توزیع پی‌بست‌های ضمیری کردی موکری در گروه فعلی در چارچوب نظریۀ بهینگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان شناسی ، گروه زبان و ادبیات انگلیسی ، واحد سنندج ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سنندج ، ایران

2 استادیار، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

3 استادیار، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

4 استادیار، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران .

چکیده

واژه‌بست‌ها به عنوان عناصری که پل ارتباطی میان حوزه‌های مختلف دستور زبان بوده و به شیوه‌های مختلف به میزبان خود پیوسته می‌شوند، مورد توجه زبان‌شناسان قرار گرفته‌اند. از این رو، تعامل آن‌ها با میزبان‌هایی از مقوله‌های گوناگون و قرارگیری در جایگاه دوم با توجه به نوع حوزۀ عملکردشان جالب توجه است. مانند دیگر زبان‌های ایرانی، کردی موکری نیز به نظام واژه‌بستی مجهز است و واژه‌بست‌ها در زبان موردِ اشاره از قابلیت حرکت بالایی برخوردارند. مقالۀ پیش‌رو، در تلاش است تا پس از شناسایی پی‌بست‌های ضمیری در نظام واژه‌بستی کردی موکری، جایگاه آن‌ها را به کمک محدودیت‌های نظریۀ بهینگی در گروه فعلی تعیین نماید. در این مقاله، نخست، پی‌بست‌های ضمیری در نظام واژه‌بستی کردی موکری شناسایی می‌شوند. سپس، به بررسی توزیع و نقش‌های مختلف این واژه‌بست‌ها در زبان موردِ اشاره پرداخته می‌شود. پس از آن، جایگاه پی‌بست‌های ضمیری در حوزه‌های فعلی -گروه فعلی دارای جزءِ پیش‌فعل یا پیش‌وندهای منفی‌ساز (næ-, na-) و پیش‌وندهای التزامی و امری (bi-) و گروه فعلی بدون جزءِ پیش‌فعل- به کمک محدودیت‌های نظریۀ بهینگی مورد بررسی قرار می‌گیرد. محدودیت‌های «عدم حضور واژه‌بست در ابتدای حوزه»، «حفظ یکپارچگی میزبان» و«حضور واژه‌بست چپ‌ترین لبۀ حوزه» در تعیین جایگاه واژه‌بست نقش دارند. این مقاله بر آن است تا به دو پرسش‌ اصلی پاسخ دهد: نخست اینکه، آیا محدودیت‌های نظریۀ بهینگی کفایت لازم در تعیین جایگاه واژه‌بست را دارند؟ دوم آنکه، آیا در نتیجۀ رقابت محدودیت‌های مذکور واژه‌بست در جایگاه دوم قرار می‌گیرد؟. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای انجام شده‌است. در گردآوری داده‌ها از شمّ زبانی نگارندۀ اصلی مقاله به عنوان گویشور کردی موکری و نیز گویشوران این زبان بهره گرفته شد. افزون بر این، از کتاب‌ها، مجله‌ها و نوشتارهای وب‌گاه‌ها یادداشت‌برداری شد و حدود 10 ساعت صدای گویش‌وران گویش مورد نظر ضبط گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mukri Pronominal Enclitics distribution in VP: An Optimality Theoretic

نویسندگان [English]

  • Ghader Allahweisiazar 1
  • Vahid Gholami 2
  • Sadegh Mohammadi Bolbanabad 3
  • Omid Varzandeh 4
1 PhD student in Linguistics, Department of English Language and Literature, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
2 Assistant Professor, Department of English Language and Literature, , Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
3 Assistant Professor, Department of English Language and Literature, , Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran
4 Assistant Professor, Department of English Language and Literature, , Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran .
چکیده [English]

Since clitics interconnect different modules of the grammar and are hosted by various hosts from different categories, they have attracted the attention of many linguists. Besides, their interaction with their hosts and positioning in the second position seems interesting. Central Kurdish (CK) like some other Iranian languages such as Persian, Vafsi, among others have two sets of Person Agreement Markers (PAM), a Direct set and an Oblique set, sometimes also called Set1 and Set2, respectively. In Mukri Kurdish like other Iranian languages clitics can be found. Mukri clitics are very mobile and can appear in different domains. The previous scholarship on the clitic system of Kurdish have been done by different scholars. A review of the literature on CK reveals that the role of clitic PAMs has been surveyed along four major aspects: (i) the listing of clitic functions; (ii) the grammaticalization of clitic PAMs; (iii) the correlation between clitic PAMs and the nominal case system; (iv) the role of clitic PAMs in the alignment system. The present paper investigates the distribution of Mukri pronominal enclitics using Optimality Theory constraints in the VP. The constraints which play role in clitic placement are NonInitial (cli,VP), Integrity (VP) and LeftMost (cli, L,VP). The VPs under discussion can contain a preverbal, negative maker prefixes (ne-, na-), subjunctive and imperative prefix (bi-) or only a verb. The research method of this study is descriptive – analytic and fieldwork. Competition of the constraints which play role in placing Mukri pronominal clitics in the VP showed that the constraints NonInitial (cli,VP), Integrity (VP) in hierarchy of constraints dominate LeftMost (cli, L,VP) but none of constraints NonInitial (cli,VP), Integrity(VP) dominate each other. The analysis revealed that Mukri Kurdish pronominal clitics are placed in the second position in their VP.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constraints
  • Mukri Kurdish
  • Optimality Theory
  • Pronominal Clitics
  • Verb Phrase

مراجع

  1. حسینی، نرگس (1395). توزیع واژه‌بست در زبان کردی اردلانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه کردستان.
  2. علی نژاد، بتول و صادق محمدی بلبان‌آباد (1392). «واژه‌بست‌های ضمیری در گویش کردی سورانی: تعامل با حروف اضافه». زبان و ادب فارسی. سال 6. شماره 18. صص 76-94.
  3. کریمی، یادگار(1391). «مطابقه در نظام کنایی (ارگتیو) زبان‌های ایرانی: رقابت واژه‌بست و وند». پژوهش‌های زبان‌شناسی. دوره 4. شماره 2. صص 1-18.
  4. کریمی، یادگار(1393). «نگاهی به میزبان گزینی واژه بست‌ها از منظر نظریۀ فاز». مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی تهران. شمارة 332. صص 1027-1042.
  5. کلامی، صدف (1396). تحلیل وندهای تصریفی و واژه‌بست‌های کردی اردلانی با رویکرد ساخت‌واژه توزیعی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه کردستان.
  6. محمد ابراهیمی، زینب و فاطمه دانش پژوه (1387). «واژه‌بست و روابط دستوری معنایی آن با فعل در زبان کردی (گویش سورانی)». پژوهشنامۀ علوم انسانی. شمارة 58. صص 145-168.
  7. محمدی بلبان‌آباد، صادق (1394). گروه واژه‌بست و گروه واجی در زبان فارسی و کردی: جنبه‌هایی از نظریۀ واج شناسی نوایی. رسالۀ دکتری. دانشگاه اصفهان.
  8. میردهقان، مهین ناز و غزاله مبینی (1392). «بررسی نقش واژه‌بست‌های در نظام مطابقه و حالت در گویش سورانی منطقه دیواندره». مجموعه مقالات نخستین همایش ملی بررسی واژه‌بست در زبان‌های ایران. به کوشش محمد راسخ مهند. تهران: نویسه پارسی. ص 123-138.
  9. یوسفی، سعیدرضا، مهین‌ناز میردهقان و تینا بوگل (1400). «تأثیر تأکید بر جایگاه شناسه‌های واژه‌بستی وفسی بر مبنای دستور واژی-نقشی». زبان‌پژوهی. دوره 13. شماره 39. صص 57-89.
  10. Alinezhad, B. & Mohammadi BolbanAbad, S. (2013a). Clitic group and phonological phrase in Persian and Kurdish: some aspects of Prosodic Phonology, PhD dissertation, University of Isfahan, Isfahan [In Persian].
  11. Alinezhad, B. & MohammadiBolbanAbad, S. (2013b). Pronominal clitics in Sorani Kurdish: Interaction with prepositions. Quarterly Journal of Language and Persian Literature,18, 76-94 [In Persian].
  12. Anderson, S. (2005). Aspects of the theory of clitics. Oxford: Oxford University Press.
  13. Anderson, S.R. (1992). A-Morphous Morphology. Cambridge: Cambridge University Press,
  14. Boersma, P, J. Deckers & van de Weijer, J. (2000). Optimality Theory: Phonology, Syntax, and Acquisition. Oxford: Oxford University Press.
  15. Crystal, D. (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics (6nd edition.). London: Blackwell.
  16. Dabir Moghaddam, M. (2012). Linguistic Typology: An Iranian Perspective. Journal of Universal Language 13, 31-70.
  17. Dabir-Moghaddam, M. (2008). On agent clitics in Balochi. In Carina Jahani, Agnes Korn & Paul Titus (Eds.), The Baloch and others. Linguistic, historical and socio-political Perspectives on pluralism in Balochistan (pp. 83–101). Wiesbaden: Reichert.
  18. Gharib, H. and Pye C. (2018). The clitic status of person markers in Sorani Kurdish, Kansas Working Papers in Linguistics, 39, 57-65.
  19. Haig, G. (2008). Alignment change in Iranian languages: a construction grammar approach, (Empirical Approaches to Language Typology 37). Berlin New York: Mouton de Gruyter.
  20. Hosseini, N. (2016). Clitic Distribution in Aldalani Kurdish. Master thesis, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran [In Persian].
  21. Jalal Taher, F. (2017). Kurdish Pronominal Clitics. Germany: LAP LAMBERT Academic Publishing.
  22. Jügel, T. (2014). On the linguistic history of Kurdish. Kurdish Studies, 2(2), 123-142.
  23. Kager, R. (1999). Optimality Theory, Cambridge: Cambridge University Press.
  24. Kalami, S. (2016). Analysis of Ardalani Kurdish inflectional affixes and clitics: Distributive Morphology Approach, MA thesis, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran [In Persian].
  25. Kareem, R. (2016). The syntax of verbal inflrctions in central Kurdish. PhD dissertation. Newcastle University, Newcastle, United Kingdom.
  26. Karimi, Y. (2014). A look at clitics host from Phase Theory perspective. In Proceedings of Articles of Allameh Tabatabaii University. 332, 1027-1042 [In Persian].
  27. Karimi, Y. (2017). Agreement in Ergative system of Iranian Languages: clitic and affix competition, Journal of Language Researches, 4, 1-18 [In Persian].
  28. Klavans, J.L. (1985) The Independence of Syntax and Phonology in Cliticization. Language 61, 95 -120.
  29. Korn, A. (2009). Western Iranian Pronominal Clitics. Orientalia Suecana LVIII, 159–171
  30. Mackenzie, D. N. (1961). Kurdish Dialect Studies. Oxford: Oxford University Press.
  31. Mirdehghan, M. & Mobini, Gh. (2013). Investigation of function of in agreement system and case assigning in Sorani Kurdish of Divandare, In M. Rasekh Mehand. Proceedings of Articles of the First National Conference of studying clitic in Iranian Languages (pp. 123-138). Tehran: Neveese-e-Parsi [In Persian].
  32. Mohammad Ebrahimi, Z & Daneshpazhuh, F. (2008). Clitic and its grammatical semantic relation with verb in Sorani Kurdish. Journal of Humanity Science, 58, 145-168 [In Persian].
  33. Mohammadirad, M, (2020), Pronominal clitics in Western Iranian languages: Description, mapping, and typological implications, PhD dissertation, Université Sorbonne Nouvelle, Paris, France.
  34. Öpengin, E. 2013. Clitic-Affix Interactions: A Corpus-based Study of Person Marking in the Mukri Variety of Central Kurdish. PhD dissertation, Université Sorbonne Nouvelle Paris, France and Universität Bamberg. Bamberg, Germant.
  35. Samvelian, P. (2007a). What Sorani Kurdish absolute prepositions tell us about cliticization? In, F. Hoyt, N. Seifert, T. Alexandra & J. White (eds.), Texas Linguistic Society IX: The Morphosyntax of Underrepresented Languages (pp. 263-283). Stanford: CSLI Publications.
  36. Samvelian, P. (2007b). A lexicalist account of Sorani Kurdish prepositions. In Stefan Müller  (ed.), Proceedings of the HPSG07 Conference. Stanford: CSLI. Retrieved from: <http://hpsg.stanford.edu/HPSG07/Abstracts/submission_26.pdf.>
  37. Sultan, A. (2014). An Account of Clitics in Shabaki with Reference to Wackernagel's Law. Global Journal of Human-Social Science, 14 (1), 25–38.
  38. Wackernagel, J. (1892), Über ein Gesetz der indogermanischen Wortstellung, Indogermanische Forschungen, 1, 333–436.
  39. Walther, G. (2012). Fitting into morphological structure: accounting for Sorani Kurdish endoclitics. Mediterranean Morphology Meetings, 8, 299–321.
  40. Yousefi, S. R., Mahinnaz M., & Tina B. (2021). Stress-Affected LFG Account of Vafsi Clitic PAMs, Scientific Journal of Language Research, 13 (39), 57-89 [In Persian].
  41. Zwicky, A. (1977). on Clitics. Bloomington: Indiana University Linguistics Club.
زبان پژوهی
دوره 14، شماره 45
دی 1401
صفحه 177-205

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار