نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی و به‌خصوص تحلیل گفتمان ادبی حوزه‌ای نوین در مطالعات زبان‌شناختی است. رویکردهای زیادی در این زمینه وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها رویکرد اجتماعی – شناختی وندایک (2006) است. پژوهش حاضر درصدد است تا داستان «رستم و اسفندیار» از شاهنامه فردوسی را برطبق راهبردهای ایدئولوژیکی مطرح در این الگو و جهت‌گیری‌های مربع ایدئولوژیک آن توصیف و تحلیل نماید. روش انجام پژوهش، توصیفی – تحلیلی با رویکرد مقایسه‌ای می‌باشد. براین‌اساس، نخست، متن داستان «رستم و اسفندیار» به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و نمونه‌هایی که در آن‌ها راهبردهای ایدئولوژیکی در راستای اهداف مربع ایدئولوژیک به‌کار رفته بودند، شناسایی و استخراج شدند. سپس، بسامد، درصد کاربرد و میزان معناداری هر یک از این راهبردها در ارتباط با اضلاع مربع ایدئولوژیک از طریق آزمون خی‌دو در جدول‌هایی ارائه گردید. تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که در میزان استفاده شاعر از اضلاع مربع ایدئولوژیک در جهت بازنمایی کنشگران در این داستان تفاوتی معنادار وجود دارد، بدین‌ترتیب که بیشترین تلاش شاعر صرف بزرگنمایی نکات مثبت جریان «خودی» (رستم) شده است و سپس، نکات منفی «غیرخودی» (اسفندیار، و گشتاسپ) را برجسته کرده است. همچنین، به‌منظور قطب‌بندی بین «خودی» و «غیرخودی» نکات منفی «خودی» و مثبت «غیرخودی» را کوچکنمایی کرده است.
کلیدواژه‌ها
- تحلیل گفتمان انتقادی
- تحلیل انتقادی گفتمان ادبی
- رویکرد اجتماعی – شناختی
- مربع ایدئولوژیک
- داستان رستم و اسفندیار
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Critical Discourse Analysis of “Rostam and Esfandiyar” Story of Ferdowsi’s Shahnameh Based on Van Dijk’s (2006) Ideological Square
نویسندگان [English]
- Abbas Ali Ahangar
- Saeid Oveisi Kahkha
University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]
ACritical discourse analysis and especially critical analysis of literary discourse is a new field in linguistic studies. There are many approaches in this field, one of the most important of which is Van Dijk's (2006) socio-cognitive model. The present research is going to describe and analyze “Rostam and Esfandiyar” story based on the ideological strategies proposed in this model and its ideological square orientations. The research method is descriptive-analytical with a comparative approach. Accordingly, first, the text of this story was carefully studied, and the examples containing the ideological strategies in line with the ideological square orientations were identified and extracted. Then, the frequency, the usage percentage and significant rate of each of these strategies in relation to the ideological square sides were assessed via Chi-square test and presented in tables. The research results shows that there is a significant difference in the poet's use of the sides of the ideological square in order to represent the actors in this story, in the way that most of the poet's efforts have been spent on exaggerating the positive things of the “in-group” (Rostam) and then, negative points of the “out-group” (Esfandiyar and Gashtasp). Also, in order to polarize between “in-group” and “out-group, the poet has minimized the negative points of “in-group” and the positive points of “out-group”.
کلیدواژه‌ها [English]
- critical discourse analysis
- critical analysis of literary discourse
- socio-cognitive approach
- ideological square
- Rostam and Esfandiyar story
)