at first all five volumes of the book were examined in terms of grammatical content; then the methodology of the pedagogical grammar of the set was analyzed in the above five principles. After the content analysis of the pedagogical grammar of Modern Teaching of Persian Language books, it was found that the grammatical content of the series, apart from the theoretical and methodological discussions, has some deficiencies which is inconsistent with the principles of Persian gramma. Thus, at the end of the article, the grammatical content problems in the four axes of grammatical inaccuracies, grammatical terminology, unusual and impractical sentences, writing mistakes were mentioned and suggestions for modifications were made.
Research findings can be examined based on the five axes of pedagogical grammar in content, method, presentation method, and audience and exercises.
The grammatical content of this book series lacks a coherent and planned layout, making the initial levels of the set grammatically bulky and difficult. On the other hand, the content of the grammar is absolute and the efficient and communicative features of the pedagogical grammar do not appear in it. This content is also devoid of step-by-step instruction. The author in compiling the grammatical content of this set has not utilized any systematic approach. Even worse, the grammatical errors in grammatical contents of the book made it far from the principles of traditional grammar.
The author of Modern Teaching of Persian Language books has taught grammar on the basis of his own individual learning or traditional available grammar. Furthermore, the grammatical content selection and arrangement has no combinational, linear, cyclic or procedural modes in its explanation.
The target audience of this educational book series is children based on images, texts and the book design, especially at the introductory levels. On the other hand, the rapid alphabet instruction and separation of the four Persian-specific phonemes and frequent use of Arabic words show the author's special attention to the Arabic language audience and the main problem here is that the author in the preface of all the book volumes emphasizes that this series can teach Persian to anyone who wants to learn Persian.
The weakness of communication competency has led to unrealistic and abnormal texts, examples and exercises. Therefore, this gives an impression which is far from the basic and applied principles of the pedagogical grammar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Teaching of Persian Language books
  • Educational grammar
  • Teaching Persian to non-Persian language learners
  • Persian grammar
آریان، حسین، ناصر کاظم خانلو و شیرین بیرانوند. (1395). «بررسی چگونگی آموزش دستور زبان در کتاب اول آموزش زبان و فرهنگ ایران به غیر فارسی‌زبانان». پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. شمارة 38. صص 1-25.
حاجی سید رضایی، اکرم بیگم و رضا مراد صحرایی. (1394). «آموزش دستور زبان فارسی به خارجیان در چارچوب رابطه بین کارکردهای زبانی و صورت های دستوری». پژوهش‌های زبان‌شناسی. سال 7. شمارة 2. صص 57-84.
دهخدا، علی اکبر. [بی تا]. لغت نامه دهخدا. تصحیح محمد معین و جعفر شهیدی. ج 46. تهران: سیروس.
رضایی، والی و آمنه کوراوند. (1393). «ارزیابی دستور آموزشی در کتاب های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان». پژوهش نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. سال 3. شمارة 2. صص 117-141.
رئیسی، نفیسه و محسن محمدی فشارکی. (139۴). «توصیف و نقد دستوری مجموعه کتاب­های آموزش فارسی به فارسی جامعه المصطفی العالمیه». فنون ادبی. سال 7. شمارة 2. صص 87-102.
شریعت، محمد جواد (1390). «نقدی بر ساختار صفت نسبی در زبان فارسی». پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی. شمارة 4. صص 67-53.
صحرایی، رضا مراد (1394). «جایگاه دستور در نظریه ­ها و برنامه ­های زبانِ دوم ­آموزی: در جستجوی طرحی برای آموزش دستور زبان فارسی». روان‌شناسی تربیتی. سال 11. شمارة 35. صص 1-23.
صحرایی، رضا مراد و مروارید طالبی. (1396). «بازنمایی نقش ها و مفاهیم زبان در دو مجموعه آموزشی فارسی بیاموزیم و زبان فارسی». جستارهای زبانی. دورة 7. شمارة 1. صص 127-153.
صحرایی، رضا مراد و منیره شهباز (1391). «تحلیل محتوایی منابع آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان بر پایۀ انگارۀ نیل اندرسون». پژوهش‌نامۀ آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. دورۀ 1. شمارة 2. صص 1-30.
صفار مقدم، احمد و حوریه احدی. (1394). «رویکردهای عمده در آموزش خواندن و نقش آن‌ها در آموزش نوین زبان فارسی». زبان شناسی و گویش های خراسان. شمارة 13. صص 61-88.
طباطبایی، علاء الدین (1395). فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
فرشیدورد، خسرو (1384). دستور زبان فارسی. تهران: طوس.
قبول، احسان (1394). آموزش نوین زبان فارسی (3). مشهد: مؤلّف.
قبول، احسان (1394). آموزش نوین زبان فارسی (5). مشهد: مؤلّف.
قبول، احسان (1395). آموزش نوین زبان فارسی (1). مشهد: مؤلّف.
قبول، احسان (1395). آموزش نوین زبان فارسی (2). مشهد: مؤلّف.
قبول، احسان (1395). آموزش نوین زبان فارسی (4). مشهد: مؤلّف.
کیاشمشکی، لیلا و رضا مراد صحرائی.  (1397). «ارزیابی مجموعۀ آموزشی فارسی شیرین است بر مبنای مجموعه شاخص­های کانینگزورث». زبان‌پژوهی. سال 10. شمارة 27. صص 169ـ147.
لازار، ژیلبر (1389). دستور زبان فارسی معاصر. ترجمة مهستی بحرینی. تهران: هرمس.
محمدنژاد عالی زمینی، یوسف و لیلا الهیان (1396). «تحلیل فرایندهای کتاب‏ های آموزش زبان فارسی به غیر‌فارسی‏ زبانان: مطالعه‏ موردی رویکرد نقش گرای نظام مند». پژوهش‌نامۀ آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. دوره 6. شمارة 2. صص 17-38.
مهرآوران، محمود و محمد ناطق (1394). «نقد کتاب آموزش نوین فارسی». مطالعات آموزش زبان فارسی. شمارة 1. صص 160-141.
وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1386). دستور زبان فارسی (1). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
هادی­زاده، محمدجواد، محمدجواد مهدوی، رضامراد صحرایی و علی علی‌زاده (1397). «ارزیابی محتوای دستور در منابع آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان برپایه رویکرد دستور آموزشی». پژوهش‌نامۀ آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. سال 7. شمارة 2. صص 45-68.
هلالی جغتایی، بدرالدین (1337). دیوان هلالی جغتایی. به تصحیح سعید نفیسی. تهران: کتابخانه سنایی.
References
Aryan, H., Kazemkhanloo, N., & Beyranvand, S. (2016). Discussing the grammar teaching in the first book of teaching Iranian language and culture to non-Persian speakers. Research and Writing of Academic Books,38, 1-25 [In Persian].
Chand Sherma, T.(2002). Modern methods of language teaching. New Delhi: Sarup & Son.
Dehkhoda, A. (n.d). Dehkhoda dictionary. (M. Moein & J. Shahidi, Trans.), Vol 46. Tehran: Sirous [In Persian].
Farshidvard, Kh. (2005). Persian grammar. Tehran: Toos [In Persian].
Ghabool, E. (2015a). The new method Persian language teaching (3). Mashhad: Moallef [In Persian].
Ghabool, E. (2015b). The new method Persian language teaching (5). Mashhad: Moallef [In Persian].
Ghabool, E. (2016a). The new method Persian language teaching (1). Mashhad: Moallef [In Persian].
Ghabool, E. (2016b). The new method Persian language teaching (2). Mashhad: Moallef [In Persian].
Ghabool, E. (2016c). The new method Persian language teaching (4). Mashhad: Moallef [In Persian].
Hadizade, M., Sahraee, R., & Alizade, A. (2018). Evaluating the content of grammar in Persian to non-Persian language teaching resources based on the teaching grammar approach. Research in Teaching Persian to Non-Persian Speakers, 7(2), 45-68 [In Persian].
Hajiseyedrezaee, A., & sahraee, R. (2015). The assessment of grammatical content of some Persian language sources in pedagogical grammar perspective. Researches in Linguistics,7(2), 57-84 [In Persian].
Hillali Joghatai , B. (1958). Hillali Joghatai’s Divan. (S. Nafisi, Trans.). Tehran: Sanaee Library [In Persian].
Kiashemshaki, L., & Sahraei, R. M. (2018). Assessment of course book "Farsi Shirin Ast" based on the Cunningsworth's indices.Journal of Language Research,10(27), 147-169 [In Persian].
Kuravand, A., & Rezaei, V. (2014). Evaluating the Pedagogical grammar in teaching Persian language coursebooks. Teaching Persian to Speakers of Other Languages,3(2), 117-141 [In Persian].
Lazard, G. (2010). Grammaire du person contemporain (M. Behreini, Trans.), Tehran: Hermes [In Persian].
Mehravaran, M., & Nategh, M. (2015). Criticism of new method Persian teaching book. Persian Language Studies, 1, 141-160 [In Persian].
Mohammadnejad, Y., & Elahiyan, L. (2017). Exploring the representation of processes in Persian language learning textbooks: A case study based on systemic functional linguistics. Teaching Persian to Speakers of Other Languages,6 (2), 17-38 [In Persian].
Pennington, M. C. (2002). Grammar and communication: New directions in theory and practice. In E. Hinkel & S. Fotos (Eds.), New perspectives on grammar teaching in second language classrooms (77-98). Mahwah, New Jersey and London: Lawrence Erlbaum Associates.
Raisi, N., & Mohammadi Fesharaki, M. (2015). Description and grammatical analysis of Persian to Persian teaching series of Jame’at al-Mostafa al-‘alamiye books. Literery Art,7(2), 87-102 [In Persian].
Safarmoghadam, A., & Ahadi, H. (2015), Major approaches to reading instruction and their role in Modern Persian language teaching. Linguistics and Khorasan Dialect, 13, 61-88 [In Persian].
Sahraee, R. (2015). The position of grammar in second language learning theories and programs; Searching for a plan for teaching Persian grammar. Educational Psychology,11(35), 1-23 [In Persian].
Sahraee, R., & Talebi, M. (2017). The representation of Persian language functions and notions in let’s learn Persian and Persian language series. Language Related Research,8(1), 127-153 [In Persian].
Sahraee, R., & Shahbaz, M. (2012). Content analysis of selected sources of teaching Persian based on the Neil Anderson's model. Teaching Persian to Speakers of Other Languages,1(2), 1-30 [In Persian].
Shariat, M. (2011). A critique of the relative adjective structure in Persian. Literary Criticism and Stylistics Research,4, 53-67 [In Persian].
Tabatabaee, A. (2016). Descriptive dictionary of Persian grammar. Tehran: Contemporary Culture [In Persian].
Vahidian Kamyar, T., & Emrani, G. R. (2007). Persian grammar. Tehran: Organization of study and compilation of humanities textbooks of universities [In Persian].