بررسی مقابله‌ای طرحواره‌های بیان مقایسة مبالغه‌آمیز در فارسی و انگلیسی: رویکردی شناختی-رده‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی مقایسه‌ای «ساخت مقایسه مبالغه‌آمیز»  از دیدگاه زبان‌شناسی شناختی در فارسی و انگلیسی است. به این‌ منظور، اولاً مهمترین طرحواره‌ها و راهبردهای ساخت واژی-نحوی رمزگذاری مفهوم مقایسۀ مبالغه‌آمیز را باز می‌شناسیم؛ دوماً نمود صوری هر یک از مؤلفه‌های مورد اشاره بررسی می‌شود؛ و سوماً بر مبنای رویکرد شناختی هاینه (Heine, 1997) و دسته‌بندی استاسن (Stassen, 1985) راهبرد غالب بیان مقایسه عالی در این دو  زبان مشخص می‌گردد. این پژوهش توصیفی-تحلیلی و از نوع پیکره-بنیاد است. داده‌ها شامل 316 جمله (فارسی=164 و انگلیسی=152) است که از فرهنگ فارسی عامیانه نجفی (Najafi, 2008)، فرهنگ پیشرفته انگلیسی آکسفورد (Hornby, 2001) و پیکره انگلیسی آمریکایی معاصر استخراج شدند. یافته‌ها نشان‌ داد که داده‌های انگلیسی با دسته‌بندی  استاسن و الگوی پیشنهادی هاینه (Heine, 1997) کاملاً همخوانی دارد؛ ولی زبان فارسی از راهبردهای گوناگونی برای رمزگذاری مفهوم «مقایسه» بهره می‌گیرد که برخی از آن‌ها در زبان انگلیسی به کار گرفته نمی‌شوند. به بیان‌ دقیق‌تر، نمود صوری مؤلفه‌های «درجه پارامتر»، «نشانگر استاندارد» و «استاندارد» در زبان فارسی اجباری نیست؛ درحالی‌که نمود صوری «مقایسه‌شونده» و «پارامتر» در زبان انگلیسی اجباری است و اگرچه گرایش غالب ساخت‌ مقایسۀ مبالغه‌آمیز در فارسی اغلب از نوع «مکانی» است، ولی این زبان افزون بر راهبردهای مطرح شده توسط استاسن و هشت طرحوارۀ پیشنهادی هاینه، از طرحواره‌هایی بهره می‌گیرد که در فهرست زبان‌های مطالعه‌شدة جهان هیچ اشاره‌ای به این موارد نشده‌است. به این ترتیب‌، مشخص شد که  رویکرد شناختی هاینه و الگوی استاسن (Stassen, 1985) در رویارویی با داده‌های زبان فارسی کفایت تبیینی لازم را نداشته و نیازمند بازنگری هستند؛ در حالی که داده‌های انگلیسی را به خوبی تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Contrastive Study of Superlative Comparison Schemas in Persian and English: A Cognitive-Typological Account

نویسنده [English]

  • Ava Imani
Assistant Professor, Department of Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Comparison is a fundamental aspect of human cognition that is expressed in various ways across languages. However, it cannot be solely described by individual words or morphemes; rather, its existence depends on underlying schematic structures. Heine (1997) notes that the domain of comparison encompasses different conceptual and linguistic forms, with the "superior comparative" serving as a prototypical example in languages worldwide. It is worth noting that both "superior comparative" and "superlative" constructions share common underlying structures. This study hypothesizes that Persian exhibits a greater variety of language-specific superlative constructions compared to English, attributed to typological features such as the "Ezafe construction," "free word order," as well as other morpho-syntactic elements including constructional idioms, specific lexical items, and phrasal/complex predicates unique to Persian.
This study aims to address the following questions: 1) What schemas and morpho-syntactic mechanisms do Persian and English employ to express the superlative comparison notion? 2) Do all constructive components of superlative comparison in Persian and English require obligatory or optional formal expression? 3) To what extent can Stassen's typological classification (1985) and Heine's cognitive approach (1997) explain the superlative comparative constructions in these two languages? 4) How similar or different are the dedicated grammaticalized constructions employed by Persian and English to express the superlative comparison notion?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparison
  • English
  • Heine's Cognitive Approach
  • Persian
  • Stassen's Typological Classification
  • Superlative Comparative Construction

مراجع

  1. ایمانی، آوا (1400). «تحلیلی رده‌شناختی از ساخت مقایسه عالی در زبان فارسی». پژوهش‌های زبان‌شناسی. دورة 13. شمارة 24. صص 163-180.
  2. مصطفوی، پونه (1391). «بررسی ساخت مالکیت محمولی در فارسی معاصر». ویژه‌نامه نامة فرهنگستان. شماره 8. صص 102-168.
  3. نجفی، ابوالحسن (1387). فرهنگ فارسی عامیانه. چ 2. تهران: انتشارات نیلوفر.
  4. نجفی، پریسا و جلال رحیمیان. (1399). «ساخت‌های همسانی در زبان فارسی». زبان‌پژوهی. دورة 13. شمارة 38. صص 264-243. 
  5. نغزگوی‌کهن، مهرداد و ساسان ملکی. (1398). «طرح‌واره‌های مالکیت در زبان فارسی». پژوهش‌های زبان‌شناسی. سال 11. شماره 1 (شماره ترتیبی 20). صص 33-48.
  6. Andersen, P, K. (1983). Word order typology and comparative constructions. (Amsterdam Studies in the Theory and History of Linguistic Science, 25.) Amsterdam: John Benjamins.
  7. Heine, B. (1997). Cognitive Foundations of Grammar. Oxford: Oxford University press.
  8. Hopper, P, J. & Thompson, S. (1980). Transitivity in Grammar and Discourse. Language, 56, 251-299.
  9. Hornby, A. (2001). Oxford Advanced Learner’s Dictionary. 6th ed. Oxford: Oxford University Press.
  10. https://www.english-corpora.org/coca/, Corpus of Contempory American English (COCA)
  11. Imani, A. (2022). A typological study of superlative comparison in Persian. Journal of Researches in Linguistics, 13(24), 163-180. [In Persian]
  12. Jensen, H. (1934). Der steigerndc Vergleich und sein sprachlicher Ausdruck. Indogermanische Forsclumgen, 52,108-30.
  13. Mostafavi, P. (2012). Predicative possession in contemporary Persian. Nameye Farhangestan, 8, 102-168. [In Persian]
  14. Naghzguy-Kohan, M & Maleki, S. (2019). Tarhvareha-ye Malekiyat dar zaban-e Farsi (Possession Schemas in Persian). Journal of researches in Linguistics, 20(1), 33-48. [In Persian].
  15. Najafi, A. (2008). Farhang-e Farsi-e Amiyane (The Colloquial Persian Dictionary), 2nd ed. Tehran: Niloufar Publication. [In Persian].
  16. Najafi, P, & J Rahimian, J. (2020). Equative constructions in Persian language. Zabanpazhuhi, 13(38), 243-264. [In Persian]
  17. Nose, M. (2010). A Contrastive Study of comparative constructions among English, Japanese, and Tok Pisin: by using corpora in cross-linguistic contrast. In Richard Xiao (ed.). Using corpora in contrastive and translation studies (pp. 457-470). UK: Cambridge scholars publishing.
  18. Parra-Guinaldo, V. (2011). Typological overview of comparatives of inequality with an emphasis on Old English More than Expressions. Anuario de Estudios Filológicos, Vol XXXIV, 139-156.
  19. Quirk, R., Greenbaum, S., Leech, G., & Svartvik, J. (1985). A Comprehensive Grammar of the English Language. London and New York: Longman.
  20. Stassen, L. (1985). Comparison and Universal Grammar. Oxford: Basil Blackwell.
  21. Stolz, C, & Stolz, T. (1994). Spanisch-amerindischer Sprachkontakt (Hispanonindiana I): Die ‘Hispanisierung’ mesoamerikanischer Komparationsstrukturen. Unpublished manuscript, University of Essen. Retrieved from < https://www.researchgate.net/publication/312039214_Spanisch-amerindischer_Sprachkontakt_Die_Hispanisierung'_mesoamerikanischer_Komparationsstrukturen>
  22. Ultan, R. (1972). some features of basic comparative constructions. Working Papers on Language Universals (Stanford), 9, 117-62.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار